3. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ailddechrau gwasanaethau yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda? OQ55587

Gwnaf. Rydym yn cydnabod yr her o ddarparu gwasanaethau hanfodol a llawdriniaethau rheolaidd yn ystod pandemig COVID-19. Mae gwybodaeth reoli yn dangos bod gweithgarwch triniaeth tua 40 i 50 y cant o'r hyn ydoedd cyn y pandemig COVID. Mae gweithgarwch cleifion allanol wyneb yn wyneb ychydig dros hanner yr hyn ydoedd ond mae'n cynyddu bob mis. Rydym yn parhau i weld newidiadau yn y modd y caiff gwasanaethau eu darparu, ac mae arolygiadau rhithwir mewn apwyntiadau newydd ac apwyntiadau dilynol i gleifion allanol wedi cynyddu'n sylweddol, 700 y cant, o gymharu mis Mawrth 2020 â'n dealltwriaeth bresennol o ffigurau mis Medi 2020.

Weinidog, rwy'n falch o glywed, wrth gwrs, fod lefelau ailddechrau gwasanaethau'n cynyddu mewn gwirionedd, ond mae etholwr wedi cysylltu â mi i ddweud ei bod yn aros i'w mab gael triniaeth ddeintyddol ac wedi cael gwybod gan y bwrdd iechyd lleol mai 81 wythnos yw'r amser aros yn fras, er iddo gael ei ychwanegu at restr flaenoriaethol ar gyfer cael triniaeth theatr. Nawr, rwy'n siŵr y cytunwch fod aros 81 wythnos yn gwbl annerbyniol. Felly, a allwch ddweud wrthym pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cael gyda byrddau iechyd ynglŷn ag archwilio ffyrdd eraill i gleifion gael triniaeth, megis rhoi triniaethau ar gontract allanol, fel nad yw etholwyr fel fy un i'n wynebu amser aros o 81 wythnos?

O ran y manylion, credaf y byddai'n helpu—a byddwn yn fodlon edrych ar hyn—i gael manylion y mater y mae'r Aelod yn ei godi am ei etholwr, i ddeall y manylion sy'n sail i hynny ac i allu rhoi ateb mwy defnyddiol am yr etholwr hwnnw. Rwyf am gynorthwyo gyda hynny.

Ar y pwynt ehangach am yr amseroedd aros, nid oes capasiti enfawr o fewn y sector annibynnol yma yng Nghymru, a'r her o hyd, wrth inni symud drwy'r pandemig, yw sut y mae'r sector annibynnol eisoes yn ceisio gwneud cymaint o waith ag y gall yn unigol, ac yn wir, mae gennym ddarpariaeth o hyd gyda'r sector annibynnol i'n helpu fel rhan o'n cynllun diogelu'r gaeaf a'r gallu i gael capasiti ymchwydd. Bydd yn cymryd cyfnod sylweddol o amser i adfer yr holl weithgarwch sydd wedi'i ohirio o ganlyniad i'r pandemig COVID. Fel y dywedais wrth ateb cwestiynau cynharach, mae adroddiad Cydffederasiwn y GIG ar gyfer Lloegr yn nodi darlun tebyg iawn yn y wlad honno am yr ystod o weithgarwch a'r amser y bydd yn ei gymryd i wella.

Credaf mai'r farn wrthrychol fyddai fod pawb yn deall mai dyna sydd wedi digwydd, gyda'r nifer sylweddol o fywydau a gollwyd eisoes a'r risg o golli cryn dipyn yn rhagor o fywydau hyd yn oed os na chaiff camau eu rhoi ar waith i sicrhau nad ydym yn dioddef yng nghyfnod nesaf y pandemig coronafeirws. Ond mae hynny'n creu canlyniadau i weddill ein gweithgarwch gwasanaeth iechyd gwladol. Efallai mai dyna'r farn wrthrychol, ond os ydych yn rhywun sy'n aros am gyfnod hir am driniaeth, ac yn byw gydag anghysur, efallai na fydd hynny o lawer o gysur i chi'n bersonol. Dyna pam y bydd gennym dasg sylweddol o'n blaenau yng Nghymru ac ym mhob gwlad arall yn y DU i ddeall sut y gallwn adfer hynny'n llwyddiannus ar ôl inni oroesi'r pandemig a chael dealltwriaeth o'r hyn y gallwn ei wneud i ddarparu brechlyn, gobeithio, neu driniaeth wrthfeirysol effeithiol. Ac fel y dywedaf, dyna pam rwy'n credu y bydd yn cymryd tymor Senedd Cymru llawn i ymdopi â hynny. Nid codi bwganod yw hynny; dyna fi'n bod yn ddidwyll ac yn onest gyda phobl am lefel yr her y gallwn i gyd ei hwynebu.