Yr eitem nesaf yw'r ddadl ar Gyfnod 4 y Bil Anifeiliaid Gwyllt a Syrcasau (Cymru), a dwi fod i ddweud, cyn gofyn i'r Gweinidog i gyfrannu, dwi fod i ddweud—. Dwi'n galw ar y Gweinidog i wneud datganiad ynghylch cydsyniad y Frenhines, yn unol â Rheol Sefydlog 26.67. Galw ar y Gweinidog, felly—Lesley Griffiths.

Diolch, Llywydd. Mewn gorchymyn gan ei Mawrhydi y Frenhines gallaf hysbysu'r Senedd bod ei Mawrhydi, ar ôl cael gwybod am ddiben Bil Anifeiliaid Gwyllt a Syrcasau (Cymru), wedi rhoi cydsyniad i'r Bil hwn.

Andrew R.T. Davies.

Diolch, Lywydd. Mae—

Na, mae'n ddrwg gen i.

Andrew R.T. Davies, mae'n ddrwg gennyf, mae angen i'r Gweinidog yn awr gynnig y cynnig yn ogystal â rhoi gwybod inni am gydsyniad ei Mawrhydi. Felly, y Gweinidog ddylai siarad, a byddaf i'n galw arnoch chi nesaf, Andrew R.T. Davies. Ymddiheuriadau.

Cynnig NDM7357 Lesley Griffiths

Cynnig bod y Senedd yn unol â Rheol Sefydlog 26.47:

Yn cymeradwyo Bil Anifeiliaid Gwyllt a Syrcasau (Cymru).

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch, Llywydd, a chynigiaf y cynnig. Rwy'n falch iawn o agor y ddadl y prynhawn yma ar y Bil Anifeiliaid Gwyllt a Syrcasau (Cymru), yn dilyn cwblhau cyfnod 3 yr wythnos diwethaf.

Cyflwynais i'r Bil hwn ychydig dros flwyddyn yn ôl. Ei ddiben yw mynd i'r afael â phryderon moesegol drwy wahardd defnyddio anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau teithiol. Er mwyn gwneud penderfyniad moesegol sy'n adlewyrchu barn pobl Cymru, rwyf wedi ystyried barn gyffredinol y cyhoedd ar y mater hwn. Cafodd y broses o ddatblygu'r Bil ei llywio gan ymgynghoriad a ddenodd dros 6,500 o ymatebion. Roedd mwyafrif llethol yr ymatebwyr yn cefnogi cyflwyno deddfwriaeth a fyddai'n ei gwneud yn drosedd i ddefnyddio anifail gwyllt mewn syrcas deithiol. Rwy'n ddiolchgar i bawb a roddodd o'u hamser i ymateb i'r ymgynghoriad a rhannu eu syniadau ar y mater hwn.

Mae syrcasau yn weithrediadau masnachol sy'n bodoli i ddarparu adloniant. Mae'r math hwn o adloniant sy'n cynnwys anifeiliaid gwyllt yn hen-ffasiwn. Mae anifeiliaid gwyllt yn fodau byw sydd â theimladau ac mae ganddynt anghenion cymhleth . Ni ddylid eu trin fel gwrthrychau israddol na'u hystyried yn bethau ar gyfer ein difyrrwch. Dylai plant yn arbennig gael eu diogelu rhag profiadau negyddol ac anghywir a allai ddylanwadu ar sut y maen nhw'n credu bod anifeiliaid yn ymddwyn a sut y dylen nhw gael eu trin. Rwyf eisiau i'n pobl ifanc dyfu i fyny gydag agweddau parchus a chyfrifol tuag at bob rhywogaeth.

Hoffwn i ddiolch i bawb a oedd wedi cyfrannu at gael y Bil i'r cam hwn, gan ddechrau gyda thîm bach, ond hynod ymroddgar, y Biliau yn Swyddfa'r Prif Swyddog Milfeddygol sydd, gyda chefnogaeth cydweithwyr ledled y Llywodraeth, wedi gweithio'n ddiflino. Rwyf hefyd yn dymuno cydnabod y lobïo penderfynol gan unigolion a sefydliadau trydydd sector ar y mater hwn. Rwy'n ddiolchgar i'r pwyllgorau ac Aelodau'r Senedd am eu hystyriaeth a'u gwaith craffu ar y Bil ac i staff Comisiwn y Senedd am eu cefnogaeth ym mhroses y Bil.

Hoffwn i ddiolch yn arbennig i gynrychiolwyr sefydliadau ac unigolion a roddodd o'u hamser i ddarparu tystiolaeth i'r Pwyllgor Newid Hinsawdd, Amgylchedd a Materion Gwledig. Roedd y rhain yn cynnwys Cymdeithas Milfeddygon Prydain, People for Ethical Treatment of Animals, RSPCA Cymru, academyddion a chynrychiolwyr y diwydiant syrcas. Roedd cryfder y teimladau am y pwnc emosiynol hwn, ar ddwy ochr y ddadl, yn amlwg yn ystod y sesiynau tystiolaeth hynny. Adlewyrchwyd hyn hefyd yn ystod y sesiynau craffu yr oeddwn i'n bresennol ynddynt a'r dadleuon a gawsom ni yma yn y Senedd. Mae anghytundeb wedi bod ynghylch cwmpas y Bil, ei ddarpariaethau a'i ddiffiniadau. Er hynny, rwy'n credu ei bod yn wir dweud bod cryn dipyn o gonsensws ymhlith yr Aelodau ynglŷn â'r hyn yr ydym ni'n ceisio ei gyflawni gyda'r Bil hwn.

Bydd y Bil, os daw'n gyfraith, yn cael ei orfodi gan awdurdodau lleol. Ychydig iawn fydd yr effaith ar awdurdodau lleol, ac rwy'n disgwyl i syrcasau teithiol gydymffurfio â'r gwaharddiad. Byddwn i'n disgwyl, yn y rhan fwyaf o sefyllfaoedd, y byddai'r drosedd o ddefnyddio anifail gwyllt yn amlwg i'r cyhoedd. Rwyf eisoes wedi ymrwymo i lunio canllawiau a byddaf i'n ymgynghori ag awdurdodau lleol ynghylch datblygu'r canllawiau hynny.

Mae'n hen bryd gwahardd defnyddio anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau teithiol yng Nghymru a bydd hyn yn caniatáu dull gweithredu cyson ledled Prydain Fawr. Gwaharddodd  Llywodraeth yr Alban hyn yn 2018, a daeth gwaharddiad yn Lloegr i rym yn gynharach eleni. Os caiff ei basio heddiw, ac yn amodol ar Gydsyniad Brenhinol, bydd y Bil yn dod i rym ar 1 Rhagfyr 2020. Bydd pasio'r Bil hwn yn gam sylweddol ymlaen i anifeiliaid gwyllt yng Nghymru a thu hwnt, ac rwy'n annog yr Aelodau i'w gefnogi heddiw. Diolch yn fawr.

Gweinidog, diolch am eich datganiad agoriadol ar drafodion Cyfnod 4. Rydym ni'r Ceidwadwyr Cymreig, yn falch o gefnogi cynnydd y Bil i fod yn gyfraith. Mae'n ffaith, er hynny, mai Cymru, yn anffodus, yw'r rhan olaf o'r Deyrnas Unedig i roi'r ddeddfwriaeth hon ar waith, ac yn hytrach nag arwain ar hyn, rydym wedi dilyn yr hyn, fel y dywedasoch yn eich sylwadau, y mae'r Alban a Lloegr eisoes wedi'i wneud. Ond, gobeithio, gyda'r 6,000 o ymatebion hynny, y bydd pobl yn hyderus nawr y bydd y ddeddfwriaeth a ddaw i rym wrth i'r Cydsyniad Brenhinol gael ei gyflawni yn amddiffyn anifeiliaid gwyllt rhag teithio gyda syrcasau ar draws y Deyrnas Unedig i gyd.

Hoffwn i gofnodi fy niolch i staff y pwyllgor ac i'r tystion a ddaeth ger ein bron ar ddwy ochr y ddadl a rhoi tystiolaeth mor ardderchog inni, ac yn arbennig y staff a ddarparodd ymchwil o safon i'w thrafod yn y maes penodol hwn. Rwy'n credu y byddai wedi bod modd cryfhau'r Bil pe bai'r gwelliannau a gyflwynwyd gennym, ynglŷn â hyfforddiant a phobl cymwys yn cynnal profion a samplau o unrhyw anifeiliaid lle mae anghydfod, wedi'u hymgorffori o fewn y darn terfynol o ddeddfwriaeth. Ond rwy'n parchu safbwynt y Gweinidog, ac mae ganddi hi'r hawl i dderbyn y gwelliannau hynny neu beidio.

Rhaid inni gofio na fydd y Bil hwn ond yn effeithio ar oddeutu cyfanswm o 19 o anifeiliaid, sydd ar hyn o bryd yn teithio gyda dwy syrcas benodol. Ond nid yw hynny'n golygu, pe na fyddai'r Bil hwn wedi ei roi ar waith, na fyddai mwy o anifeiliaid yn dioddef drwy deithio gyda syrcasau. Felly, mae'n bwysig bod mesurau gorfodi yn cael eu rhoi ar waith i sicrhau bod awdurdodau lleol yn teimlo'n hyderus y dylen nhw, yn y dyfodol, ddefnyddio'r ddeddfwriaeth hon, a'u bod yn gallu gwneud hynny, a'i defnyddio'n effeithiol. Rwy'n edrych ymlaen at weld y Bil yn mynd i bleidlais ac, yn y pen draw, yn cael Cydsyniad Brenhinol ym mis Awst.

Mi fydd Plaid Cymru yn cefnogi'r Bil yma y prynhawn yma. Mae ymrwymiad wedi bod gan Blaid Cymru, wrth gwrs, i ddeddfu ar y mater yma ers nifer o flynyddoedd ac mae'n dda gweld y bydd hynny yn cael ei wireddu heddiw.

Mi wnaf innau hefyd ategu'r diolchiadau i bawb sydd wedi chwarae eu rhan, drwy'r pwyllgor yn enwedig, i sicrhau bod y Bil yn cyrraedd y llyfr statud, gobeithio, mewn ychydig o amser. Yr unig beth sydd yn gadael blas cas yn y geg, efallai, yw'r ffaith ei bod hi wedi cymryd cyhyd i gyrraedd fan hyn. Mi oedd yna ddatganiad o farn nôl yn 2006—efallai y bydd rhai Aelodau a oedd yma ar y pryd yn cofio hynny—ac mi gymerodd hi wedyn tan 2015 i Lywodraeth Cymru gytuno nad oes lle i'r defnydd o anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau. Mi oedd Cymru ar flaen y gad bryd hynny, ond ers hynny, fel rŷn ni wedi clywed, mae'r arafwch wedi golygu bod yr Alban wedi deddfu, Gweriniaeth Iwerddon wedi deddfu, Lloegr wedi deddfu, a heddiw, wrth gwrs, rŷn ni ar ei hôl hi, ond yn cyrraedd y pwynt lle rŷn ni'n deddfu, oherwydd wrth gwrs mae yna risg y byddai Cymru wedi dod yn rhyw fath o hafan i syrcasau sydd am ddefnyddio anifeiliaid gwyllt ym Mhrydain petaem ni ddim yn cymryd y cam yma y prynhawn yma.

Nawr, mae sgôp y Ddeddf yn fwy cyfyng na buaswn i'n ei ddymuno, wrth gwrs. Mae'n ffocysu yn unig ar wahardd perfformio ac arddangos anifeiliaid. Mi drion ni ei hehangu i gynnwys gwahardd anifeiliaid gwyllt rhag teithio gyda syrcasau, ac mi fyddai hynny wedi bod yn fwy triw i'r datganiad o farn y gwnes i gyfeirio ato fe nôl yn 2006, a oedd yn dweud, a dwi'n dyfynnu,

'nad yw natur dros dro'r cludiant, y llety na’r cyfleusterau ymarfer yn gallu darparu’r lle a’r cyfoethogiad sydd ei angen ar yr anifeiliaid hyn.'

Mae hynny yn parhau'n wir, ac mi fydd e'n medru parhau hyd yn oed ar ôl pasio'r Ddeddf yma, ond mae'r Ddeddf sydd ger ein bron ni yn well na pheidio â chael unrhyw Ddeddf o gwbl yn y cyd-destun hwn.

Mae'n glir, fel rŷn ni wedi clywed, fod y cyhoedd eisiau deddfu, mae Plaid Cymru yn awyddus i ddeddfu, a gobeithio y bydd y Senedd yma o'r diwedd hefyd yn deddfu er mwyn gwahardd y defnydd o anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau teithiol yma yng Nghymru.

Y Gweinidog i ymateb i'r cyfraniadau—Lesley Griffiths. 

Diolch, Llywydd, a hoffwn ddiolch i Andrew R.T. Davies a Llyr Huws Gruffydd am eu cyfraniadau. Er fy mod i'n sylweddoli eu bod nhw'n siomedig na dderbyniwyd eu gwelliannau, gallaf eu sicrhau nhw, ynghyd â'r holl Aelodau, yn enwedig aelodau’r Pwyllgor Newid Hinsawdd, Amgylchedd a Materion Gwledig dan gadeiryddiaeth Mike Hedges, eu bod nhw wedi gwneud nhw wedi gwneud y ddeddfwriaeth hon yr hyn ydyw, ac rwy'n ddiolchgar am gefnogaeth pawb. Diolch.

Yn unol â Rheol Sefydlog 26.50C, rhaid cynnal pleidlais wedi'i chofnodi ar gynigion Cyfnod 4, a felly dwi'n gohirio'r bleidlais ar y cynnig yma tan y cyfnod pleidleisio.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.