Cwestiynau Heb Rybudd gan Lefarwyr y Pleidiau

1. Cwestiynau i Weinidog yr Economi, Trafnidiaeth a Gogledd Cymru – Senedd Cymru am 1:46 pm ar 7 Hydref 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 1:46, 7 Hydref 2020

Cwestiynau nawr gan lefarwyr y pleidiau. Llefarydd y Ceidwadwyr, Russell George.

Photo of Russell George Russell George Conservative

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd. Weinidog, a oes angen i fusnesau sydd wedi derbyn cyllid gan Lywodraeth Cymru yn ystod y pandemig ddod yn undebol?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:47, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Mae'n ddrwg gennyf, Lywydd, ni allaf glywed—ni allaf glywed Russell George.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Iawn. Bydd y cwestiwn yn cael ei ailadrodd. Nid wyf yn siŵr beth oedd y broblem yno. Ailadroddwch y cwestiwn.

Photo of Russell George Russell George Conservative

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ofyn, Lywydd—a ydych yn fy nghlywed nawr?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour

(Cyfieithwyd)

Ydw. Mae hynny'n berffaith.

Photo of Russell George Russell George Conservative

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Lywydd. Fy nghwestiwn oedd, Weinidog: a oes angen i fusnesau sydd wedi derbyn cyllid gan Lywodraeth Cymru yn ystod y pandemig ddod yn undebol?

Photo of Russell George Russell George Conservative

(Cyfieithwyd)

Wel, rwy'n hapus iawn gyda'r ateb hwnnw, Weinidog—nad oes angen i fusnesau ddod yn undebol er mwyn derbyn cymorth gan Lywodraeth Cymru. Gofynnaf y cwestiwn oherwydd llythyr diweddar a anfonwyd at fusnesau sy’n derbyn cyllid o'r gronfa cadernid economaidd. Nawr, wrth i mi ddarllen y llythyr hwn fy hun, ymddengys bod ynddo elfen o geisio gorfodi busnesau i ddod yn undebol.

Nawr, mae'n amlwg fod busnesau’n teimlo’n rhwystredig—. Fel y mae'n digwydd, Weinidog, rwy'n deall y gofyniad gan y Llywodraeth i atodi gofynion ar gyfer gweithio teg i weithwyr yng nghyswllt derbyn cyllid gan y Llywodraeth, ond y gwir amdani yw bod gan filoedd o fusnesau ledled Cymru weithwyr nad ydynt yn gweld gwerth bod yn aelod o undeb, ac mae’r busnesau y maent yn gweithio iddynt yn gweithio yn ôl y safonau gwaith teg a chywir y byddai pob un ohonom yn ei ddisgwyl. Tybed a allwch sôn am yr adborth a gafwyd o ganlyniad i anfon y llythyr hwnnw?

Trof at gwestiwn arall, Weinidog: yn ystod y cyfyngiadau newydd sydd ar waith yng ngogledd Cymru, mae'n amlwg fod busnesau’n pryderu yn yr ardal honno, ac maent yn ofni y bydd cyfyngiadau lleol yn arwain at golli swyddi yn y sector twristiaeth a lletygarwch yn arbennig. Nawr, rwy'n croesawu'r cyllid ychwanegol a gyhoeddwyd gennych yr wythnos diwethaf i gefnogi’r sector twristiaeth a lletygarwch, ond mae’n peri pryder mai dim ond hanner y gronfa cadernid economaidd o’r cyfnod diwethaf a ddosbarthwyd. Weinidog, sut y sicrhewch fod yr arian yn cael ei ddosbarthu'n gyflymach yn y dyfodol i wneud yn siŵr fod busnesau sydd, yn anffodus, ar fin mynd i’r wal yn cael eu gwarchod cyn gynted â phosibl?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:49, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i'r Aelod am ei gwestiynau? Yn gyntaf oll, ar y pwynt ynglŷn â'r llythyr a anfonwyd gennym, nid wyf yn ymddiheuro o gwbl am fy ymrwymiad i weithio gyda chyflogwyr ac undebau llafur i newid bywydau gwaith pobl er gwell. Nid oes unrhyw un yn ceisio gorfodi unrhyw unigolyn nac unrhyw fusnes, ond rydym yn hyrwyddo perthynas 'rhywbeth am rywbeth' rhwng y cyhoedd a phobl a busnesau sy'n derbyn arian trethdalwyr ar ffurf grantiau neu fenthyciadau ffafriol. Ac mae a wnelo â sicrhau ein bod yn cyrraedd sefyllfa lle rydym yn cydweithredu mwy, nid cydfodoli'n unig fel Llywodraeth a busnesau, lle rydym yn gweithio gyda'n gilydd ar gyfleoedd cyflogaeth. Ac mae'n rhaid i mi ddweud bod rôl yr undebau wrth hyrwyddo gwell iechyd yn y gweithle—ac iechyd meddwl gwell yn arbennig—yn hanfodol bwysig. Rydym yn ymwybodol o faint o effaith y mae iechyd meddwl gwael—iechyd gwael yn gyffredinol, lles gwael—yn ei chael ar gyfraddau cynhyrchiant. Mae undebau llafur yn helpu busnesau i oresgyn y problemau hynny, ac edrychaf ar Airbus fel enghraifft berffaith o sut y gallwch gyflawni pethau gwych pan fydd gennych bartneriaeth undebol gref â’r rheolwyr. Ers degawdau, mae partneriaeth undebol gref yno rhwng y rheolwyr a'r undebau, undeb Unite yn bennaf, ac o ganlyniad i hynny, maent wedi ymladd fel un dros brosiectau newydd—adenydd newydd, ymchwil ac arloesi newydd, mwy o fuddsoddiad canolog o Toulouse. Felly, byddwn yn annog yr Aelod i anghofio ei ymagwedd chwerw o'r 1980au tuag at undebau llafur a chydnabod bod gwerth enfawr i bartneriaeth gymdeithasol yn yr unfed ganrif ar hugain.

Nawr, yr hyn a fyddai'n drychineb i fusnesau twristiaeth a lletygarwch fyddai methiant i gadw’r coronafeirws dan reolaeth. A dyna pam ein bod wedi cymryd camau’n gynnar i ostwng y niferoedd yn gyflymach yn y gobaith fod modd llacio neu ddileu’r cyfyngiadau yn gynt. Ac o ran darparu cymorth i fusnesau’n gyflym, credaf fod ein hawdurdodau lleol wedi gwneud gwaith rhyfeddol yn gweinyddu'r grantiau ar gyfer degau o filoedd o fusnesau ledled Cymru, gan godi cywilydd ar lawer o gynghorau dros y ffin o ran pa mor gyflym y gwnaethant eu gweinyddu.

Ac mae'n rhaid imi atgoffa'r Aelodau unwaith eto mai'r hyn rydym yn ei gynnig drwy'r gronfa cadernid economaidd yw'r pecyn cymorth mwyaf hael a chynhwysfawr yn unrhyw le yn y Deyrnas Unedig—hyd yn hyn, mae wedi diogelu mwy na 100,000 o swyddi; mae wedi rhoi cymorth i fwy na 13,000 o fusnesau—na fyddent wedi elwa ohono pe baent wedi'u lleoli yn Lloegr.

Photo of Russell George Russell George Conservative 1:52, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Weinidog, rwy'n cytuno â'r llu o fanteision y nodwch y gallwch eu cael drwy fod yn aelod o undeb, ond y gwir amdani yw y gall cyflogwyr a gweithwyr weithio gyda'i gilydd hefyd heb fod yn aelodau o undeb, sef y pwynt roeddwn yn ei wneud, a dyma’r pryder a gâi ei nodi gan y rheini a oedd yn teimlo’n rhwystredig gyda’r llythyr.

Yn olaf, Weinidog, gan edrych ymlaen at eich uchelgais hirdymor i weld oddeutu 30 y cant o weithwyr Cymru yn gweithio gartref yn dilyn pandemig COVID-19, dywedwch fod gan hyn botensial i hybu adfywiad a gweithgarwch economaidd mewn cymunedau. Fodd bynnag, er y gallai gweithio gartref fod yn addas i rai, mae eraill yn gweld manteision rhyngweithio wyneb yn wyneb, a all ysgogi syniadau, creadigrwydd a chynhyrchiant busnes.

Ymddengys bod y ffigur o 30 y cant yn fympwyol, felly byddai'n ddefnyddiol pe gallech egluro sut y gwnaethoch gyrraedd y ffigur hwnnw. Ond tybed hefyd pa asesiad a wnaethoch o'r modd y bydd y ffigur hwn yn effeithio ar gynllunio canol trefi, y bargeinion twf sy'n ddibynnol ar ofod swyddfa ac wedi cynllunio ar ei gyfer, yn ogystal â chynlluniau trafnidiaeth gyhoeddus a’r llu o feysydd eraill sy'n gysylltiedig â chynllunio y bydd y ffigur rydych wedi'i gyflwyno yn effeithio arnynt, Weinidog. Ond byddai’n braf gallu deall y rhesymeg y tu ôl i’r ffigur o 30 y cant.

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:53, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i'r Aelod am ei gwestiynau, a dweud fy mod yn gwerthfawrogi ei sylwadau mwy rhesymol heddiw ynglŷn â'r llythyr at gyflogwyr na’r hyn a fynegwyd gan ei gyd-Aelod yn y datganiad i'r wasg yr wythnos diwethaf, nad oedd yn ddim byd mwy na chodi bwganod, mae arnaf ofn?

O ran gweithio o bell a gweithio gartref—neu, fel rwy’n hoff o’i alw, gweithio aml-leoliad—fe gytunasom ar y targed hwnnw ar sail cyfran y bobl sydd wedi bod yn gweithio gartref ac yn gweithio o bell yn ystod y pandemig, ac yna gwneud asesiad rhesymol o'r hyn a allai barhau yn y tymor canolig a'r tymor hwy.

Mae'r Aelod yn iawn i ofyn cwestiwn ynglŷn â'r bargeinion twf a’r bargeinion dinesig. Mae’n rhaid i'r holl fargeinion presennol fod yn ddiogel rhag COVID, ac mae partneriaid rhanbarthol wedi gwneud gwaith da iawn yn cynnal asesiadau ar unwaith o’r amryw raglenni a phrosiectau sydd wedi'u cynnwys yn eu bargeinion. Ond mae'n rhaid imi ddweud mai nod cynyddu cyfran y bobl sy'n gweithio o bell neu gartref yw sicrhau ein bod yn cael gwell cydbwysedd rhwng bywyd a gwaith, er mwyn sicrhau bod lles a llesiant yn y gwaith yn gwella, er mwyn sicrhau ein bod yn chwistrellu mwy o fywiogrwydd i ganol trefi gyda hybiau gweithio o bell, ac fel y dywedodd yr Aelod—yn gwbl gywir—i hybu arloesi drwy gydleoli gwasanaethau cyhoeddus gyda gwasanaethau'r sector preifat hefyd. Rwy'n hynod gyffrous am y rhagolygon ar gyfer hybiau gweithio o bell mewn llawer o drefi sydd wedi teimlo eu bod wedi’u gadael ar ôl dros y degawdau diwethaf. Yn agos i mi, yn Wrecsam, mae gennym hwb menter canol y dref, sydd wedi bod yn hynod o werthfawr wrth hyrwyddo a chefnogi busnesau newydd a dod â phobl—pobl ifanc yn bennaf—a chanddynt syniadau arloesol ynghyd, cryn dipyn o greadigrwydd, a gweithio gyda'i gilydd. Maent yn cael eu syniadau gan ei gilydd. Maent yn hyrwyddo eu busnesau eu hunain, ond yn hollbwysig, maent hefyd yn cefnogi busnesau ei gilydd.

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd. Gwn fod y Gweinidog yn cytuno â mi fod y diwydiant dur yn gwbl hanfodol i ddyfodol diwydiant Cymru, ac rwy’n siŵr y byddai hefyd yn cytuno, o ran datgarboneiddio’r diwydiant—. Mae'n ddrwg gennyf, a yw'r Gweinidog yn ei chael hi’n anodd fy nghlywed?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour

(Cyfieithwyd)

Methais ran gyntaf cwestiwn Helen Mary Jones.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Iawn, a gawn ni—?

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

A ddylwn i ddechrau eto?

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

A gawn ni ailadrodd y cwestiwn yn llawn?

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Wrth gwrs. Weinidog, rwy'n gwybod y byddwch yn cytuno bod y diwydiant dur yn bwysig iawn nid yn unig i weithgarwch economaidd cyfredol Cymru, ond i'n dyfodol. Ac rwy’n siŵr y byddech hefyd yn cytuno, er mwyn datgarboneiddio ein defnydd o ddur yng Nghymru ac yn y DU, y dylem fod yn datgarboneiddio ein cynhyrchiant ein hunain, yn hytrach na chaniatáu i’n cynhyrchiant ddiflannu a phrynu dur wedyn o wledydd eraill lle nad ydynt o bosibl yn gosod yr un targedau datgarboneiddio â ninnau. Nawr, yn amlwg, mae'r dyfodol hirdymor hwnnw'n dibynnu ar y diwydiant yn goroesi yn awr, a tybed a allwch ddweud wrthym heddiw, Weinidog, pa drafodaethau a gawsoch yn ddiweddar gyda Tata a chyda Llywodraeth y DU ynglŷn â sefyllfa bresennol y diwydiant dur yng Nghymru a'i ddyfodol agos.

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:56, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i Helen Mary Jones am ei chwestiwn? Mae'n rhoi cyfle i mi hyrwyddo'r ymgynghoriad sy'n mynd rhagddo ar hyn o bryd ynghylch cynllun gweithgynhyrchu newydd Llywodraeth Cymru. Rwy’n annog pob Aelod i gyfrannu at yr ymgynghoriad hwnnw, gan ei fod yn cwmpasu pob sector pwysig o fewn sylfaen weithgynhyrchu Cymru, gan gynnwys dur wrth gwrs. Ac rydym yn benderfynol o gynorthwyo'r sector i ddod yn gynaliadwy. Ond mae’r brif rôl—fel y mae'r Aelod wedi nodi, Llywodraeth y DU sydd â'r brif rôl yn cefnogi dyfodol y sector. A gallai'r gronfa trawsnewid ynni diwydiannol fod yn hynod werthfawr, ond rydym wedi nodi’n glir y byddem o leiaf yn disgwyl i fusnesau Cymru gael swm Barnett cyfatebol o'r gronfa trawsnewid ynni diwydiannol. Rydym wedi dweud ein bod yn credu y dylai cyfran sylweddol o'r gronfa honno ddod i fusnesau yng Nghymru, o gofio sut rydym yn ddibynnol ar lawer o fusnesau ynni-ddwys.

Nawr, rydym yn cael trafodaethau rheolaidd iawn gyda Llywodraeth y DU a Tata, ac mewn gwirionedd, rwy'n cael galwadau ffôn wythnosol gyda Gweinidogion Llywodraeth y DU yn yr Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol. Yn ôl yr hyn a ddeallaf, mae’r trafodaethau masnachol gyfrinachol hynny’n dal i fynd rhagddynt rhwng Tata a Llywodraeth y DU, ac rydym wedi pwysleisio wrth Lywodraeth y DU fod angen sicrhau y ceir cefnogaeth ar gyfer sectorau penodol mewn perthynas â'r pandemig i is-sectorau gweithgynhyrchu pwysig, megis dur, y sector modurol a’r sector awyrofod.

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 1:58, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Rwy'n ddiolchgar iawn i'r Gweinidog am ei ateb, ac rwy'n siŵr y bydd pob un ohonom, ar draws y Siambr, yn falch o glywed bod y trafodaethau a'r negodiadau hynny'n parhau. Bu cynrychiolydd o UK Steel, y corff ambarél, gerbron ein pwyllgor heddiw, a chydnabu’r pwynt a wnaeth y Gweinidog—y bydd angen ymyrraeth ledled y DU, a bod ymyrraeth y tu hwnt i allu Llywodraeth Cymru. Ond dywedodd fod un peth pwysig iawn y teimlai y gallai Llywodraeth Cymru ei wneud, sef defnyddio caffael i sicrhau, pan fydd Llywodraeth Cymru’n gwario ein harian—arian cyhoeddus Cymru—ar bethau fel y rhaglen adeiladu tai, ar ddatblygiadau seilwaith, fod targedau clir ar gyfer canran y dur Cymreig a ddefnyddir yn y datblygiadau hynny. Rwy'n sylweddoli y gallai fod problemau'n ymwneud â’r targedau hynny’n bod yn rhwymol ar y cam hwn, ond gallech osod y targedau hynny a gallech sicrhau bod perfformiad cwmnïau yn erbyn y targedau hynny’n cael ei gyhoeddi. Yn sicr, barn ein tyst oedd y byddai hynny'n gwneud gwahaniaeth mawr. Awgrymodd hefyd y byddai hwn yn gyfle i Lywodraeth Cymru osod esiampl dda i Lywodraeth y DU y gallai Llywodraeth y DU ystyried ei dilyn wedyn.

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:59, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i Helen Mary Jones am y pwynt pwysig am rôl Llywodraeth Cymru yn cefnogi busnesau dur yng Nghymru drwy'r broses gaffael? Wrth inni geisio ailadeiladu'n ôl yn well, rydym yn bwriadu gwneud hynny gan ddefnyddio dur Cymru, a byddwn yn edrych am bob cyfle i wneud hynny. Mae'r Aelod yn ymwybodol mai Llywodraeth Cymru oedd y Llywodraeth gyntaf i ymrwymo i'r siarter dur, ac mae hynny'n dangos ein bod yn benderfynol i ddefnyddio caffael fel ysgogiad i gefnogi'r diwydiant dur yng Nghymru. A hoffwn gofnodi fy niolch, Lywydd, i UK Steel am y cyngor a roesant i fy swyddogion hefyd. Maent yn sefydliad ambarél rhagorol sy’n gwasanaethu busnesau dur Cymru yn hynod o dda.

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 2:00, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch ichi am hynny, Weinidog. Hoffwn droi, yn fy nhrydydd cwestiwn, at ddiwydiant gwahanol iawn, sef y diwydiant trin gwallt a harddwch. Unwaith eto, daeth cynrychiolwyr o'r diwydiant hwnnw ger ein bron—gerbron y pwyllgor—heddiw, ac roeddent yn pwysleisio pwysigrwydd y busnesau hynny fel cyrchfannau ar y stryd fawr. Wyddoch chi, ni allwch gael eich gwallt wedi'i dorri o bell; efallai eich bod yn gallu prynu eich llyfrau o bell, ond nid yw'n bosibl cael torri eich gwallt o bell. Mynegodd bryder nad oedd bob amser yn argyhoeddedig fod Llywodraeth Cymru yn deall pwysigrwydd y diwydiant yn iawn. Tynnodd sylw, wrth gwrs, at bwysigrwydd y diwydiant yn darparu cyfleoedd i fenywod, ac i fenywod sy'n gweithio'n rhan-amser.

Tynnodd sylw hefyd at rai anghysonderau posibl yn y rheoliadau diogelwch. Dywedodd wrthym, er enghraifft, er bod barbwyr, gwryw yn bennaf, yn cael eillio cwsmer gwrywaidd, ni chaniateir i weithwyr harddwch, sy'n fenywod yn bennaf, roi triniaeth wyneb i gwsmer benywaidd. Er mwyn sicrhau hyfywedd y diwydiant wrth symud ymlaen, awgrymodd y byddai'n hoffi inni ailystyried rhai o'r anghysonderau hynny yn y rheoliadau. Hoffwn wahodd y Gweinidog heddiw i ymrwymo i edrych ar yr anghysonderau a hefyd i anfon neges glir o'i ddealltwriaeth ei hun o bwysigrwydd y diwydiant hwn, sydd hefyd, wrth gwrs, yn cael effaith ar les cwsmeriaid.

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 2:01, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i Helen Mary Jones am ei thrydydd cwestiwn a dweud, pan gyhoeddais drydydd cam y gronfa cadernid economaidd, mai'r cwestiwn cyntaf a gefais oedd gan rywun sy'n berchen ar, ac yn rhedeg salon gwallt a harddwch, yn gofyn a fyddai'r gronfa cyfyngiadau'n gymwys iddynt hwy? Fe fydd. Lle byddai'r grantiau datblygu busnes ar gael iddynt, fe fyddant ar gael, wrth gwrs, cyhyd â'u bod yn cyflogi pobl ac yn bodloni'r meini prawf. Awdurdodau lleol fydd yn gweinyddu'r gronfa gyfyngiadau. Wrth gwrs, nid oes gennyf unrhyw amheuaeth, yn yr ardaloedd hynny lle ceir cyfyngiadau, lle mae nifer y cwsmeriaid wedi gostwng yn sylweddol a lle mae trosiant wedi gostwng yn is na 40 y cant, y bydd nifer sylweddol iawn o fusnesau yn y sector gwallt a harddwch yn elwa.

Gallaf sicrhau'r Aelod y byddaf yn ymchwilio i'r anghysonderau hynny y mae wedi'u hamlinellu. Byddaf yn helpu'r sector pwysig hwnnw mewn unrhyw ffordd y gallaf, oherwydd, fel y dywed yr Aelod, mae'n cyfrannu at gyfiawnder cymdeithasol, ac yn cyflogi cyfran uchel o fenywod. Felly, mae'n rhaid inni sicrhau ein bod yn cefnogi goroesiad y busnesau hynny gymaint ag y gallwn, oherwydd mae arbenigwyr yn rhagweld mai menywod; pobl ifanc; pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig; pobl anabl a phobl â lefelau isel o sgiliau fydd yn cael eu heffeithio fwyaf os nad ydym yn ymyrryd yn gadarn. Ac rydym yn bwriadu ymyrryd yn gadarn iawn.

Photo of David Rowlands David Rowlands UKIP

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd. O gofio mai rhan o'r strategaeth i adfywio economi Cymru ar ôl COVID-19 yw ehangu'r sector peirianneg yng Nghymru, a fyddai'r Gweinidog yn amlinellu lle mae'r ehangu hwn yn fwyaf tebygol o ddigwydd? Wrth hynny, rwy'n golygu'r cwmnïau a'r prosiectau y mae'r Gweinidog yn eu hystyried yn bwyntiau angori newydd neu'n bwyntiau angori presennol ar gyfer yr ehangu hwn.

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 2:03, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Wel, hoffwn ddiolch i'r Aelod am ei gwestiwn ac unwaith eto, carwn bwysleisio pwysigrwydd ein cynllun gweithgynhyrchu a gyhoeddwyd yn ddiweddar; mae'n cwmpasu'r meysydd twf ym maes peirianneg y gofynnodd yr Aelod amdanynt. Mae ganddo tan ganol y mis i fynegi ei farn ar y cynllun gweithgynhyrchu, ond ceir cyfleoedd i dyfu, nid oes amheuaeth am hynny. 

Heddiw, rwyf wedi dysgu am y cyfleoedd enfawr sy'n gysylltiedig â swyddi yn y diwydiant gwynt arnofiol ar y môr, a allai fod o fudd mawr i sawl rhan o Gymru; cyfleoedd sy'n ymwneud â hybiau logisteg a gweithgynhyrchu oddi ar y safle; a hefyd cyfleoedd mewn perthynas ag electroneg uwch. Mae Llywodraeth Cymru yn bwrw ymlaen—. Fel enghraifft o'r ffordd rydym yn cefnogi'r cyfleoedd hyn gyda chamau gweithredu, rydym yn bwrw ymlaen â chynlluniau ar gyfer canolfan ymchwil uwch-dechnoleg, a fydd yn canolbwyntio ar electroneg uwch ac yn darparu llawer o gyfleoedd i beirianwyr a busnesau ym maes electroneg uwch.

Rwy'n hyderus, o ganlyniad i ffocws Llywodraeth Cymru ar y sector gweithgynhyrchu—ein hymroddiad i weithgynhyrchu yng Nghymru ac i beirianneg yng Nghymru—y gallwn oroesi'r pandemig hwn mewn sefyllfa o gryfder. Ond mae hefyd yn hanfodol ein bod yn gweithio fel partner i Lywodraeth y DU i adnewyddu strategaeth ddiwydiannol y DU, a'n bod yn cael cyfran fwy o gyllid Ymchwil ac Arloesi'r DU. Mae'n ffaith drychinebus fod gormod o'r cyllid hwnnw—bedair gwaith cymaint y pen o'r boblogaeth yng Nghymru—yn mynd i dde-ddwyrain Lloegr. Ceir triongl aur sydd, ers blynyddoedd lawer, wedi cael y gyfran fwyaf o gyllid ymchwil ac arloesi. Ac fel rhan o ddyheadau Llywodraeth y DU i ailadeiladu'n ôl yn well, i godi'r lefelau'n gyfartal, mae gwariant ar ymchwil a datblygu ac arloesi yn ffactorau hollbwysig.

Photo of David Rowlands David Rowlands UKIP 2:05, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn am eich ateb. Weinidog, rydym wedi clywed llawer o sôn am y ganolfan rhagoriaeth peirianneg arfaethedig ar gyfer ardal Blaenau'r Cymoedd, yn enwedig o amgylch Glynebwy a rhannau eraill o Flaenau Gwent. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf i ni am y prosiectau a ragwelir ar gyfer y rhanbarth, yn enwedig y posibilrwydd y gallai TVR adleoli i Lynebwy, a fyddai'n gatalydd i gwmnïau cynhyrchu modurol eraill wrth gwrs?

Rwyf am droi, Weinidog, at rywbeth a godais mewn dadl ychydig amser yn ôl, pan soniais fod cyfle gwych, gyda'r penderfyniad i gau cyfleuster prentisiaeth RAF Sain Tathan, i sefydlu prifysgol technoleg fodern yng Nghymru dan ymbarél Prifysgol Caerdydd. Er nad yw wedi'i gwblhau eto wrth gwrs, mae'r posibilrwydd y bydd Britishvolt yn symud i Sain Tathan yn rhywbeth rwy'n credu y byddai pawb yn y Siambr hon yn ei groesawu. Weinidog, does bosibl na fyddai sefydlu cyfleuster hyfforddi o'r fath yn agos yn helpu'r cwmni i recriwtio'r gweithwyr medrus y bydd yn sicr o fod eu hangen. Gall hefyd fod yn gatalydd i gwmnïau eraill yn y sector hwn i symud i Sain Tathan, yn enwedig o ystyried ei agosrwydd at Faes Awyr Caerdydd. A gaf fi alw ar y Gweinidog i roi ystyriaeth ddifrifol i greu cyfleuster o'r fath?

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 2:06, 7 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Wel, rwy'n siŵr y byddai gennyf fi, a fy nghyd-Aelodau ddiddordeb brwd iawn yn y cynnig, yn enwedig Kirsty Williams, y gweinidog addysg. Byddwn yn edrych arno'n ofalus iawn, a gallaf sicrhau'r Aelod fy mod yn cael trafodaethau rheolaidd gyda TVR a Britishvolt. Mae'r rhain yn gyfleoedd sylweddol i economi Cymru, ac mae TVR yn arbennig yn cynnig cyfle enfawr i Flaenau'r Cymoedd hefyd, nid yn unig o ran creu swyddi ond o ran yr enw da y gallai'r brand ei gynnig i'r ardal.

Dylwn gofnodi fy niolch heddiw i'r Ganolfan Ecsbloetio Ddigidol Genedlaethol sydd wedi profi'n hynod werthfawr yn ystod y pandemig, gan gynnig cymorth am ddim o safle Glynebwy, a gallaf sicrhau'r Aelod heddiw ein bod wedi ymrwymo'n llwyr i gyflawni menter y Cymoedd Technoleg.

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Lywydd. Gobeithio nad yw'r Gweinidog wedi cael llond bol arnaf erbyn hyn.