Ymrwymiadau Gwariant ar gyfer Cwm Rhondda

1. Cwestiynau i'r Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd – Senedd Cymru ar 5 Chwefror 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Melding David Melding Conservative

1. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am ymrwymiadau gwariant Llywodraeth Cymru ar gyfer Cwm Rhondda yn 2020? OAQ55046

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 1:30, 5 Chwefror 2020

(Cyfieithwyd)

Mae ein cyllideb ddrafft yn cyflawni ein haddewidion i bobl Cymru, gan gynnwys yng nghwm Rhondda. Rydym yn buddsoddi £284 miliwn yn Rhondda Cynon Taf drwy fand B rhaglen ysgolion yr unfed ganrif ar hugain; £2.7 miliwn yn y gwaith o ehangu gofal plant cyfrwng Cymraeg, ac mae'r fasnachfraint rheilffyrdd newydd yn darparu gwasanaethau gwell.

Photo of David Melding David Melding Conservative

(Cyfieithwyd)

Diolch am eich ateb, Weinidog. Yn wir, roeddwn am sôn am reilffyrdd a mathau eraill o drafnidiaeth gyhoeddus. Ac rwy'n gobeithio y bydd Trafnidiaeth Cymru yn sicrhau bod gwella'r gwasanaethau yn flaenoriaeth gyson, o ran eu maint a'r cyfleusterau sydd arnynt, fel bod y Cymoedd, a'u potensial rhyfeddol o bobl fedrus iawn, yn gallu cael mynediad at swyddi sy’n talu’n dda, a bod yr economi sylfaenol yn y Cymoedd yn cael ei mynegi i'r eithaf, gan ein bod wedi cael newyddion da yn hynny o beth yn ddiweddar. Ond yn draddodiadol, nid yw gwariant ar seilwaith wedi bod yn ddigon mewn lleoedd fel Cymoedd Rhondda.

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 1:31, 5 Chwefror 2020

(Cyfieithwyd)

Cytunaf yn llwyr â David Melding fod rheilffyrdd, yn enwedig i mewn i Gaerdydd, ond hefyd mewn mannau eraill allan o'r Cymoedd, yn gwbl hanfodol i ehangu rhagolygon gwaith pobl. A dyna pam ein bod yn buddsoddi £738 miliwn i drawsnewid rheilffyrdd y Cymoedd i Drehebert, Aberdâr, Merthyr Tudful, Rhymni a Coryton, gan drydaneiddio 172 cilomedr o reilffyrdd, ac uwchraddio seilwaith i sicrhau gwell amseroedd teithio a mwy o drenau bob awr, ac i ddarparu gwasanaeth metro erbyn mis Rhagfyr 2020. Ond yn y cyfamser, o 15 Rhagfyr, mae Trafnidiaeth Cymru wedi cynyddu capasiti ar gyfer miloedd o gymudwyr ychwanegol ar y rheilffyrdd bob wythnos, gan gyflwyno trenau ychwanegol ar draws rhwydwaith rheilffyrdd Cymru a'r Gororau, ac mae hynny'n gynnydd o 10 y cant mewn capasiti ar gyfer defnyddwyr y gwasanaeth. Felly, credaf fod hynny'n ddechrau da, ond yn sicr, mae llawer o uchelgais i’w gael a llawer mwy i'w wneud.

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru 1:32, 5 Chwefror 2020

(Cyfieithwyd)

Fel y gŵyr y Senedd hon, rwy'n cefnogi prosiect twnnel y Rhondda yn frwd. Rwyf hefyd yn aelod o'r gymdeithas sy'n ceisio ailagor y rhyfeddod peirianegol hwn. Rwy'n gefnogol gan y byddai’r potensial i Gwm Rhondda a Chwm Afan yn enfawr pe bai’r prosiect yn dwyn ffrwyth. Pe bai modd ei gysylltu â gweithgareddau hamdden, fel y cyfleoedd rhagorol sydd gan Rhondda ac Afan i'w cynnig mewn perthynas â beicio mynydd a beicio ffordd, heb sôn am y syniad o weiren wib gyfagos yn y Rhigos, mae’r potensial i ddenu ymwelwyr a rhoi hwb i'r economi leol yn enfawr.

Yn anffodus, mae’r un rhwystr yn ein hwynebu â’r hyn oedd yn ein hwynebu pan ddechreuais siarad am y prosiect hwn flynyddoedd lawer yn ôl, sef y cwestiwn ynghylch perchnogaeth. Mae'r bobl sy'n llywio’r prosiect yn ymbil ar Lywodraeth Cymru a/neu gyngor Rhondda Cynon Taf i gymryd perchnogaeth ar yr ased hwn ar ran y bobl, fel y gall symud ymlaen i'r cam datblygu nesaf—y broses o gael grant. Heb ddatrys y mater ynghylch perchnogaeth, ni ellir ymgeisio am y grantiau hynny mewn gwirionedd. Felly, mae’r goblygiadau a amcangyfrifir o ran cost yn sgil cymryd perchnogaeth ar y twnnel yn ei gyflwr presennol yn nesaf peth i ddim. Mewn gwirionedd, daw gyda chynnig, cynnig untro, o daliad o £60,000 gan y perchnogion presennol, Highways England.

Felly, a allwch ddweud wrthym a oes rheswm ariannol i Lywodraeth Cymru beidio â chymryd perchnogaeth ar dwnnel y Rhondda?

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 1:33, 5 Chwefror 2020

(Cyfieithwyd)

Mae Llywodraeth Cymru'n rhannu eich brwdfrydedd ynglŷn â thwnnel Rhondda, a'ch cefnogaeth i'r gymdeithas. Mae fy ngŵr yn dod o Dynewydd, ac mae gennym deulu ym Mlaen-y-Cwm, felly edrychaf ymlaen yn fawr at allu beicio drwy dwnnel y Rhondda un diwrnod. Felly, yn sicr mae gennych fy nghefnogaeth i, ac mae gan y gymdeithas fy nghefnogaeth. Gwn fod trafodaethau, fel y dywedwch, yn mynd rhagddynt gyda Highways England, i ddeall yn well yr ased y byddem yn cymryd rheolaeth ohono, oherwydd, yn amlwg, mae angen i rywfaint o gyllid ddod gyda hynny, ac mae'r trafodaethau hynny’n parhau ar hyn o bryd. Credaf mai fy nghyd-Weinidog Lee Waters sy'n arwain y gwaith hwnnw, a byddaf yn sicrhau ein bod yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i chi am hynny.FootnoteLink