4. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am hyrwyddo treftadaeth canolbarth Cymru? OQ56034

Mae Llywodraeth Cymru, drwy Croeso Cymru a Cadw, yn hyrwyddo cymeriad a gwerth unigryw ein treftadaeth i bobl Cymru a'r byd, ac mae hynny yn cynnwys, wrth gwrs, treftadaeth gyfoethog canolbarth Cymru.

Diolch, Prif Weinidog. Yn wir, mae treftadaeth gyfoethog yn y canolbarth. Rydym ni yma yn y Senedd y prynhawn yma, ond wrth gwrs credir mai ym Machynlleth, yn fy etholaeth i, oedd y Senedd gyntaf yng Nghymru. Rwy'n awyddus i ni gael dyfodol cyffrous ac ystyrlon i'r Senedd-dy ym Machynlleth. Yn sicr, hoffwn weld Canolfan Owain Glyndŵr yn cael ei defnyddio gan y Senedd hon a Llywodraeth Cymru, efallai i raddau helaethach nag y'i defnyddiwyd ers datganoli. Felly, a gaf i ofyn i chi, Prif Weinidog, ymrwymo i drafod â'ch swyddogion i archwilio sut y gall Llywodraeth Cymru ddefnyddio'r Senedd-dy ym Machynlleth, yn enwedig pan fydd yn cynnal digwyddiadau ac yn hyrwyddo Cymru ledled y byd i bwysleisio'r dreftadaeth a'r diwylliant sydd gennym ni yma yng Nghymru, ac wrth wneud hynny, estyn allan at ymddiriedolwyr y ganolfan i'w cynorthwyo yn eu huchelgeisiau ar gyfer y Senedd-dy?

Diolchaf i Russell George am hynna. Wrth gwrs, mae gan Fachynlleth le arbennig iawn yn hanes Cymru a bydd y Llywydd wedi clywed yr hyn a ddywedodd Russell George am y Senedd ei hun yn gwneud defnydd o'r lleoliad hanesyddol hwnnw. Pan fydd Llywodraeth Cymru mewn sefyllfa i groesawu ymwelwyr i Gymru, rydym ni'n aml yn ceisio gwneud yn siŵr ein bod ni'n cynnal y cyfarfodydd hynny mewn rhannau o Gymru sy'n arddangos popeth sydd gan Gymru i'w gynnig, ac mae hynny'n sicr yn cynnwys y canolbarth, Llywydd. Pan welais y cwestiwn hwn dros y penwythnos, fe'm hatgoffwyd ei bod flwyddyn yn ôl bron yn union—bydd yn flwyddyn i'r wythnos nesaf—pan oeddwn i'n mynd ar daith i'r gogledd, dim ond yn bersonol, a manteisiais ar y cyfle i alw yn nau o safleoedd treftadaeth pwysig y canolbarth, sef Abaty Cwm Hir, yr oeddwn i'n ymweld ag ef, mae gen i gywilydd dweud, am y tro cyntaf erioed, a Gregynog, yr wyf i wedi bod yno droeon, a dim ond dwy enghraifft yw'r rheini o'r hyn sydd gennym ni yn y canolbarth.

Gwn y bydd gan Russell George ddiddordeb mewn gwybod, oherwydd mae wedi bod yn gefnogwr brwd o gamlas Maldwyn, bod Llywodraeth Cymru newydd ddyfarnu £250,000 i Glandŵr Cymru i ganiatáu i'r gwaith ardderchog hwnnw sy'n cael ei wneud i adfer y gamlas barhau. A, Llywydd, wythnos yn ôl, cymerais ran mewn digwyddiad prin y dyddiau hyn y tu allan i adeiladau'r Senedd a'r Llywodraeth yn amgueddfa Sain Ffagan yng Nghaerdydd, ynghyd â llysgennad Japan, gan blannu coed ceirios yno i nodi'r cyfeillgarwch rhwng Japan a Chymru. Bydd gan y canolbarth gyfran sylweddol iawn o'r 1,000 o goed ceirios a fydd yn cael eu plannu eleni i nodi'r cyfeillgarwch hwnnw. Felly, yn union fel yr ydym ni'n dathlu ac yn nodi'r hanes maith sydd gennym ni, felly hefyd yr ydym ni'n gwneud hanes ein hunain bob dydd. Bydd y coed ceirios hynny, a fydd yn cael eu plannu yn y canolbarth ac ym mhob rhan arall o Gymru eleni, yno ymhell ar ôl i lawer ohonom ni fod yno i'w gweld, mae'n debyg, a byddan nhw'n dod yn rhan o dreftadaeth gyfoethog Cymru ar gyfer y dyfodol.