10. Dadl Fer: Cymru a'r economi ddiwylliannol: Manteision economaidd y diwydiannau creadigol a'r celfyddydau mewn Cymru greadigol

– Senedd Cymru am 7:01 pm ar 29 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour 7:01, 29 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Symudwn yn awr at y ddadl fer. Felly, os oes Aelodau'n bwriadu gadael y Siambr, gwnewch hynny'n gyflym ac yn dawel.

Photo of Rhianon Passmore Rhianon Passmore Labour 7:02, 29 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy'n dymuno rhoi munud o'r amser a neilltuwyd i mi yn y ddadl hon i fy nghyd-Aelodau yn Llafur Cymru, Mick Antoniw AC a Mike Hedges AC. Ddirprwy Lywydd, mae hon yn ddadl amserol i'w chyflwyno i Siambr y Senedd, gan fod Llywodraeth Cymru, heddiw, wedi lansio Cymru Greadigol yn ffurfiol i hyrwyddo'r diwydiannau creadigol yng Nghymru. Bydd yr Aelodau'n gwybod fy mod yn gefnogwr brwd i'r rhan y mae'r sector creadigol yn ei chwarae ym mywyd Cymru, gan ddyrchafu Cymru nid yn unig yn ariannol, ond yn bwysicach fyth, drwy gyfoethogi enaid ein dinasyddion a'n cenedl. Dywed yr Arglwydd Elis-Thomas AC, y Dirprwy Weinidog Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth, yn ei ddatganiad ysgrifenedig a gyhoeddwyd heddiw:

'Bydd Cymru Creadigol yn cynnig gwasanaeth mwy syml, deinamig ac arloesol i sector y diwydiannau creadigol, sy'n cyd-fynd ag anghenion y diwydiant. Rwy‘n bwriadu elwa ar y manteision a ddaw i'r sector o ddau gyfeiriad—yr economi a diwylliant.'

Bydd y camau gweithredu gan Lywodraeth Cymru wrth lansio Cymru Greadigol felly yn cyflawni ymrwymiad maniffesto pwysig a wnaed gan Lafur Cymru yn 2016. Yng Nghymru, cawn ein cydnabod yn rhyngwladol heddiw fel grym cyffredinol ym maes cynhyrchu ffilm, drama a theledu. Mae sioeau a gynhyrchwyd yng Nghymru, megis Doctor Who, Sherlock a His Dark Materials, wedi cael cydnabyddiaeth ledled y byd. Mae blodeuo diwydiant sgrin Cymru wedi bod yn un o lwyddiannau mawr datganoli. Ers 1999, mae gwerth ychwanegol gros cynhyrchiant ffilm, fideo a rhaglenni teledu yng Nghymru wedi cynyddu o £59 miliwn i £187 miliwn, sy'n gynnydd o 217 y cant, gyda llawer mwy i ddod.

Mae'n iawn ein bod yn dathlu llwyddiannau'r sector hwn, yn aml mewn partneriaeth â chymorth Llywodraeth Cymru. Mae Y Gwyll/Hinterland ac Un Bore Mercher/Keeping Faith yn enghreifftiau o gynyrchiadau dwyieithog a wnaed ar gyfer S4C yn wreiddiol, ond sydd wedi llwyddo ymhell y tu hwnt i lwyfannau Cymru. Mae gwelededd cyffredinol pwysig o'r fath hefyd wedi rhoi amlygrwydd i'r Gymraeg i gynulleidfa fyd-eang. Wrth drafod teledu yng Nghymru, buaswn ar fai pe na bawn yn sôn am Gavin & Stacey—y rhaglen deledu dros y Nadolig a gafodd 17.4 miliwn o wylwyr, y nifer fwyaf yn y DU ers degawd—mae hyn yn unig wedi dod â miloedd o ymwelwyr yn haid i'r Barri bob blwyddyn i ymweld â rhai o leoliadau eiconig y rhaglen.

Mae'r economi greadigol yn dwyn manteision economaidd yn ei sgil, nid yn unig drwy wariant ar gynhyrchu, ond mewn sectorau eraill fel twristiaeth, sy'n helpu i ddenu ymwelwyr i Gymru. Mae'r diwydiannau creadigol yn hyrwyddo Cymru ledled y byd fel cyrchfan i ymweld ag ef, ac i fyw a gweithio ynddo. Rydym wedi adeiladu sylfaen gadarn ar gyfer ein diwydiant sgrin yng Nghymru, ond mae potensial iddo ddod â hyd yn oed mwy o fudd economaidd. Nododd ymchwiliad y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu fod prinder sgiliau posibl yn y diwydiant. Rhaid i Cymru Greadigol helpu i fynd i'r afael â hyn a hyrwyddo llwybrau gyrfaol clir ar gyfer talent o Gymru.

Felly, Weinidog, sut y gall Cymru Greadigol helpu ein pobl ifanc i gamu ymlaen mewn gyrfaoedd yn ein diwydiannau ffilm a theledu ffyniannus? Mae Doctor Who neu Sherlock yn llwyddiant i'r diwydiant yng Nghymru, ond yn aml caiff lleoliadau Cymreig eu defnyddio yn lle rhai yn Llundain neu rannau eraill o'r DU. Mae'n rhaid inni wneud mwy i gefnogi cynyrchiadau o Cymru sy'n dathlu ein tirweddau gwych a'n diwylliannau ffyniannus. A all y Gweinidog egluro sut y bydd Cymru Greadigol yn cefnogi llwyfannau sy'n dathlu ein tirweddau prydferth a'n hunaniaeth?

Photo of Rhianon Passmore Rhianon Passmore Labour 7:05, 29 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Ddirprwy Lywydd, bydd yr Aelodau'n cofio, o'r blaen, fy mod wedi dathlu diwylliant perfformio cerddorol Cymru yng Nghynulliad Cenedlaethol Cymru. Cynhaliwyd digwyddiad perfformio o'n talent cerddorol ysblennydd o Gymru, ac fe gasglodd torfeydd mawr o wahoddedigion ac aelodau o'r cyhoedd i glywed perfformwyr ifanc gorau Cymru. Roedd yn cynnwys cerddorion o wasanaeth cerdd Caerffili, Ysgol Gymraeg Cwm Gwyddon yn Aber-carn, Celfyddydau Cenedlaethol Ieuenctid Cymru, gwasanaeth cerdd sirol Caerdydd a Bro Morgannwg, yn ogystal â Catrin Finch, y delynores a'r cyfansoddwr o fri rhyngwladol. Pwrpas y digwyddiad oedd tynnu sylw at bwysigrwydd sylfaenol caniatáu i dalent gerddorol ifanc o Gymru ffynnu—a gweld y canlyniad.

Ddirprwy Lywydd, rwy'n sosialydd ymroddedig. Yn y celfyddydau a'r sector creadigol, fel ym mhob agwedd ar fywyd Cymru, credaf fod cyfiawnder naturiol yn mynnu cyfle cyfartal. Lle'n well i hynny ddigwydd nag wrth fanteisio ar gyfleoedd addysgol a diwylliannol, fel bod pob un o'n disgyblion, waeth beth yw incwm eu rhieni, yn gallu blodeuo a thyfu, boed o ran hyder neu lesiant neu sgiliau cerddorol datblygedig neu fynediad at lwybrau gyrfaol? Ni all neb warantu canlyniad cyfartal pan fydd plentyn yn codi offeryn cerdd neu gynnig tiwtora lleisiol. Fe wyddom hynny. Ond rhaid rhoi chwarae teg a chyfle cyfartal i ddysgu i bob plentyn yng Nghymru, waeth ble maent yn byw a waeth beth fo'u cyfoeth teuluol neu eu gallu.

Mae'r byd yn adnabod Cymru drwy ei chyfraniad unigryw i gerddoriaeth. Mae rheswm pam y cawn ein galw'n wlad y gân, fel y mae'r adroddiad a gomisiynais gan yr Athro Paul Carr yn amlinellu'n glir iawn. Nid oes amheuaeth fod y polisïau cyni a orfodwyd ar fywyd cyhoeddus yng Nghymru gan Lywodraeth Dorïaidd y DU dros y degawd diwethaf wedi bygwth yn sylfaenol ein gallu i sicrhau nad oes unrhyw rwystrau i fod yn Gymry ac i allu darganfod rhyfeddod y profiad o gyfranogi mewn cerddoriaeth.

Cyfarfûm â'r Gweinidog addysg, Kirsty Williams, yr wythnos diwethaf i drafod cyhoeddiad Llywodraeth Cymru o'u hastudiaeth ddichonoldeb o wasanaethau cerddoriaeth. Gwyddom fod hwn yn faes cymhleth iawn, ond mewn gwirionedd ceir rhai atebion syml iawn. Rwy'n argyhoeddedig o'r angen dwys a dybryd i Gymru ddatblygu strategaeth perfformio cerddoriaeth yng Nghymru a ategir gan gymorth ariannol cynaliadwy Llywodraeth Cymru a chynllun datblygu i dyfu a rhaeadru gwasanaethau cerddoriaeth o safon y gall plant ysgol eu defnyddio drwy Gymru gyfan mewn modd unffurf, cyson ac wedi'i gynllunio. Ni allwn ganiatáu i'r cyni ariannol a orfodir o Lundain, sydd heddiw'n effeithio'n ddifrifol ar wasanaethau anstatudol wrth i awdurdodau lleol frwydro i ariannu gwasanaethau rheng flaen, amddifadu Cymru o'r hyn sy'n ein gwneud yn falch o fod yn Gymry.

Byddaf yn pwyso ar fy mhlaid i archwilio ac i ddarparu ymrwymiad yn ei maniffesto nesaf y bydd Llywodraeth Cymru yn cymryd cyfrifoldeb am sicrhau bod awdurdodau lleol yn gallu galw ar wasanaethau cefnogi cerddoriaeth yng Nghymru i roi'r ddarpariaeth addysg offerynnol a lleisiol orau i'n plant. Mae addewid Llywodraeth Cymru heddiw—mai un o'r prif flaenoriaethau ar gyfer Cymru Greadigol fydd mabwysiadu rôl arweiniol yn y gwaith o farchnata a hyrwyddo'r diwydiannau creadigol yng Nghymru i'r byd drwy frand newydd Cymru Greadigol—yn dangos yr ewyllys yn llawn ynghyd â phwysigrwydd sylfaenol sicrhau bod gwreiddiau ein diwylliant creadigol Cymreig yn cael eu diogelu. Pa werth dangos blodyn hardd yn falch i'r byd os yw ei wreiddiau mewn perygl o farw'n araf?

Gwn y bydd yr Arglwydd Elis-Thomas, y Dirprwy Weinidog, yn ymrwymo ar ei ran ei hun a'i swyddogion i archwilio pob ffordd y gall Llywodraeth Cymru gefnogi aelodau ieuengaf cymunedau creadigol Cymru, a gwn y bydd y Dirprwy Weinidog a minnau'n dilyn gwaith grŵp ymgynghori'r astudiaeth o addysg cerddoriaeth, a gyfarfu mor ddiweddar â ddoe, i archwilio effeithiolrwydd cynllun cenedlaethol ar gyfer addysg gerddorol. Mae'n rhaid ei gael, Ddirprwy Weinidog. A nawr yw'r amser. Os ydym yn gweld gwerth popeth sy'n gyfoethog yn ein treftadaeth ddigyffelyb a'n henw da byd-eang mewn cerddoriaeth, rhaid i ni weithredu.

I gloi, Ddirprwy Lywydd, rwy'n croesawu'r cyhoeddiad o £120,000 o gyllid ar gyfer ariannu lleoliadau cerddoriaeth ar lawr gwlad. Mae gweithredoedd fel y rhain yn hanfodol er mwyn sicrhau y caiff diwydiannau creadigol Cymru eu diogelu ac y byddant yn blodeuo ar gyfer y dyfodol. Ond rwyf hefyd yn credu y bydd pob un ohonom yn y lle hwn yn cefnogi camau i gryfhau Cymru Greadigol ac yn yr un modd, ni allwn anwybyddu'r sgiliau sylfaenol sydd eu hangen i gynnal a gwireddu ein gwir botensial cenedlaethol pwerus yn llawn.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 7:10, 29 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch am roi munud. Mae cerddoriaeth a dawns yn cyfoethogi bywydau. Mae'n hyrwyddo heddwch a chyfeillgarwch o gwmpas y byd. Gyda'r asedau diwylliannol a cherddorol sydd gennym yng Nghymru, credaf mai ein cyfrifoldeb yw arddangos diwylliant Cymru a cherddoriaeth Cymru i'r byd. Yn y byd ar ôl Brexit y byddwn yn byw ynddo, ni fu erioed fwy o reswm dros wneud hynny mewn gwirionedd: ymgysylltu, creu cysylltiadau newydd.

Mae gennym y Cory Band gwych, a gwn fy mod yn sôn amdano'n rheolaidd iawn. Mae gennym gorau. Yn fy etholaeth i yn unig: côr Llantrisant, côr Pontypridd. Mae'r Dawnswyr Nantgarw gwych yn ymddangos ym mhedwar ban byd, mewn gwledydd lle mae'n amlwg fod gennym ddiddordeb economaidd a diwylliannol.

Ymddengys i mi mai'r hyn sydd angen inni ei wneud yn awr yw datblygu strategaeth hyrwyddo lle rydym yn ymgysylltu â gwledydd eraill, yn cynorthwyo ein cyrff diwylliannol i fynd allan i'r byd, a chael y manteision sy'n deillio o hynny, sy'n rhannol economaidd, ond sydd hefyd o fudd i ddiwylliant, heddwch a chyfeillgarwch.

Photo of Mike Hedges Mike Hedges Labour 7:11, 29 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

A gaf innau hefyd ddiolch i Rhianon Passmore am roi munud o'i hamser i mi? Rwy'n cynrychioli etholaeth sydd â thraddodiad corawl mawr. Ar hyn o bryd yn Nwyrain Abertawe, mae gennym y prif gorau canlynol: côr Orffiws byd-enwog Treforys, clwb rygbi Treforys, meibion Abertawe, Phoenix Wales—sydd oll yn gorau meibion—côr merched Treforys, lle mae'n fraint gennyf fod yn llywydd, côr cymysg y Tabernacl, a chôr plant a phobl ifanc Twrw Tawe.

Ar wahân i'w pwysigrwydd i iechyd a lles y cantorion a'r cynulleidfaoedd sy'n mynychu'n rheolaidd, mae'r corau hyn hefyd yn hyrwyddo Abertawe a Chymru dramor. Maent yn denu twristiaid ac maent yn mynd â'n henw allan i'r byd. Cawn ein cysylltu â chanu o safon uchel.

Pan feddyliwch am nifer y gwahanol fannau lle mae corau—fel merched Treforys ac yn enwedig y côr gwych hwnnw, Côr Orffiws Treforys—wedi perfformio ar draws y byd mewn gwirionedd, gan gynnwys Tŷ Opera Sydney ac Efrog Newydd, fe ddowch i sylweddoli pa mor bwysig yw'r corau hyn.

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour 7:13, 29 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch. A gaf fi alw ar y Dirprwy Weinidog Diwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth yn awr i ymateb i'r ddadl? Dafydd Elis-Thomas.

Photo of Lord Dafydd Elis-Thomas Lord Dafydd Elis-Thomas Independent

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn, ddirprwy lefarydd. Cyn i mi ddechrau'r ddadl hon, ni fydd yn syndod i Mike Hedges nac i eraill yma y buaswn yn hoffi nodi ein bod wedi colli un o hyrwyddwyr mawr y diwylliant Cymreig, Sybil Crouch, y byddwn yn ffarwelio â hi'n derfynol—yn y bywyd hwn, beth bynnag—yfory yn Abertawe, ac estyn ein cydymdeimlad â David Phillips, a'i theulu i gyd, a'i channoedd os nad miloedd o gyfeillion yn ardal Abertawe.

Rwy'n ddiolchgar iawn i Rhianon Passmore am ddewis y pwnc amserol hwn, a byddaf yn ymateb drwy fynd i'r afael â rhai o'r materion sy'n ymwneud â Cymru Greadigol. Rwy'n falch iawn o gael cyfle i wneud hynny yn y Cynulliad cyn i mi ei wneud i lawr y ffordd yng Ngholeg Caerdydd a'r Fro.

Cyn i mi wneud hynny, hoffwn ymateb i'r pwyntiau cyffredinol a wnaed am bwysigrwydd y diwydiant cerddoriaeth, ac rwy'n falch fod fy nghyd-Aelodau Mick Antoniw a Mike Hedges wedi sôn am werth ein traddodiad corawl, gan fod yr holl agweddau traddodiadol hyn ar ein bywyd yn rhywbeth y mae'n rhaid inni barhau i'w ddathlu.

Rwyf hefyd yn deall pa mor angerddol y mae Rhianon Passmore ynghylch addysg gerddorol. Byddaf yn sicr yn barod i gydweithredu â fy nghyd-Aelod, Gweinidog y Cabinet dros Addysg a hithau, ac unrhyw Aelodau eraill o'r Cynulliad neu'r tu allan iddo sy'n dymuno mynd ar drywydd y posibilrwydd o gael dull gweithredu strategol newydd. Oherwydd rwy'n cydnabod, oni bai fod gennym ddull gweithredu strategol, nad oes unrhyw ddiben cael strategaeth ar gyfer y diwydiant creadigol os nad oes gennym y bobl greadigol, yn enwedig ym myd cerddoriaeth, i gyflawni'r rôl honno.

Photo of Lord Dafydd Elis-Thomas Lord Dafydd Elis-Thomas Independent 7:15, 29 Ionawr 2020

Fel y dywedais i gynnau, rydym ni yn lansio Cymru Greadigol heno, ac er bod pob diwydiant yng Nghymru yn cyfrannu mewn ffordd allweddol tuag at ein cymdeithas ni, mae gan y diwydiannau creadigol ffordd unigryw o gyfrannu. Nid yn unig ydy'r sector creadigol yn creu swyddi a chyfoeth yn rhan o'r economi, fel diwydiannau eraill, ond mae'r sector creadigol yn cyfrannu tuag at greu hunaniaeth a brand cenedlaethol i Gymru yn rhyngwladol. Ac mae hyrwyddo brand, a hunaniaeth a diwylliant Cymru yn codi proffil Cymru yn fyd-eang.

Dwi'n gwybod bod fy nghydweithwraig, y Gweinidog sy'n gyfrifol am faterion rhyngwladol a'i hadran yn awyddus iawn ein bod ni'n parhau i gydweithio gyda'n gilydd a gyda'r Gweinidog Addysg, yn y rhan yna o'n gwaith, oherwydd mae'n ffordd uniongyrchol i ni gyfrannu. Fel pob gwlad o faint canolig yn y byd, rydym ni'n gallu defnyddio ein diwylliant i ddathlu, nid yn unig ein hunaniaeth ein hunain, ond i gyfrannu'r diwylliant unigryw yna y tu allan i'n ffiniau. 

Mae hefyd yn bwysig, fel dywedodd Rhianon, i ailadrodd bod y sector diwydiannau creadigol yn fusnes economaidd aruthrol o bwysig; mae wedi tyfu yn gyflymach nag unrhyw fusnes cyfatebol arall yn y blynyddoedd diwethaf. Ac, fel y clywson ni, mae cyfraniad uniongyrchol y diwydiannau creadigol at economi Cymru yn sylweddol—tua £2.2 biliwn y flwyddyn o drosiant, a dros 56,000 o bobl yn cael eu cyflogi yn uniongyrchol yn y diwydiant.

Mae'n bwysig pwysleisio hefyd bod effaith economaidd y diwydiannau creadigol yn ymestyn y tu hwnt i'r diwydiannau hynny, gan fod rhannau eraill o'r economi yn gallu elwa ar sgiliau ag allbynnau'r rheiny sy'n gweithio yn y sector creadigol. Er enghraifft, mae'r diwydiant moduro, y diwydiant dylunio artistig a'r diwydiannau sy'n ymwneud â pheirianneg ddigidol i gyd yn elwa ar brofiad yn y diwydiannau creadigol, yn enwedig wrth hyfforddi. 

Fel y clywsom ni gan Rhianon, mae Cymru'n cael ei chydnabod yn rhyngwladol fel canolfan ragoriaeth ar gyfer dramâu a ffilmiau ac wedi dod yn ganolfan, fel dwi wedi clywed gan neb llai na NBC Universal sawl gwaith yn ystod y flwyddyn ddiwethaf. A chwmni teledu Amblin Television, sydd yn gyfrifol am ddarlledu'r gwaith cawn ni weld yn weddol fuan yn sicr, Brave New World—. Dwi'n edrych ymlaen yn fawr at y gyfres newydd yna ar gyfer teledu yn fyd-eang sydd wedi cael ei chynhyrchu yn Dragon Studios yn rhannol, wrth gwrs, nid ymhell o'r fan yma. Ac mae'r cynyrchiadau yma yn dangos bod Cymru'r un mor ddibynadwy, yn gallu bod yn fwy dibynadwy, ac yr un mor ddibynadwy yn gyffredinol, â Llundain a de-ddwyrain Lloegr, o ran y diwydiant sgrin. A dwi wedi clywed nifer o gwmnïau, yn y ddwy flynedd ddiwethaf dwi wedi bod yn y swydd yma, yn dweud mor ardderchog y mae y profiad o weithio gyda'r timoedd sydd gyda ni yn y maes yma. 

Yn ystod y cyfnod rhwng 2016 a 2019 mae gwariant Cymru yn y diwydiant sgrin wedi cynyddu o £35 miliwn i £55 miliwn a does yna ddim arwydd fod hyn yn lleihau.

Ond rydym yr un mor awyddus i sicrhau bod gyda ni gefnogaeth i ddiwydiant cyhoeddi llwyddiannus dwyieithog yng Nghymru. Mae hyn hefyd yn rhan o strategaeth twf economaidd, oherwydd mae ein busnes llyfrau, a Chyngor Llyfrau Cymru yn arbennig, yn cyfrannu yn uniongyrchol i gynnal llenyddiaeth yn y ddwy iaith, ond hefyd mae'r straeon sy'n cael eu hysgrifennu yng Nghymru, fel y mae gwaith Philip Pullman yn ddiweddar, yn dangos fod cymaint o'r hyn sy'n digwydd yn y diwydiant ffilm ar ein sgriniau ni yn cychwyn o fewn cloriau llyfrau. A dwi'n meddwl ei fod o'n bwysig ein bod ni wastad yn dathlu hynny yn ogystal. Dwi'n sicr bod His Dark Materials yn enghraifft dda iawn i'w dewis ar hyn o bryd.

Fel y clywsom ni oddi wrth Rhianon yn huawdl iawn, nid mytholeg ydy siarad am Gymru fel gwlad y gân. Ac mae cyfraniad y diwydiant cerddoriaeth i'r economi yn parhau i wneud marc. Wrth gwrs, yn ein stadiymau—beth bynnag ydy lluosog 'stadiwm' yn y Gymraeg—mae'r canolfannau anferthol yma a'r gwahanol arenas perfformio yn denu pobl yma, yn denu twristiaid yma o bob rhan o'r Deyrnas Unedig ac o rannau eraill o'r byd, a dwi'n sicr y bydd hynny'n parhau i ddigwydd. Mae twristiaeth ddiwylliannol yn rhan ganolog o'r hyn rydym ni yn ei ddilyn ar hyn o bryd, fel Llywodraeth, ac yn gweld pwysigrwydd y digwyddiadau mawr, fel rydym ni wedi bod yn eu galw nhw. Ond mae'r digwyddiadau mawr yma yn cael eu gweld bellach fel ffordd allweddol i bobl weld Cymru fel llwyfan sy'n werth ymweld ag o.

Mae datblygiad seilwaith economaidd ar gyfer cerddoriaeth ar y lefel fawr yma, dwi'n gobeithio, yn mynd i barhau i gefnogi'r pwysigrwydd o ddatblygu cerddoriaeth yn y strydoedd, yn y dinasoedd ac ar lawr gwlad yn gyffredinol. Ac, fel y cyfeiriwyd ato gan Rhianon—a dwi'n gwybod bod hyn yn rhywbeth cyffredinol yn ein teimlad ni ar draws y Cynulliad—mae colli mwy a mwy o leoliadau cerddoriaeth fyw yn fater o bryder mawr, a dyna pam y gwnaethpwyd y cyhoeddiad heddiw ein bod ni'n mynd i fuddsoddi ac i wahodd cynigion ar gyfer adfer neu greu o'r newydd ganolfannau perfformio ar draws Cymru.

Mae'r rhesymau am golli canolfannau fel hyn yn aml yn gymhleth, ac nid anawsterau ariannol ydy'r rhesymau bob tro, ond heb gerddoriaeth fyw mewn lleoliadau, heb y profiad unigryw yna o allu gweld y perfformwyr a bod yn rhan o'r digwyddiadau, dwi ddim yn credu bod yna fywyd cerddorol yn bosibl. Ac felly, dyna pam bod y gronfa lleoliadau cerdd leol yn mynd i fod yn allweddol ar gyfer datblygiad.

Ac yna yn olaf, gaf i ddweud fy mod yn cytuno'n llwyr â'r ymrwymiad yma o'r posibilrwydd i berson ifanc, beth bynnag ydy eu cefndir nhw, allu mwynhau mynediad i addysg gerddoriaeth a chyfleoedd i ddatblygu eu doniau? Mae'n rhaid inni bob amser sicrhau bod pobl ifanc greadigol—a dwi'n siarad fel tad i un sydd nid yn unig yn gerddor creadigol, ond yn berfformiwr mewn dawns yn greadigol—mae'n rhaid inni allu rhoi'r cyfle i'r bobl ifanc yma i ddatblygu, oherwydd heb hynny, does gyda ni ddim sylwedd na sylfaen i'n diwydiannau creadigol. Ac felly, dwi'n ddiolchgar iawn am y cyfle yma sydd wedi'i gael heno i wyntyllu yn y Cynulliad hwn yr hyn y byddwn ni'n ei wneud yn nes ymlaen—

Photo of Lord Dafydd Elis-Thomas Lord Dafydd Elis-Thomas Independent 7:23, 29 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Rhywbeth a baratois yn gynharach—

Photo of Lord Dafydd Elis-Thomas Lord Dafydd Elis-Thomas Independent

Blaenoriaethau ar gyfer datblygu sector y diwydiannau creadigol yng Nghymru, ac mi fydd hwn yn cael ei lansio i lawr y ffordd—mae yna groeso ichi ymuno â ni—yng Ngholeg Caerdydd a'r Fro yn yr hanner awr nesaf. Diolch yn fawr.

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour

(Cyfieithwyd)

Diolch, a daw hynny â thrafodion heddiw i ben. Diolch.

Daeth y cyfarfod i ben am 19:24.