6. Pa fesurau sydd ar waith i sicrhau y gall ysbytai barhau i ddarparu gofal acíwt nad yw'n gysylltiedig â COVID-19? OQ56140

Diolch. Mae'r ymateb parhaus i bandemig COVID-19 wedi arwain at newid sylweddol i wasanaethau gofal acíwt yng Nghymru. Mae ymarferwyr yn parhau i ymateb gyda hyblygrwydd ac arloesedd i fodloni gofynion y sefyllfa eithriadol hon sy'n cydbwyso cynnydd yn y galw â lefelau achosion o COVID-19 a'r pwysau na ellir ei osgoi o ganlyniad.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Rwy'n siŵr y byddai pob un ohonom yn y Senedd yn awyddus i longyfarch staff gofal iechyd sydd wedi gallu darparu cryn dipyn o ofal nad yw'n gysylltiedig â COVID yn ystod yr argyfwng iechyd cyhoeddus ofnadwy hwn. Fodd bynnag, gan fod yr ail don wedi bod cymaint yn fwy difrifol na'r gyntaf hyd yn oed, gwyddom bellach fod bron i hanner y cleifion mewnol, er enghraifft, yng Nghwm Taf Morgannwg yno gyda COVID, ac ni chredaf fod y patrwm hwnnw’n wahanol iawn i lawer o ardaloedd eraill ledled y Deyrnas Unedig a Chymru, ac yn anffodus, mae rhai llawdriniaethau brys bellach yn cael eu canslo. Mae angen cynllun arnom wrth inni symud allan o gyfnod COVID gyda'r brechiad, er mwyn sicrhau bod y bobl y gohiriwyd eu llawdriniaethau brys yn cael eu trin cyn gynted â phosibl a'n bod yn gwneud asesiad risg gofalus iawn o'r holl bobl y gohiriwyd eu llawdriniaethau dewisol a llawdriniaethau brys.

Credaf fod yr Aelod yn gwneud pwynt synhwyrol iawn. Os ydych yn cael eich newyddion gan y BBC, byddwch wedi gweld y gyfres y maent yn ei dangos yr wythnos hon ar y pwysau gwirioneddol ar ein system gofal iechyd. Efallai fod yr ysbyty yn Lloegr, ond mae'r pwysau'n real ym mhob rhan o'r Deyrnas Unedig, ac mae’r gofal COVID hwnnw’n golygu ein bod wedi gorfod tarfu ar ofal nad yw'n ofal COVID. Rwyf wedi egluro o'r blaen fod ymestyn gofal critigol hyd at oddeutu 150 y cant o'i gapasiti, o ran ei ddefnydd, yn golygu y bu’n rhaid defnyddio pobl o fannau eraill. Mae mannau eraill fel theatrau wedi gorfod cael eu trosglwyddo i'w defnyddio fel amgylcheddau gofal critigol. Golyga hynny na allwn ddarparu gofal nad yw'n ofal COVID yn yr un modd, ac nid yw hynny’n golygu gofal dewisol yn unig. Ceir tarfu ar wasanaethau brys oherwydd y mesurau sy'n rhaid inni eu rhoi ar waith i achub cymaint o fywydau â phosibl.

Bydd hynny ynddo'i hun yn arwain at bryder a rhwystredigaeth, ond at fwy o niwed hefyd o bosibl, oherwydd efallai na fydd y GIG yn gallu unioni'r holl niwed sy’n cael ei achosi. Dyma pam fod angen i bob un ohonom weithio gyda'n gilydd i wneud y peth iawn drwy gydol yr argyfwng eithriadol hwn rydym yn byw drwyddo, ond gall yr Aelod ac eraill fod yn hyderus nid yn unig fod ein GIG yn gwneud y peth iawn drwy anterth y pandemig, ond wrth gwrs, rydym yn cynllunio ar gyfer yr adferiad sydd ei angen, gan gynnwys y pwynt a wna’r Aelod ynglŷn â cheisio asesu risg a deall y newid yn sefyllfa pobl y gohiriwyd eu triniaeth. Dyna pam rwy’n dweud y bydd y dasg enfawr hon yn dominyddu tymor cyfan Senedd nesaf Cymru o ran gofal iechyd. Ni fydd adferiad yn hawdd nac yn gyflym, ond mae'n gwbl angenrheidiol, ac mae ein GIG yn deall ac eisoes yn ceisio cynllunio ar gyfer y realiti hwnnw.

Ac yn olaf, cwestiwn 7, Helen Mary Jones.