5. Beth mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i gefnogi ffermio yng Nghymru am y deuddeg mis nesaf? OQ55480

Diolch. Yr wythnos diwethaf, cyhoeddais dros £106 miliwn o fuddsoddiad yn ein heconomi wledig dros y tair blynedd nesaf. Bydd hwn yn mynd tuag at ystod o gynlluniau, gan gynnwys cefnogi busnesau fferm i wella eu perfformiad technegol ac amgylcheddol a gwella eu cynaliadwyedd. Mae polisïau Llywodraeth Cymru yn cynnwys cynllun cymorth llaeth diweddar Cymru, lle mae dros £983,000 wedi’i dalu i 160 o ffermwyr a gafodd eu taro galetaf gan gyflwr eithriadol y farchnad oherwydd COVID-19, yn ogystal â Chynllun y Taliad Sylfaenol a gyhoeddwyd gennyf yn ddiweddar ar gyfer 2020.

Weinidog, fel diwydiannau eraill, fel rydych newydd ei ddweud, mae pandemig COVID-19 wedi taro diwydiant ffermio Cymru yn galed, ac felly mae'n hanfodol fod Llywodraeth Cymru yn sicrhau cynaliadwyedd y diwydiant ffermio yn ei strategaethau adfer ôl-COVID. Rydych wedi cadarnhau y byddwch yn pennu'r rheoliadau drafft ar gyfer adnoddau dŵr eleni, ac ni fydd hynny ond yn ychwanegu mwy o faich a chostau ariannol pan fydd y diwydiant angen amser sylweddol i adfer ar ôl effeithiau COVID-19. Fel y gwyddoch eisoes, mae tystiolaeth o rai cynlluniau gwirfoddol da iawn ledled Cymru. Er enghraifft, prosiect arddangos ffermio sensitif i ddalgylch afon Cymru, sy'n gynllun llwyddiannus iawn a gafodd dderbyniad da gan ffermwyr. O ystyried yr effaith ddifrifol iawn y bydd y rheoliadau hyn yn ei chael ar ffermwyr, a wnewch chi ymrwymo yn awr i ddiddymu’r rheoliadau hyn, ac yn lle hynny, ymrwymo i weithio gyda ffermwyr i edrych ar rai o'r atebion eraill, yn enwedig ar adeg pan fydd yn rhaid i'r diwydiant ymadfer ar ôl COVID-19?

Na, ni wnaf yn eu diddymu. Fel y gwyddoch, nodais y rheoliadau drafft yn gynharach eleni, tua adeg y Pasg. Rwyf wedi ymrwymo i beidio â'u cyflwyno tra'n bod yng nghanol pandemig COVID-19. Fodd bynnag, gallaf hysbysu'r Aelodau, hyd nes 27 Awst, rwy’n credu, roedd CNC wedi sôn wrthyf am dros 100 o ddigwyddiadau llygredd amaethyddol a gadarnhawyd. Felly gallwch weld eu bod yn dal i ddigwydd. Rwy'n ymwybodol fod llawer o waith gwirfoddol da yn digwydd, ac rwy'n parhau i gael gwybodaeth amdano ac mae swyddogion yn sicr yn gweithio gyda'r undebau ffermio i wrando ar yr hyn y maent yn ei ddweud mewn perthynas â mesurau gwirfoddol. Cefais gyfarfod ddydd Llun, rwy'n credu, gydag Undeb Cenedlaethol yr Amaethwyr, a mynegais fy mhryder ynghylch y nifer barhaus o achosion o lygredd amaethyddol a gadarnhawyd eleni—ac rwy’n dweud ‘a gadarnhawyd’ oherwydd, wrth gwrs, yn ystod pandemig COVID-19, nid oedd swyddogion CNC yn gallu mynd allan cymaint ag y byddent fel arfer.

Mae cyn brif economegydd Undeb Cenedlaethol yr Amaethwyr, Séan Rickard, yn amcangyfrif y gallai un o bob tair fferm roi'r gorau iddi o fewn pum mlynedd pe bai Brexit heb gytundeb yn digwydd. Felly y ffordd orau y gall Paul Davies gefnogi ffermio yng Nghymru yw drwy lywio ei blaid i ffwrdd oddi wrth y canlyniad trychinebus hwnnw. Ffordd arall yw drwy gefnogi ffermio cynaliadwy sy'n sicrhau lles y cyhoedd am arian cyhoeddus. Weinidog, ym mis Mehefin, gofynnais i chi ynglŷn â cheisiadau cynllunio ar gyfer ffermydd ieir, yn enwedig y rhai ym Mhowys, a dywedasoch fod gweithgor amaethyddiaeth ddwys cynllunio gwlad a thref yn edrych ar ystyriaethau ar gyfer datblygiadau newydd ym maes dofednod. Rwy'n siŵr eich bod yn ymwybodol fod fferm arall gyda 120,000 o ieir bwyta newydd gael ei chymeradwyo ger Llangadfan, ac o’r 96 cais am ffermydd ieir a dderbyniwyd gan Gyngor Sir Powys rhwng Ebrill 2017 ac Ebrill 2020, mae 75 wedi’u cymeradwyo a dim ond tri sydd wedi'i wrthod. Felly, a gaf fi ofyn am y wybodaeth ddiweddaraf am weithgareddau'r gweithgor, os gwelwch yn dda?

Diolch. Ac os caf ailadrodd yr hyn a ddywedoch chi am Brexit heb gytundeb, nid wyf yn credu bod unrhyw amheuaeth gan unrhyw un ynghylch y niwed y byddai hynny'n ei achosi i'n sector amaethyddol yma yng Nghymru. Ac mewn perthynas â'ch pwynt am ffermio cynaliadwy, mae hynny'n sicr yn ganolog i'r camau rydym yn eu cymryd i gyflwyno'r Papur Gwyn y cyfeiriais ato mewn ateb cynharach i Llyr Huws Gruffydd.

Ar eich prif bwynt, rydym yn edrych ar sut y mae awdurdodau cynllunio lleol yn cynllunio ar gyfer datblygiadau dofednod newydd, fel y gwyddoch, ac rydym wedi cynnull y gweithgor amaethyddiaeth ddwys cynllunio gwlad a thref. Mae'r gweithgor wedi cyfarfod deirgwaith hyd yma. Roeddent i fod cyfarfod yn ôl ym mis Mawrth ac yn amlwg, mae'r gwaith wedi'i ohirio rywfaint, ond yn dilyn yr ymatebion cyfredol sy'n ymwneud â'r argyfwng, gallaf eich sicrhau y bydd deialog â chynghorwyr ar y mater hwn yn ailddechrau ar fyrder.