5. Pa drafodaethau y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'u cael yn ddiweddar gyda Gweinidogion y DU ynghylch cronfa ffyniant gyffredin y DU? OQ55441

7. Pa drafodaethau y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'u cael yn ddiweddar gyda Llywodraeth y DU ynghylch y gronfa ffyniant gyffredin? OQ55456

Llywydd, rwy'n deall eich bod wedi rhoi eich caniatâd i roi cwestiynau 5 a 7 gyda'i gilydd. 

Fe wnes i gyfarfod ag Ysgrifennydd Gwladol Cymru ym mis Chwefror ac ers hynny rydym ni wedi bod yn ceisio adeiladu ar y cyfarfod cadarnhaol hwnnw a chyflwyno ein dadl dros gael model yn y dyfodol pan ddaw cyllid yr UE i ben yng Nghymru. Mae'r ymgysylltu ag adrannau eraill yn Whitehall yn parhau i fod yn annigonol, ac mae'n amlwg yn hwyr glas bellach o ran cael cadarnhad o gynigion Llywodraeth y DU.

Yn wir, a, Gweinidog, dim ond yr wythnos hon mae'r Sefydliad Astudiaethau Cyllid wedi nodi, lai na chwe mis o'r dyddiad y byddwn yn ymadael â'r UE, nad oes gennym ni fanylion o hyd am gronfa ffyniant gyffredin y DU. Nid dim ond Llywodraeth Cymru a Llywodraeth yr Alban sy'n galw am eglurder yn ogystal â cheisio ymgysylltu mewn modd adeiladol ar hyn; mewn gwirionedd, awdurdodau lleol yn Lloegr yn eu holl wahanol liwiau gwleidyddol sy'n dweud, 'Dywedwch wrthym ni beth sy'n digwydd'. Nawr, gwnaeth Prif Weinidog Prydain addewid pendant i bobl Cymru y byddid yn dod o hyd i'r holl arian sy'n mynd tuag at raglenni cymdeithasol ac economaidd a chymunedol yng Nghymru pan fyddwn yn gadael yr UE, a byddai yno i ni ei ddefnyddio a'i wario yn y ffordd yr ydym ni eisiau ei wneud yng Nghymru hefyd. Felly, a gaf i ofyn iddo, a oes ganddo unrhyw ffydd y byddwn, yn fuan iawn, wrth inni ddynesu at yr haf, yn cael eglurder ynglŷn â chronfa ffyniant gyffredin y DU, eglurder y caiff yr holl arian, pob dimai goch y delyn, ei dychwelyd i Gymru, ac y byddwn yn gallu dylanwadu ar y ffordd y gwneir penderfyniadau ynghylch y cyllid hwnnw?

Hoffwn ddiolch i Huw Irranca-Davies am y cwestiwn yna, a diolch iddo hefyd am gadeirio'r grŵp llywio ar fuddsoddi rhanbarthol yng Nghymru, sydd wedi rhoi Llywodraeth Cymru a busnesau a rhanddeiliaid Cymru yn fwy cyffredinol mewn sefyllfa dda iawn i ddeall pa ddefnydd y byddem yn gallu ei wneud o'r adnoddau hynny os cedwir yr addewidion hynny, fel y gobeithiwn. Felly hoffwn ddiolch iddo am ei swyddogaeth yn hynny o beth yn benodol.

Rydym yn rhwystredig, fel sy'n glir, rwy'n credu, o'r hyn rwyf wedi'i ddweud eisoes am y diffyg cynnydd ynglŷn ag union fanylion y gronfa ffyniant gyffredin. Fel y dywedais, cafwyd trafodaethau adeiladol gydag Ysgrifennydd Gwladol Cymru. Rwyf eisiau cydnabod hynny, ond yr hyn y mae arnom ni ei angen yw cynnydd ar lawr gwlad fel y gallwn ni roi'r rhaglenni hyn ar waith, ac mae hynny'n ddiffygiol. Rwyf yn credu bod hynny'n gwrthgyferbynnu â'r ffordd ragweithiol a chynlluniedig yr ydym ni wedi ymdrin â hynny yma yng Nghymru. Nid oes gennyf ffydd wrth inni ddynesu at yr haf y byddwn yn cael yr wybodaeth honno, i fod yn gwbl onest. Credaf nad ydym ni nawr yn disgwyl y cyhoeddiad hwnnw tan yr adolygiad cynhwysfawr o wariant yn yr hydref.

Efallai fod ffactorau eraill sy'n ymwneud â datganoli yn Lloegr a chynlluniau ar gyfer adferiad economaidd ar ôl COVID yn cael effaith ar hyn o bryd, ond mae hynny nawr yn creu cyd-destun anodd iawn—ac mae hynny'n ddweud cynnil, mewn gwirionedd—ar gyfer rhai o'r prosiectau a'r rhaglenni sydd ar waith ar hyn o bryd. Byddai system resymegol wedi sicrhau bod y penderfyniadau hynny eisoes wedi eu gwneud fel y byddai rhywfaint o barhad wedi bod, wrth i 2021 ddod ar ein gwarthaf, yr ymddengys hi'n anodd iawn iawn dychmygu y gall fod yn bosibl os na ddarperir sicrwydd tan yr adolygiad cynhwysfawr o wariant yn yr hydref, ac mae hynny'n gyfle difrifol iawn a gollwyd.

Cwnsler Cyffredinol, yn gynharach eleni, dywedodd Ysgrifennydd Gwladol Cymru; dylai'r modd yr wyf yn cydweithio gyda Llywodraeth Cymru ynglŷn â dosbarthu'r gronfa sicrhau bod yr arian yn mynd i'r mannau lle mae ei angen fwyaf, ac nad yw—fel y byddai rhai yn dadlau sydd wedi digwydd yn y gorffennol—yn cael ei wario ar brosiectau gwagedd.

Rwy'n croesawu agwedd gydweithredol ac nad yw'r Ysgrifennydd Gwladol eisiau gweld arian y trethdalwyr yn cael ei wastraffu. Mae enghreifftiau o wariant aneffeithiol o gyllid yr UE, wrth gwrs, yn cynnwys car cebl £2.3 miliwn Glynebwy, Parc Busnes £3.5 miliwn Bangor, a £77.3 miliwn ar ddeuoli ffordd Blaenau'r Cymoedd. Pa fesurau—[Torri ar draws.] Ydych chi eisiau ateb? Pa fesurau ydych chi'n eu hystyried mewn cydweithrediad â Llywodraeth y DU i sicrhau bod y gronfa ffyniant gyffredin yn gweld arian yn cael ei ddyrannu i brosiectau cadarn fel na cheir problemau difrifol a gwario aneffeithiol, fel y gwelwyd mor aml yn y gorffennol?

Edrychwch, mae swyddogaeth ddifrifol y gallai'r Ceidwadwyr Cymreig ddewis ei harddel yn y drafodaeth hon petaent yn dymuno. Mae'n mynd y tu hwnt i ddarllen dyfyniadau Ysgrifennydd Gwladol Cymru a rhestru'r hyn y tybiant sy'n ddiffygion ar hyd y blynyddoedd, yr wyf yn eu herio'n llwyr. Ym mhob un o'n hetholaethau, bydd miloedd ar filoedd o unigolion a busnesau wedi elwa ar y cyllid a ddyrannwyd yn glodiw iawn sydd wedi dod i Gymru o ffynonellau Ewropeaidd dros y degawd diwethaf. Yr hyn y byddaf yn ei ddweud wrthi yw fy mod yn credu bod naws ei chwestiwn yn anghydnaws â naws y trafodaethau ag Ysgrifennydd Gwladol Cymru, sydd wedi bod yn adeiladol. Felly, rwy'n credu efallai nad yw hi wedi darllen y memo diweddaraf. Ond yr hyn y byddwn i'n ei ddweud yw fy mod yn derbyn yn llwyr, oherwydd mae wrth wraidd y cynigion yr ydym ni wedi bod yn eu datblygu, bod lle i edrych yn wahanol ar ddosbarthiad daearyddol y cronfeydd hyn, o fod y tu allan i'r Undeb Ewropeaidd—dyna un o'r dulliau hyblyg y buom yn meddwl amdanynt—ac ystyried ffordd fwy ranbarthol o wneud penderfyniadau hefyd. Felly, mae rhaglen gyffrous iawn o newidiadau a diwygiadau y gallem eu cyflwyno o ran sut y caiff cyllid rhanbarthol ei wario yng Nghymru, os cawn yr ymrwymiad y mae gennym yr hawl iddo gan Lywodraeth y DU.