– Senedd Cymru am 2:17 pm ar 6 Gorffennaf 2021.
Felly, y datganiad a chyhoeddiad busnes. Fe wnaf i gyflwyno'r eitem yn araf iawn fel bod y Trefnydd yn cael cyfle i gymryd llwnc o ddŵr. Felly, y datganiad yna sydd nesaf; y Trefnydd i gyflwyno, felly, nawr, y datganiad busnes.
Diolch, Llywydd. Mae sawl newid i fusnes heddiw: bydd y Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad yn cyflwyno'r datganiad ar y rhaglen ddeddfwriaethol; bydd y Gweinidog Newid Hinsawdd yn gwneud datganiad ar fforddiadwyedd, ail gartrefi a'r iaith Gymraeg, ac yn olaf, bydd Gweinidog y Gymraeg ac Addysg yn gwneud datganiad ar ddiwygio'r cwricwlwm—y camau nesaf. Mae'r busnes drafft ar gyfer y tair wythnos nesaf wedi'i nodi ar y datganiad a chyhoeddiad busnes, sydd i'w weld ymhlith papurau'r cyfarfod sydd ar gael i'r Aelodau'n electronig.
Gweinidog, a gaf i alw am ddatganiad ynghylch bioamrywiaeth a'i ddiogelwch yng nghyd-destun torri coed mewn coedwigoedd sy'n eiddo i Lywodraeth Cymru? Cysylltwyd â mi, fel pencampwr y wiwer goch, ynglŷn â thorri coed mewn 17 erw yng Nghoedwig Pentraeth ar Ynys Môn. Mae hyn yn cythruddo cefnogwyr y wiwer goch yn fawr—Ymddiriedolaeth Goroesi'r Wiwer Goch ac arbenigwyr gwiwerod coch fel Dr Craig Shuttleworth—sy'n credu y bydd hyn yn bwrw ymdrechion cadwraeth ar yr ynys yn ôl o leiaf ddegawd. Nawr, dyma un o ychydig gadarnleoedd y gwiwerod coch, gan gynnwys rhannau eraill o Gymru, wrth gwrs, ond dyma'r ardal gryfaf ar gyfer y wiwerod coch yn y wlad, a byddwn i wedi tybio bod angen sicrhau bod unrhyw goed a gaiff eu torri ar dir Llywodraeth Cymru mewn ardaloedd fel hyn yn cael ei wneud mewn ffordd nad yw'n peryglu'r ymdrechion cadwraeth a wnaed. Mae'r ymddiriedolaeth gwiwerod wedi bod yn galw am ymyrraeth y Gweinidog i atal hyn—[Torri ar draws.] —i atal y torri coed hwn rhag digwydd. Mae'n ddrwg gennyf, rwy'n ei chael hi'n anodd canolbwyntio oherwydd clebran o feinciau'r Blaid. Rwy'n ei chael hi'n anodd iawn canolbwyntio.
Fe wnaf i eich atgoffa chi o hynny, y tro nesaf y byddwch chi'n clebran yn y Siambr, Darren Millar. [Chwerthin.]
Touché, touché. Touché, touché.
Ond ewch ymlaen.
Ond pwynt y mater yw bod angen ymyrraeth weinidogol arnom i atal y torri coed hwn rhag digwydd, a chyfnewid yr ardal hon am gynllun nad yw'n bygwth y rhywogaeth arbennig bwysig ac eiconig hon o Gymru.
Diolch, Llywydd. Roeddwn i'n mynd i ddweud bod y badell ffrio’n gweld y sosban yn fudr ar ddechrau fy nghyfraniad. Roedd gennyf i deimlad efallai y byddai gwiwerod coch yn codi heddiw, ac yn sicr, rwy'n ymwybodol bod y cynllun gweithredu adfer natur yn nodi blaenoriaethau ac mae hyn yn rhan o hynny. Mae'r Cyd-bwyllgor Cadwraeth Natur ar hyn o bryd ar gam cyntaf casglu data cychwynnol ei adolygiad o ddiogelu rhywogaethau, ac rwy'n gwybod bod y Gweinidog yn aros am argymhellion yr adolygiad hwnnw ac, yn amlwg, bydd y grŵp rhyngasiantaethol, sy'n cynnwys Cyfoeth Naturiol Cymru, yn destun ymgynghoriad. Felly, rwy'n siŵr y bydd y Gweinidog wedi clywed eich cyfraniad ac y bydd yn ystyried hynny—y safbwyntiau hynny—pan fydd yn ystyried yr argymhellion.
Trefnydd, yn ystod yr wythnosau diwethaf, rwyf wedi cael gwybod am brofiadau pobl ar deithiau trên, lle nad ydyn nhw'n teimlo'n ddiogel am nad oedd pobl yn cadw pellter cymdeithasol ac nad oedd pobl yn cael eu hatgoffa i wisgo masgiau wyneb. Mae fy nghyd-Aelod yn San Steffan Hywel Williams wedi gweld sesiwn friffio fewnol yn cael ei rhoi i staff Trafnidiaeth Cymru sy'n dweud wrthyn nhw am beidio â gorfodi cadw pellter cymdeithasol. Mae hyn yn anniogel i deithwyr; mae hefyd yn anniogel i bobl sy'n gweithio ar y trenau. Mae llawer o bobl yn dibynnu ar drafnidiaeth gyhoeddus i gyrraedd y gwaith; nid oes ganddyn nhw unrhyw ddewis ond mynd ar y trenau gorlawn hyn. Fel y gwyddom, mae'r masgiau yn cadw'r sawl sy'n eu gwisgo'n ddiogel, ond hefyd yn bennaf maen nhw i fod cadw pawb arall yn ddiogel, ac os nad yw pobl yn cael eu hatgoffa i wisgo masgiau mewn mannau dan do, pobl eraill sy'n cael eu rhoi mewn perygl. Felly, hoffwn i gael datganiad, os gwelwch yn dda, gan Lywodraeth Cymru yn ymdrin â'r pryderon hyn ac yn dweud wrthym sut y byddant yn sicrhau bod gweithredwyr trenau'n ystyried cymryd pellter cymdeithasol a gwisgo masgiau yn fater mwy difrifol.
Diolch. Mae hyn, yn amlwg, yn dod yn fwy o broblem, ac fel rhywun sy'n defnyddio'r gwasanaethau rheilffordd—teithiais i Gaerdydd ddoe, ac, er nad oedd y trên yn sicr yn orlawn, roedd ychydig o bobl nad oedden nhw'n gwisgo masgiau. Fel y dywedwch, mae'n fater o ddiogelu pobl eraill, ac rwy'n credu bod angen i bob un ohonom ni fod yn llawer mwy ystyriol o bobl eraill. Rydym ni'n dal i ddweud bod masgiau wyneb yn orfodol ac y dylem ni gadw pellter cymdeithasol bob amser os oes modd. Mae'n amlwg y bydd hyn yn rhan o'n hadolygiad 21 diwrnod, a byddwn ni'n parhau i edrych ar hyn, ac rwy'n gwybod fod y Dirprwy Weinidog Newid Hinsawdd yn ymwybodol o'r pryderon a'i fod yn cael trafodaethau â Thrafnidiaeth Cymru, yn benodol, ac rwy'n gobeithio y daw mwy o wybodaeth gan Drafnidiaeth Cymru.
Alun Davies. Alun Davies.
Nid yw'n ymddangos bod y dechnoleg yn gweithio y prynhawn yma, Llywydd, o ran tawelu a dad-tawelu aelodau . A gaf i—
Na, mae'n ymddangos bod—. Ymddiheuraf; mae'n ymddangos bod gennych chi broblem benodol, Alun Davies. [Chwerthin.] Nid yw hynny'n sylw personol, gyda llaw; dim ond mater o eglurhad i'r Aelodau eraill.
Yn amlwg, mae'n cael ei reoli gan y Llywodraeth. [Chwerthin.] A gawn ni ddatganiad o ran strategaeth y Llywodraeth ar gyfer ataliad ar y galon y tu allan i'r ysbyty, os gwelwch yn dda? Rwy'n sylwi bod y Llywodraeth y bore yma wedi sicrhau bod mwy o arian ar gael i gefnogi lleoli diffibrilwyr, ond, wrth gwrs, un elfen yw honno o'r strategaeth gyffredinol, a hoffwn i glywed sut y mae'r cynnydd yn cael ei wneud. Roedd gan Gymru, pan gafodd y strategaeth ei lansio yn ôl yn 2017, un o'r lefelau goroesi isaf i'r rhai sy'n cael ataliad ar y galon y tu allan i'r ysbyty, felly, rwy'n credu y byddai'n ddefnyddiol i'r Llywodraeth wneud datganiad ar hynny.
A gaf i hefyd ofyn am ddatganiad ynghylch strwythur pwyllgorau'r Senedd hon? Mae'n ymddangos bod y cytundeb yr ydym ni wedi'i weld gan y Pwyllgor Busnes yn ystod yr wythnosau diwethaf yn lleihau yn sylweddol allu pwyllgorau i ddwyn y Llywodraeth i gyfrif, ac mae hyn yn ddifrifol ac, yn fy marn i, yn gwanhau gallu'r Senedd hon i ddwyn y Llywodraeth i gyfrif. Mae'r Pwyllgor Cyllid eisoes wedi ysgrifennu at y Pwyllgor Busnes ar y mater hwn, ond rwy'n credu ei fod yn rhywbeth y dylai pob aelod o'r meinciau cefn gael y cyfle i'w ystyried ac i wneud sylwadau arno.
Mae'r datganiad terfynol yr hoffwn i ei gael ar y polisi TGCh sy'n cael ei orfodi arnom gan y Comisiwn. Gofynnais i gwestiwn yr wythnos diwethaf i'r Llywydd ac, wrth ateb y cwestiwn hwnnw, dywedodd hi y byddai adolygiad o'r polisi hwn yn digwydd. Rwy'n credu y byddai'n ddefnyddiol i bob Aelod ddeall cylch gorchwyl arfaethedig yr adolygiad hwn, ei amserlen a'i natur, a phwy fydd yn ei gynnal a sut y bydd penderfyniadau yn cael eu gwneud. Hyd nes y bydd yr adolygiad yn cyflwyno adroddiad, rwy'n credu y dylai'r polisi hwn gael ei atal nawr.
Diolch. Byddaf i'n cymryd y rheini gan ddechrau gyda'r olaf. O ran polisi TGCh y Comisiwn, ni chlywais i'r cwestiwn y gwnaethoch chi ei ofyn i'r Llywydd. Ond, yn amlwg, mae'r Llywydd yn y Siambr ac wedi eich clywed chi ac rwy'n siŵr y bydd yn ysgrifennu atoch ynghylch y cwestiynau penodol a godwyd gennych.
O ran strwythur y pwyllgorau, ar ôl treulio wythnosau lawer fel rhan o'r Pwyllgor Busnes yn edrych ar gyfansoddiad a strwythur y pwyllgorau, nid wyf i'n credu ei fod wedi lleihau gallu cyd-Aelodau yn sylweddol i graffu ar waith y Llywodraeth. Ond, unwaith eto, bydd y Llywydd wedi clywed eich sylwadau.
O ran strategaeth ataliad ar y galon, rwy'n credu bod hynny'n rhywbeth a fyddai'n haeddu datganiad llafar, efallai yn nhymor yr hydref. Rwy'n ymwybodol o'r arian ychwanegol sydd wedi'i gyhoeddi, ac rwy'n gwybod bod hyn yn rhywbeth sy'n agos iawn at eich calon, os maddeuwch y chwarae ar eiriau.
Gweinidog Busnes, roedd yn siom enfawr bod Llywodraeth Cymru yn aflwyddiannus o ran sicrhau bod tegwch wrth wraidd unrhyw gorff y maen nhw'n ei ariannu. Cafodd siom ei deimlo ledled y Siambr hon gan bob plaid na lwyddodd y Gweinidog chwaraeon, er ei bod hi'n cydnabod yr annhegwch amlwg wrth ad-drefnu pêl-droed menywod yma yng Nghymru ac, er clod iddi, wedi cael Cymdeithas Bêl-droed Cymru i gyfaddef eu methiannau yn hyn o beth, i berswadio'r corff hwn sydd wedi'i ariannu'n gyhoeddus i ailystyried ac addasu'r ad-drefnu ar bêl-droed menywod yn y flwyddyn bontio hon er mwyn ystyried llwyddiant ar y cae. Fe ddylai hyn fod wedi bod wrth wraidd yr holl benderfyniadau a gafodd eu gwneud yn hyn o beth, fel yr ydym ni i gyd yn cytuno. Gweinidog, rydym ni'n aml yn clywed Gweinidogion yn sefyll yn y Siambr hon yn sôn am adeiladu Cymru decach, ond mae'n ymddangos, pan ddaw'n fater o ddilyn y geiriau teg hyn gan gyrff sy'n cael eu hariannu neu eu hariannu'n rhannol gan Lywodraeth Cymru, nad oes rheswm iddyn nhw eu dilyn. Felly, Gweinidog, a gawn ni ddatganiad gan y Gweinidog perthnasol ynghylch sut y byddai modd atodi sicrhau tegwch a chydnabod perfformiad yn y gorffennol fel amod i gymorth ariannol gan y Llywodraeth hon yn y dyfodol?
Diolch. Rwy'n credu bod Laura Anne Jones yn codi pwynt pwysig iawn, ac, yn sicr, pan fydda i'n penodi byrddau neu pan fyddwch chi'n edrych ar y ffordd y mae cyllid Lywodraeth Cymru yn cael ei roi, rwy'n credu bod y pethau sy'n bwysig iawn i ni—cyfiawnder cymdeithasol, gwneud yn siŵr bod cynaliadwyedd yn amlwg—maen nhw'n faterion yr ydym ni'n eu hystyried yn ofalus iawn. Yn amlwg, mae Dirprwy Weinidog y Celfyddydau a Chwaraeon a'r Prif Chwip wedi gwneud datganiad ysgrifenedig ynghylch Cymdeithas Bêl-droed Cymru, ond byddwn ni'n sicr yn ystyried a oes unrhyw beth arall y gallwn ni ei wneud.
Trefnydd, rwy'n gwybod bod fy nghyd-Aelod Mike Hedges wedi codi'r mater hwn, mater cladin, yr wythnos diwethaf, ond ar ôl hynny rwyf i wedi cyfarfod â thrigolion eraill ym Mae Caerdydd, ac rwy'n gwybod bod protest ddydd Sadwrn yma ynglŷn â'r materion cladin yng Nghaerdydd; maen nhw'n mynd o'r BBC i'r Senedd. Trefnydd, mae angen i Lywodraeth Cymru roi atebion i'r trigolion hyn. Mae angen iddyn nhw wybod faint sydd ar gael, sut y bydd modd ei ddefnyddio, cwestiynau o ran pwy sy'n gymwys i wneud cais a pha ddiffygion a gaiff eu cynnwys. A gawn ni ddatganiad cynhwysfawr gan y Gweinidog, os gwelwch yn dda, i ateb eu cwestiynau a thawelu eu pryderon cyn y toriad? Trefnydd, bydd Aelodau o bob lliw gwleidyddol, gan gynnwys eich plaid chi eich hun, yn parhau i ofyn y cwestiynau hyn nes y byddwn ni, ac yn bwysicach, y trigolion, yn cael yr atebion y maen nhw'n eu haeddu. Diolch yn fawr.
Rwy'n gwybod bod y Gweinidog Newid Hinsawdd a'i swyddogion wir yn gweithio'n gyflym ar y mater hwn, sy'n amlwg yn bwysig iawn i gynifer o bobl. Mae'n bwysig iawn bod ganddyn nhw le diogel i fyw ynddo, ac mae cladin, fel y gwyddom, wedi achosi risgiau ac yn gallu achosi risgiau os bydd tân, ond mae'n amlwg nad hwnnw yw'r unig bryder. Nid wyf i'n credu y bydd y Gweinidog yn gallu gwneud datganiad yr wythnos nesaf, sef yr unig wythnos sydd ar ôl cyn diwedd y tymor, yn anffodus, ond rwy'n siŵr y bydd yn hysbysu'r Aelodau pan fydd y darn hwnnw o waith wedi'i gwblhau.
A gaf i ofyn am un datganiad gan y Llywodraeth ar y broblem felltith o drais yn erbyn gweithwyr siopau? Mae trais yn erbyn gweithwyr siopau wedi dyblu yn ddiweddar, gan gynnwys yn ystod y pandemig, a dyna pam y dywedodd y Pwyllgor Materion Cartref yn San Steffan fod y clytwaith o gyfraith bresennol yn annigonol a pham, yn wir, y cyflwynwyd gwelliannau newydd neithiwr i Fil yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a Llysoedd a gafodd ei drafod yn San Steffan i gryfhau diogelwch gweithwyr siopau, ac a gefnogwyd gan undeb y gweithwyr siop Usdaw a'r Blaid Gydweithredol, ymhlith llawer o rai eraill. Yn anffodus, cafodd hyn ei wrthod gan Lywodraeth y DU ar chwip tair llinell y Ceidwadwyr.
Nawr, wrth inni wynebu llif cynyddol o gam-drin a thrais yn erbyn gweithwyr siopau, a gawn ni datganiad gan Lywodraeth Cymru ar eu gwaith gydag undebau a chyflogwyr yng Nghymru i fynd i'r afael â hyn a all roi datganiad clir am yr angen i gwsmeriaid drin gweithwyr siopau â pharch, cwrteisi ac urddas—yr un gweithwyr siop, mewn siopau manwerthu mawr a bach ledled Cymru, sydd wedi cadw'r silffoedd yn llawn a'r mannau talu'n gweithio'n ddi-dor drwy gydol y pandemig, fel nad oedd rhaid inni fynd heb ddim? Ac a yw'n rhannu fy ngobaith y bydd Tŷ'r Arglwyddi, pan ddaw Mesur y Swyddfa Gartref ger ei fron, yn cydymdeimlo'n fwy â diogelwch gweithwyr siopau nag a ddangosodd Llywodraeth y DU neithiwr?
Yn sicr, rwy'n rhannu'r farn honno. Ac onid yw'n drist bod yn rhaid inni atgoffa pobl bod ein holl weithwyr siop yn haeddu cwrteisi a pharch? Ac yn sicr fe welsom y llynedd, dros yr haf yn arbennig, pan oeddwn i'n cyfarfod â'r archfarchnadoedd yn rheolaidd o fewn fy mhortffolio, roedd hynny bob amser ar frig yr agenda, yn anffodus, y ffordd yr oedd llawer o'u staff yn cael eu trin. Gweithiais i'n agos gyda'r heddlu a chyd-Weinidogion eraill i sicrhau bod unrhyw gwynion neu unrhyw ymosodiadau, ymosodiadau geiriol, yn cael eu cofnodi i sicrhau bod yr heddlu'n ymwybodol o'r broblem sylweddol a ddatblygodd, yn anffodus.
Fe wnes i sôn mewn ateb yn ystod cwestiynau'r Prif Weinidog fy mod i'n cyfarfod â'r archfarchnadoedd eto yr wythnos nesaf a'r sector manwerthu. Byddaf i'n sicr yn gofyn iddyn nhw a yw'n parhau i fod yn broblem fel yr oedd yr haf diwethaf. Rwy'n sylweddoli ei fod wedi bod yn broblem erioed, ond rwy'n credu bod y pandemig, yn anffodus, wedi cynyddu'r achosion hynny o drais yn erbyn ein gweithwyr manwerthu, fel y dywedwch.
Gweinidog, mae gennyf i ddau awgrym. Mae Llywodraeth Cymru wedi cadarnhau y bydd y brechlyn atgyfnerthu COVID—dyna'r trydydd dos—yn dechrau ym mis Medi, ac y bydd gweinyddu hyn yn digwydd mewn dau gam. Fodd bynnag, nid yw athrawon yn y cam cyntaf ac, yn fy marn i, fe ddylen nhw fod. Rwy'n derbyn bod hon yn her, ond mae arnom ddyled fawr i'r staff yn ein hysgolion ni sydd wedi gwneud cymaint i gefnogi plant yn ystod y pandemig hwn, ac yn awr i sicrhau bod eu haddysg yn cael ei adfer. Dylem gael datganiad yn y Siambr yn amlinellu dull gweithredu'r Llywodraeth, oherwydd dyma lle dylai'r cyhoeddiadau gael eu gwneud.
Awgrym Rhif 2 yw hyn: mae'r rhaglen lywodraethu yn sôn llawer am bwysigrwydd yr economi werdd. Fodd bynnag, wrth gyflawni mesurau syml i gefnogi'r twf y mae mawr ei angen mewn ceir trydan, mae Cymru y tu ôl i weddill y DU. Nid oes yr un awdurdod lleol yng Nghymru ymhlith yr 20 awdurdod gorau ledled y DU ar gyfer mannau gwefru cyflym, a dim ond Pen-y-bont ar Ogwr, Caerdydd a Chasnewydd sy'n cyrraedd y ffigurau dwbl ar gyfer nifer y dyfeisiau sydd wedi'u gosod. A wnaiff y Llywodraeth amlinellu sut y mae'n bwriadu cyflymu'r broses o osod mannau gwefru ledled Cymru er mwyn sicrhau nad yw'r rhaglen hon y mae mawr ei hangen yn dod i ben? Diolch.
Yn sicr, yn nhymor blaenorol y Llywodraeth, rhoddodd Llywodraeth Cymru gyllid sylweddol i'n hawdurdodau lleol i sicrhau eu bod yn gallu gosod y mannau gwefru y byddai eu hangen wrth i bobl brynu mwy o geir. Mae'n bwysig iawn, pan fydd rhywun yn ystyried prynu car trydan, fod ganddyn nhw'r hyder i wybod y gallan nhw deithio'n ddiogel.
O ran eich pwynt cyntaf, rwy'n cytuno'n llwyr â chi ynglŷn â gwaith caled ac ymrwymiad ac ymroddiad sylweddol ein hathrawon. Rwy'n siŵr bod yr Aelod yn ymwybodol mai cyngor y Cydbwyllgor ar Frechu ac Imiwneiddio o ran y brechlyn cyntaf, a'r ail frechlyn yn amlwg, oedd na ddylid ei wneud ar sail gyrfa neu swydd. Cafodd ei wneud ar sail y grwpiau, fel yr ydych chi'n ymwybodol, y naw prif grŵp blaenoriaeth, ac nid wyf i'n ymwybodol bod y JCVI wedi newid eu cyngor. Ac, fel y gwyddoch, rydym yn dilyn y JCVI. Felly, o ran y brechiadau atgyfnerthu, fe fyddwn ni'n cynnig y brechlyn atgyfnerthu a'r brechlyn ffliw blynyddol cyn gynted â phosibl o fis Medi, ac yn gyntaf, rwy'n credu, i'r pedwar neu bum grŵp blaenoriaeth uchaf.
Ddydd Iau diwethaf fe gyhoeddwyd y cyntaf o'r adroddiadau adran 19 wedi'u paratoi gan gyngor Rhondda Cynon Taf i lifogydd 2020, ac roedd yn ymwneud â Pentre. Yn sgil ei gyhoeddi, rydym ni wedi gweld ffrae gyhoeddus rhwng Cyfoeth Naturiol Cymru a chyngor RhCT ynghylch y casgliadau, a galw gan rai gwleidyddion lleol am iawndal a gweithredu cyfreithiol posibl. At hynny, fel yr adroddwyd ar Sharp End neithiwr, mae arweinydd Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru wedi ysgrifennu at y Gweinidog Newid Hinsawdd, yn galw ar Lywodraeth Cymru i ystyried y swyddogaethau y mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn eu cyflawni, pa mor dda y maen nhw'n perfformio, ac a allai fod dewis arall. I'r rhai a ddioddefodd lifogydd yn Pentre, nid yw'r canlyniad cyhoeddus hwn wedi rhoi dim o'r sicrwydd a addawyd iddynt.
Yng ngoleuni hyn, ac yng ngoleuni'r llythyr gan CLlLC, hoffwn i ofyn am ddatganiad brys gan y Gweinidog Newid Hinsawdd yn amlinellu sut y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu ymdrin â'r pryderon a gafodd eu codi o ran Cyfoeth Naturiol Cymru. Rwyf i hefyd yn gobeithio y gall datganiad o'r fath ystyried a fydd Llywodraeth Cymru yn awr yn comisiynu ymchwiliad annibynnol brys i lifogydd 2020, gan edrych ar yr holl adroddiadau a gafodd eu paratoi gan bob sefydliad, fel bod gwersi'n cael eu dysgu'n briodol a bod camau'n cael eu cymryd i liniaru'r perygl o lifogydd cyn belled ag y bo modd yn y dyfodol. Rhaid craffu'n briodol ar bob sefydliad sy'n gyfrifol am liniaru llifogydd, sy'n cynnwys Cyfoeth Naturiol Cymru, Dŵr Cymru, Llywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol. Nid yw hyn yn digwydd ar hyn o bryd ac mae angen ymdrin ag ef ar frys.
Diolch. Rwy'n cytuno â chi y dylid cael craffu priodol, a dyna pam roedd croeso mawr i adroddiad adran 19 Rhondda Cynon Taf; yn amlwg, roedd CNC eisoes wedi cynhyrchu ei adroddiad yntau. Rwy'n credu bod rhai canfyddiadau sy'n peri pryder yn adroddiad adran 19 Rhondda Cynon Taf. Mae'n amlwg fod yna wersi sydd angen eu dysgu yn dilyn llifogydd dinistriol y llynedd, ac rwy'n credu bod Cyfoeth Naturiol Cymru a Rhondda Cynon Taf wedi cydnabod hynny yn eu hadroddiadau penodol nhw. Rwy'n ymwybodol y bydd y Gweinidog Newid Hinsawdd yn cyfarfod â Chyfoeth Naturiol Cymru a Rhondda Cynon Taf, ac rwy'n siŵr y bydd hi'n rhoi gwybod i'r Aelodau am ganlyniad y trafodaethau hynny ar yr adeg fwyaf priodol.
Arweinydd y tŷ, roeddwn i'n gwrando ar eich ymateb i'm cyd-Aelod o Ganol De Cymru ar feinciau Plaid Cymru ynglŷn â sgandal y cladin. Ac mae hwn yn fater a godais i droeon gyda chi ac yn uniongyrchol gyda'r Gweinidog hefyd, ac rwy'n ddiolchgar am ryngweithio'r Gweinidog am gryn amser erbyn hyn. Ond mae yna ddau beth yr hoffwn i geisio sicrwydd yn eu cylch, neu wybodaeth, yn sicr, yn eu cylch. Mae'n amlwg mai un yw sylwadau Robert Jenrick dros y penwythnos y bydd y cyfnod atebolrwydd, yn Lloegr yn sicr, drwy'r Mesur Diogelwch Adeiladu a osodwyd gerbron Tŷ'r Cyffredin ddoe, yn cael ei ymestyn i 15 mlynedd, ac fe fydd hwnnw'n ôl-weithredol. A wnewch chi ddweud wrthym ni a fydd Llywodraeth Cymru yn cymryd y pwerau hynny ei hunan, fel y byddai hynny'n berthnasol i berchnogion cartrefi yma yng Nghymru?
Ac yn ail, o ran iawndal a gallu Llywodraeth Cymru i nodi arian ar gyfer iawndal, rwy'n credu ei bod yn fater o frys i Lywodraeth Cymru gyflwyno datganiad ynglŷn â hyn, ac ni ddylai toriad yr haf fod yn rhwystr i hynny. Rwy’n cyfrif fy hun yn rhywun sy'n awyddus iawn i gael datganiadau llafar, ond rwy'n credu, yn yr achos hwn, fod angen datganiad ysgrifenedig i roi gwybod i'r Aelodau am y cynnydd ar y mater pwysig iawn hwn, ac ni ddylem ganiatáu i'r toriad olygu bwlch o wyth i naw wythnos tan fis Medi. Felly, a wnaiff y Llywodraeth ymrwymo i gyflwyno datganiad ysgrifenedig fel mater o frys, fel y gall yr Aelodau roi gwybod i'w hetholwyr am y cynnydd ar y mater pwysig hwn?
Rwy'n cytuno'n llwyr â chi ynglŷn â'r toriad. Ac rwy'n credu mai'r hyn yr oeddwn i'n ei ddweud yn fy ateb blaenorol oedd nad oedd amser—. Rwy'n credu ichi ofyn yn benodol a allem gael datganiad brys yr wythnos nesaf, ac nid wyf i'n credu y bydd y darn hwnnw o waith y cyfeiriais i ato, gan y Gweinidog Newid Hinsawdd a'i swyddogion, wedi cael ei orffen erbyn hynny. Ond yn amlwg, maen nhw'n ystyried sut rydym ni am ddatblygu rhaglen ariannu, i sicrhau ein bod ni'n targedu'r gefnogaeth briodol mewn mater cymhleth iawn. Ond yn sicr, pe gallai'r Gweinidog gyflwyno datganiad ysgrifenedig dros y toriad, rwy'n siŵr y caiff hwnnw ei groesawu gan yr Aelodau.
Diolch i'r Trefnydd.