6. Pa gymorth y mae Llywodraeth Cymru yn ei ddarparu i flociau o fflatiau ar draws Canol De Cymru y nodwyd bod ganddynt drafferthion o ran diogelwch tân? OQ55671

Diolch, Andrew. Rydym yn parhau i weithio gydag awdurdodau lleol a gwasanaethau tân ac achub i sicrhau bod preswylwyr yn cael eu cadw'n ddiogel, gyda phob mesur posibl ar waith i liniaru risgiau. Rydym yn archwilio'r posibilrwydd o gymorth ariannol i helpu i ariannu gwaith adfer mewn ffordd sy'n deg i drethdalwyr a lesddeiliaid.

Diolch am yr ateb hwnnw, Weinidog. Yn y 13 mlynedd rwyf wedi bod yn Aelod Cynulliad, ni allaf feddwl fy mod wedi cael straeon mor dorcalonnus yn cyrraedd fy swyddfa ranbarthol, a chyfarfodydd â phreswylwyr ar y mater hwn, lle nad oes unrhyw fai o gwbl ar y preswylwyr, ac adeiladwyr gwreiddiol y safleoedd a gweithrediad y rheoliadau adeiladu sy'n amlwg ar fai. Ddoe, mewn ymateb i gwestiynau am hyn, crybwyllodd y Prif Weinidog y rhwymedigaeth foesol a ddylai fod gan yr adeiladwyr a gododd yr adeiladau hyn i unioni'r gwaith. Pa gymorth y gallwch ei roi i breswylwyr, a'i gynnig i breswylwyr, pan ddaw'n fater o droi'r geiriau hynny ynglŷn â rhwymedigaethau moesol yn weithredoedd go iawn ar lawr gwlad, fel nad yw preswylwyr yn cael eu gadael mewn limbo ac yn y pen draw, yn talu'r bil eu hunain?

Andrew, rwy'n cytuno'n llwyr â chi. Cafwyd amryw o straeon torcalonnus. Roedd y Prif Weinidog yn llygad ei le pan ddywedodd fod angen inni ailbwysleisio'n barhaus y rhwymedigaeth foesol ar y bobl sy'n adeiladu'r adeiladau hyn i safon mor wael. Dylai cyfarwyddwyr y cwmnïau hynny fod yn mynd ati eu hunain i gywiro'r diffygion. Ond fel roeddwn yn esbonio mewn ateb cynharach, yn anffodus nid oes gennym fodd o'u gorfodi. Yn anffodus, mae'r trefniadau cytundebol ym mhob adeilad penodol yn gwbl wahanol. Felly, mae'r ffordd yr adeiladwyd yr adeilad, y cwmni rheoli sy'n ei gefnogi, y cerbyd un pwrpas yn aml a roddwyd ar waith i wneud y datblygiad, y ffordd y mae'r strwythurau rheoli ar gyfer y lesddeiliaid yn gweithio ac yn y blaen, i gyd yn wahanol iawn ym mhob un o'r adeiladau.

Hoffwn ddod o hyd i ffordd o alluogi cronfa i ganiatáu i'r lesddeiliaid allu dechrau'r gwaith hwnnw. Mae'n anodd iawn gwneud hynny heb weld sut y gallwn ddiogelu'r hyn sydd, wedi'r cyfan, yn fuddsoddiad ganddynt yn yr eiddo. Gwn ei fod yn gartref iddynt hefyd; nid wyf yn ceisio swnio'n oeraidd am y peth. Ond mae'n anodd iawn gweld sut y gall trethdalwyr gywiro buddsoddiad sydd wedi mynd o'i le yn y ffordd honno—wyddoch chi, rhywbeth sy'n gwella'r buddsoddwr unigol yn ariannol. Felly, rydym yn ceisio dod o hyd i ffordd a fyddai'n cydbwyso rhwng caniatáu i bobl gadw rhywfaint o ecwiti yn eu cartrefi a chaniatáu iddynt fanteisio ar gronfa a fyddai'n gwella strwythur yr adeilad. Fel y dywedais yn fy ateb cynharach, mae'n hawdd dweud ac yn llawer anos i'w drefnu.

Rydym hefyd yn cadw llygad ar gronfa Llywodraeth y DU sydd ar gyfer tynnu'r cladin, ond nid unrhyw ddiffygion strwythurol eraill yn ôl yr hyn a ddeallaf. Ar ôl i chi dynnu'r cladin, yn aml bydd amryw o bethau eraill angen eu gosod o'r newydd. Felly, rydym yn cadw llygad ar hynny, ac Andrew, os oes gennych ragor o wybodaeth y gallwch ei rhannu gyda ni ynglŷn â sut y mae'r gronfa honno'n gweithio, rwy'n hapus iawn i siarad gyda chi am y peth.