Part of the debate – Senedd Cymru am 5:41 pm ar 23 Chwefror 2021.
A gaf i ddiolch yn gyntaf i'r Dirprwy Weinidog am ei ddatganiad? A gaf i ddeud hefyd y bydd yr economi ôl-COVID yn wahanol iawn i fis Chwefror 2020? Nid yw'n fater o ddychwelyd i'r gorffennol.
Wrth gwrs, mae gwahaniaeth rhwng yr economi sefydledig a'r economi sylfaenol—er bod pobl weithiau'n eu cymysgu nhw. Sylfaen economi Abertawe oedd glo a metel; erbyn hyn gwasanaethau'r Llywodraeth, yswiriant, prifysgolion a darpariaeth gweithgynhyrchu a gwasanaethau ar raddfa fach ond hyfedr iawn ydyw hi. Yn Abertawe, yr economi chwaraeon yw'r economi sylfaenol yn bennaf; y gwahaniaeth rhwng darparu gwasanaethau a nwyddau y tu allan a'r tu mewn i ffiniau'r ddinas.
Rwy'n cytuno â'r Gweinidog fod COVID wedi tanlinellu'r swyddogaethau hanfodol y mae gweithwyr allweddol yn eu cyflawni—nid oedd rhai o'r bobl hyn wir yn cael eu hystyried yn weithwyr allweddol nes i COVID ddod, ac erbyn hyn, rydym ni nawr yn sylweddoli gymaint sydd eu hangen nhw arnom ni—a phwysigrwydd nwyddau a gwasanaethau bob dydd i les ein cymunedau a'n heconomi. Ond a yw'r Gweinidog yn cytuno, er mwyn i gaffael weithio i gwmnïau bach, neu gwmnïau llai, fod angen i faint y contract ostwng i faint lle gall cwmnïau lleol wneud cais? Ac un enghraifft sydd wedi bod yw rhai cynlluniau ffyrdd lle mae maint y contract wedi golygu mai dim ond pedwar neu bump o gwmnïau rhyngwladol mawr iawn a oedd yn gallu gwneud cais, lle y gallai cwmnïau lleol wneud cais, pe baen nhw yn ei rannu'n adrannau un a dwy filltir. A chraidd y peth yw, po fwyaf yw'r contract yr ydych hi'n ei osod, llai a llai o gwmnïau a all wneud cais, ac mae gennych chi reolau na all contract fod yn fwy na 10 neu 20 y cant o gyfanswm trosiant y cwmni. Felly, os gwnewch chi'r cais am y contractau'n rhy fawr, yna dim ond ychydig o gwmnïau a all wneud cais, ac mae'r cwmnïau lleol yn is-gontractio yn y pen draw, ac mae'r eiddo'n mynd i rywle arall.