3. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ddiddymu'n raddol band cyfradd sero y dreth trafodion tir ar drafodion eiddo preswyl hyd at £250,000? OQ56456

Gwnaf. Mae’r gostyngiad dros dro yn y dreth trafodiadau tir wedi'i ymestyn i 30 Mehefin i gynorthwyo trethdalwyr a allai fod wedi wynebu oedi wrth gwblhau pryniant eu cartrefi cyn 1 Ebrill. O 1 Gorffennaf, bydd cyfraddau safonol y dreth trafodiadau tir yn weithredol.

Cyfeiriaf at ddiddymu’n raddol, ond yn wahanol i'r hyn y mae Llywodraeth y DU yn ei wneud yn Lloegr a Gogledd Iwerddon, nid oes gennym dapr yng Nghymru. Pam fod y Gweinidog wedi gwneud y penderfyniad hwnnw, a pham ei bod yn meddwl ei bod yn iawn y dylai pobl sy'n prynu tai gwerth rhwng £180,000 a £250,000 yng Nghymru dalu 3.5 y cant ar y rhan honno o'r trafodiad, pan fyddai'r un pryniannau ar gyfradd sero yn Lloegr neu Ogledd Iwerddon?

Wel, mae gennym farchnad dai wahanol yma yng Nghymru, ac rydym wedi dangos, o ran trafodiadau a refeniw o’r dreth trafodiadau tir, fod y farchnad yn llawer mwy bywiog yma nag y mae dros y ffin. Fel y dywedaf, bydd y cynnydd yn y band cyfradd sero ar gyfer y rheini sy'n talu'r prif gyfraddau preswyl rhwng £180,000 a £250,000 yn dod i ben ym mis Gorffennaf. Ond hyd yn oed wedyn, bydd gennym y ffurf fwyaf hael a blaengar ar gymorth i brynwyr tai, nad yw, wrth gwrs, wedi'i gyfyngu i brynwyr tro cyntaf yma yng Nghymru chwaith. Gwnaethom y penderfyniadau hynny am fod y farchnad dai'n wahanol yma yng Nghymru, ac rydym wedi adlewyrchu hynny yn y penderfyniadau rydym wedi'u gwneud. Mae prisiau tai yn Lloegr yn wahanol iawn, felly golyga hynny, ar gyfartaledd, y gall y budd fod hyd at, neu gynyddu hyd at neu'n uwch na £12,000, ond yma, yr uchafswm yw £2,500. Felly, credaf fod graddau'r her o ran prisiau tai yn wahanol iawn.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Credaf fod Mark Reckless wedi codi pwynt da iawn o ran sut rydym yn bywiogi’r farchnad dai yng Nghymru. Clywaf yr hyn a ddywedwch ynglŷn â’r ffaith bod y farchnad dai yn wahanol yma i'r ochr draw i'r ffin, ond serch hynny, mae arni angen yr ysgogiad y mae Llywodraeth y DU yn ceisio'i sicrhau drwy gymhwyso’r band cyfradd sero tan ddiwedd 2021. Weinidog, a gaf fi ofyn i chi edrych eto ar hyn a’i gadw dan arolwg a gweithredu'n unol â’r dystiolaeth? Oherwydd mewn rhai rhannau o Gymru yn sicr, rwy'n pryderu y gallai'r polisi hwn gael effaith fwy negyddol nag mewn rhannau eraill, a chredaf fod achos i’w wneud dros ymestyn y rhyddhad tan y bydd yr economi mewn gwell cyflwr.

Wel, mae'r holl gyfraddau a’r bandiau hyn yn nhrethi Cymru yn cael eu hadolygu'n gyson. Disgwylir i’r estyniad i’r gostyngiad yn y dreth trafodiadau tir fod o fudd i oddeutu 4,000 yn ychwanegol o brynwyr cartrefi yma yng Nghymru, a hyd at a chan gynnwys mis Ionawr, mae oddeutu 10,000 o brynwyr cartrefi eisoes wedi elwa o'r gostyngiad dros dro a gyhoeddais y llynedd. Felly, mae nifer sylweddol o aelwydydd eisoes wedi elwa ohono, a dim ond oddeutu chwarter yr holl brynwyr tai ar hyn o bryd sy'n talu unrhyw dreth trafodiadau tir o ganlyniad i'r penderfyniadau a wnaed y llynedd ar hyn. Ond fel rwy'n dweud, pan fydd y cyfraddau arferol—os mynnwch—yn dychwelyd, bydd gennym sefyllfa gymharol hael yma yng Nghymru o hyd.