2. Pa gynlluniau sydd gan Lywodraeth Cymru i adolygu ei chanllawiau ar y defnydd o orchuddion wyneb gan aelodau o'r cyhoedd? OQ55432

Lywydd, mae canllawiau Llywodraeth Cymru yn annog ond nid yw'n mandadu'r defnydd o orchuddion wyneb tair haen mewn lleoliadau cyhoeddus lle nad yw'n bosibl cadw pellter cymdeithasol. Mae'r canllawiau hynny'n cael eu hadolygu'n barhaus. 

Diolch, Brif Weinidog. Gwyddom bellach y gellir lledaenu’r feirws SARS-CoV-2, nid yn unig gan beswch a thisian, ond y gellir ei gario mewn microddiferion ac y gall cludwyr asymptomatig ei ledaenu. Caiff microddiferion eu cynhyrchu trwy anadlu a siarad. Rydym hefyd yn gwybod y gall gorchuddion wyneb helpu i ddal microddiferion ac atal lledaeniad coronafeirws. Felly, pam y mae Cymru yn un o'r ychydig wledydd yn y byd nad yw'n gorchymyn defnyddio gorchuddion wyneb mewn rhai lleoliadau? Hoffwn weld gorchuddion wyneb yn orfodol ym mhob lleoliad cyhoeddus.

Brif Weinidog, a wnewch chi ymrwymo yn awr i’w gwneud yn orfodol i wisgo gorchuddion wyneb ar drafnidiaeth gyhoeddus ac i adolygiad brys i weld a ddylai'r canllawiau hynny ymestyn i gynnwys pob man cyhoeddus? Diolch.  

Wel, Lywydd, rwy’n ymrwymo i ddal ati i adolygu’r mater ac i gymryd cyngor gan y rhai sydd yn y sefyllfa orau i roi cyngor hwnnw i ni. Ac mae'r cyd-destun yn newid ac efallai y bydd y cyngor yn newid, ac os bydd y cyngor yn newid, bydd ein safbwynt yng Nghymru yn newid hefyd.

Ond rwyf am ddweud wrth yr Aelod nad yw gwisgo gorchudd wyneb ynddo'i hun yn fwled hud sy'n atal pobl rhag dal neu ledaenu coronafeirws. Mae ein prif swyddog meddygol ein hunain bob amser wedi bod yn bryderus, ac mae'n bryder y gwelaf fod rhannau eraill o'r byd yn ei rannu, pan fydd pobl yn gwisgo gorchudd wyneb, eu bod yn gweithredu mewn ffyrdd na fyddent yn ei wneud pe na baent yn ei wisgo; ac maent yn gweithredu mewn ffyrdd mwy peryglus hefyd. Y gred ei bod hi’n iawn rywsut i chi beidio â chydymffurfio â mesurau cadw pellter cymdeithasol, er enghraifft, a pheidio â chymryd gofal wrth ei wisgo a’i dynnu, ac osgoi cyffwrdd â’ch wyneb, oherwydd gwyddom mai dyna un o’r ffyrdd y mae’r feirws yn fwyaf tebygol o gael ei ledaenu. 

Felly, er bod yr Aelod yn cyflwyno achos perswadiol, ac rwyf wedi gwrando arno'n ofalus iawn, o ran yr hyn y mae'n ei hyrwyddo, rwy'n credu ei bod yn bwysig i ni roi sylw i'r ffaith bod anfanteision posibl yn ogystal â manteision i hyn; dyna pam ein bod yn ei adolygu'n barhaus. Ac os bydd y sefyllfa'n newid, bydd safbwynt Llywodraeth Cymru yn newid hefyd. 

A yw'r Prif Weinidog yn cytuno ei bod yn chwerthinllyd ac yn ddryslyd cael ymagwedd wahanol y naill ochr a’r llall i'r ffin, yn enwedig pan ystyriwch gymaint o bobl sy'n teithio’n ddyddiol o un ochr i'r llall? A all y Prif Weinidog fy sicrhau y bydd yn rhoi’r gorau i fod yn wahanol a’i angen i fod yn wahanol i Loegr heb unrhyw reswm mwy nag i fod yn wahanol, a gwneud yr hyn y mae'r undeb Unite yn ei awgrymu ac adolygu'r canllawiau ar frys i fabwysiadu ymagwedd sy’n dangos mwy o synnwyr cyffredin? 

Lywydd, rwy'n croesawu'r Aelod yn ôl i'r Siambr, a chredaf ei bod newydd ddweud yr hyn a ddywedais, sef ein bod yn ei adolygu'n barhaus. Ac rwy'n effro iawn i effaith y ffin yma. Mae yna gamau gweithredu ar y naill ochr a’r llall i'r ffin. Nid yw'n fater o Loegr yn gwneud newid a bod rhaid i Gymru ddilyn. Byddai'n gwbl bosibl bod wedi cael sgwrs gyda Llywodraeth y DU lle gallem fod wedi cyrraedd safbwynt ar y cyd; yn anffodus, ni chynigiwyd y sgwrs honno i ni ar unrhyw adeg. 

Ond mae'r Aelod yn gwneud pwynt pwysig ynglŷn â chysondeb ar hyd y ffin, ac mae hynny yn fy meddwl wrth inni adolygu ein safbwynt yn barhaus mewn perthynas â gorchuddion wyneb, a newidiadau eraill a wnaed mewn mannau eraill hefyd.

Rhianon Passmore. Rhianon Passmore, ni allwn eich clywed ar hyn o bryd. A wnewch chi ddweud rhywbeth? Na, ni allwn eich clywed o hyd. A ellir ei gywiro ar unwaith, neu a fydd rhaid i mi symud ymlaen? Na, mae'n ddrwg gennyf, bydd yn rhaid inni symud ymlaen, Rhianon Passmore.