1. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ymdrechion i ailgyflwyno eryrod i Eryri? OQ55521

Diolch. Fel yr hyrwyddwr rhywogaethau ar gyfer adar ysglyfaethus, roeddwn yn drist iawn o glywed am farwolaeth yr unig eryr aur yng Nghymru yn ddiweddar. Bydd angen trwydded gan Cyfoeth Naturiol Cymru ar gyfer unrhyw gynigion i ailgyflwyno eryrod yng Nghymru. Byddai addasrwydd cynefinoedd a'r effeithiau ar fywyd gwyllt a defnydd tir presennol yn rhan o'r broses benderfynu.

A wnewch chi ymuno efo fi i fynegi pryder mawr am y syniad yma, sydd, mae'n debyg, yn dod gan un gŵr a heb gefnogaeth o unman yn Eryri? Mae'r amaethwyr yn poeni y byddai eryrod yn bwyta eu stoc, ac mae pryder am yr effaith ar fioamrywiaeth gan nad oes yna ddigon o gynhaliaeth yn yr ardal ar gyfer eryrod. Dywed y Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar y byddai angen cefnogaeth eang cymunedau lleol er mwyn i gynllun o'r math lwyddo. Dydi'r gefnogaeth honno ddim yno. Wnewch chi felly ddatgan yn glir nad ydy Llywodraeth Cymru chwaith o blaid y cynllun yma a bod angen ei roi o'r neilltu yn syth?

Rwy'n sylweddoli y gall cynigion i ailgyflwyno rhai rhywogaethau fod yn ddadleuol; weithiau, caiff safbwyntiau gwahanol iawn eu mynegi. Felly, credaf ei bod yn bwysig iawn fod pob safbwynt yn cael ei ystyried fel rhan o'r broses benderfynu. Dylai hynny gynnwys ymgynghoriad cyhoeddus.

Yn amlwg, mae pryderon ynghylch y syniad hwn, ond credaf ei bod yn bwysig inni ystyried strategaethau sy'n amddiffyn y rhywogaethau sydd dan fygythiad yng Nghymru, fel y pâl, anifail rwy’n falch o fod yn hyrwyddwr rhywogaeth ar ei gyfer wrth gwrs. Weinidog, a allech ddweud mwy wrthym, felly, ynglŷn â sut y bydd Llywodraeth Cymru yn mynd i’r afael ag unrhyw fylchau yn rhwydwaith yr ardaloedd morol gwarchodedig ar gyfer adar y môr, gan gynnwys ardaloedd twrio am fwyd ar gyfer adar sy’n nythu ar glogwyni?

Mae'n bwysig iawn ein bod yn ystyried ein holl bolisïau yn erbyn, fel y dywedwch, y rhywogaethau rydym yn arbennig o bryderus yn eu cylch, ac wrth gwrs, mae’r pâl yn un o'r rheini. Mae hyn yn rhan o'n gwaith wrth inni edrych ar sut rydym yn cynyddu ein bioamrywiaeth ac yn cefnogi ein hecosystemau morol.

Weinidog, a fyddech yn cytuno â mi mai dim ond pan fo tystiolaeth ecolegol dda y dylid ailgyflwyno rhywogaethau, a bod angen i’r gwaith cynllunio fod yn drylwyr? Mae angen ymgysylltu'n dda â chymunedau lleol. Rwy'n ymwybodol, er enghraifft, fod Prifysgol Caerdydd wedi gwneud ymchwil a edrychai ar gynefinoedd ac argaeledd bwyd i eryrod yng Nghymru, ac roeddent yn ffafrio adeiladu achos tystiolaeth yn ofalus, a chael sgwrs lawn a pharchus, wrth gwrs, gyda ffermwyr a chymunedau lleol—yn y bôn, symud un cam ar y tro, rwy'n credu. A fyddech yn cytuno â mi ein bod yn dymuno gweld bioamrywiaeth ond bod yn rhaid dilyn proses addas?

Byddwn, yn sicr. Bydd John Griffiths wedi clywed fy ateb cynharach i Siân Gwenllian pan ddywedais ei bod yn bwysig iawn fod pob safbwynt yn cael ei ystyried, ond mae'n rhaid i ymgynghoriad cyhoeddus fod yn rhan o'r broses benderfynu, ac wrth asesu unrhyw gais am drwydded ar gyfer cyflwyno unrhyw rywogaeth, mae CNC bob amser yn ystyried dichonoldeb biolegol a chymdeithasol cynnig o'r fath.