3. Pa asesiad y mae'r Gweinidog wedi'i wneud o gynigion Llywodraeth y DU i ddarparu cyllid i gwblhau ffordd liniaru'r M4? OQ55554

Roedd y penderfyniad ynglŷn ag a ddylid bwrw ymlaen â ffordd liniaru’r M4 yn fater cwbl ddatganoledig, ac mae’n parhau i fod felly.

Nid dyna y mae pawb yn Llywodraeth y DU yn ei ddweud, nage? Fe gyfeirioch chi'n gynharach, Weinidog, at yr hyn a alwoch yn ddau gymal na allent fod yn fwy niweidiol i Gymru. Os wyf wedi deall yn iawn, dau gymal oedd y rheini a oedd yn galluogi, neu o leiaf yn cadarnhau gallu Llywodraeth y DU i wario arian mewn meysydd datganoledig yn ychwanegol at arian a ymrwymwyd eisoes gan Lywodraeth ddatganoledig. I'r rhan fwyaf o bobl y tu allan i swigen Bae Caerdydd, does bosibl na fyddai hynny’n ddiamheuol yn beth da, pe bai Llywodraeth y DU yn gwario arian y tu hwnt i'r hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wario. O gofio i chi ddweud yn eich maniffesto etholiad y byddech yn adeiladu ffordd liniaru’r M4, os yw Llywodraeth y DU yn barod i dalu amdani yn eich lle, a'n bod yn ei chael heb orfod talu amdani, oni fyddai hynny'n beth da?

Nid yw'r Bil marchnad fewnol yn dweud unrhyw beth am wario ar wasanaethau cyhoeddus yn ychwanegol at gyllideb Llywodraeth Cymru. Rwy’n siŵr, pe baem i gyd yn onest, y byddem yn deall y byddai hyn yn golygu gostyngiad yng nghyllideb Llywodraeth Cymru. Ac wrth gwrs, nid wyf am fynd i ddadansoddi’r penderfyniad a wnaed gan y Prif Weinidog beth amser yn ôl bellach, ond roedd fforddiadwyedd yn rhan ohono. Y pryder mawr arall a oedd ganddo oedd effaith amgylcheddol y cynlluniau. Ond fel rwy'n dweud, mae hwn yn dal i fod yn fater i Lywodraeth Cymru ar hyn o bryd.

Weinidog, a gaf fi ofyn—a gaf fi ofyn i chi am y 29 tŷ a brynwyd am dros £15 miliwn drwy orchmynion prynu gorfodol i baratoi ar gyfer adeiladu ffordd liniaru’r M4, ac yn benodol, y ddau eiddo a brynwyd am ychydig o dan £1 filiwn ym mis Ebrill y llynedd, ddeufis yn unig cyn i’r Prif Weinidog wneud y penderfyniad i roi’r gorau i gynllun ffordd liniaru’r M4? Yn sicr, credaf y bydd pobl sy'n edrych ar hyn o'r tu allan yn teimlo bod y penderfyniadau hyn ar wariant yn ddi-drefn. Erbyn hyn, rydym wedi gweld £157 miliwn o arian y trethdalwyr yn cael ei wastraffu. O ran yr eiddo a brynwyd, byddai arian wedi cael ei wario ar ffioedd proffesiynol wrth gwrs. Mae'r eiddo eu hunain yn parhau i fod yn asedau. A allwch roi'r wybodaeth ddiweddaraf inni ynglŷn â sefyllfa’r eiddo hyn? A ydynt wedi cael eu gwerthu? A ydynt yn cael eu rhoi ar y farchnad? A faint o gyfalaf sydd wedi'i ryddhau yn ôl i Lywodraeth Cymru i ganiatáu iddi wario ar brosiectau cyfalaf eraill?

Bydd yn rhaid i mi gael sgwrs gyda fy nghyd-Aelod, Gweinidog yr amgylchedd—mae’n ddrwg gennyf, Gweinidog yr economi a thrafnidiaeth—ynglŷn â'ch cwestiwn am yr eiddo, a ydynt yn cael eu gwerthu, a ydynt wedi'u gwerthu ac ati. Mae arnaf ofn nad yw'r ateb hwnnw gennyf, ond byddaf yn sicrhau eich bod yn ei gael.

Weinidog, a fyddech yn cytuno â mi, os oes gan Lywodraeth y DU arian ar gael ar gyfer y seilwaith trafnidiaeth yn ne-ddwyrain Cymru, mai Llywodraeth Cymru a ddylai benderfynu sut y dylid ei wario? Ac yn unol â chomisiwn yr M4, dylid ei wario ar seilwaith trafnidiaeth gyhoeddus, er enghraifft, gorsaf rodfa newydd ym Magwyr, sy’n syniad y mae’r gymuned leol yn ei gefnogi’n fawr.

Ie, rwy'n cytuno'n llwyr â John Griffiths ar hyn. Mae ef a minnau'n croesawu’r adroddiad diweddaraf gan yr Arglwydd Burns a’i dîm a’r sylfaen dystiolaeth sylweddol sy’n sail iddo, ac wrth gwrs, mae’n argymell gwaith uwchraddio sylweddol ar reilffyrdd lliniaru de Cymru fel rhan o rwydwaith trafnidiaeth gyhoeddus aml-ddull integredig. Mae hyn, wrth gwrs, yn rhywbeth y mae John Griffiths wedi bod yn ei hyrwyddo ar gyfer ei ardal ers peth amser, ac mae'n gam tuag at ddewis amgen mwy cynaliadwy a hirdymor na cheir yn y rhan honno o'r byd. Credaf mai dyma'r ffordd iawn ymlaen, ac rydym yn fwy na pharod i weithio gyda John Griffiths ac eraill i sicrhau y gallwn chwarae ein rhan i wireddu hynny.