8. Dadl Fer: Mwy na dim ond gwên: A yw preswylwyr cartrefi gofal yn cael triniaeth ddeintyddol sy'n briodol?

– Senedd Cymru am 5:38 pm ar 7 Gorffennaf 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 5:38, 7 Gorffennaf 2021

Yr eitem yna yw'r ddadl fer, ac mae'r ddadl fer yna yn cael ei chyflwyno heddiw gan Peredur Owen Griffiths. A dwi'n galw arno fe i gyflwyno'r ddadl ar y pwnc sydd wedi ei ddewis ganddo. 

Photo of Peredur Owen Griffiths Peredur Owen Griffiths Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Lywydd, ac os caf hysbysu'r Aelodau fy mod wedi cytuno i gais gan Sioned Williams i wneud cyfraniad byr ar ddiwedd y ddadl hon.

Dros yr wythnosau diwethaf, rwyf wedi bod yn ymgyfarwyddo â gwahanol agweddau ar fy mhortffolio. Fi yw'r llefarydd ar gymunedau a phobl hŷn. Fel y gallech ddisgwyl, mae rhan fawr o hyn yn ymwneud â gofal cymdeithasol. I'r rheini ohonoch sy'n fy adnabod, ni fydd yn syndod fy mod wedi bod yn siarad â'r bobl rwy'n cwrdd â hwy am wahanol agweddau ar fy mhortffolio. Yn wir, pan ymwelais â fy neintydd, nid oedd yn syndod fod deintyddiaeth ac iechyd y geg wedi codi, yn enwedig iechyd y geg mewn cartrefi gofal.

Yn ystod ein sgwrs, soniodd fy neintydd am rai o'i gleifion hirdymor, ac fe welodd rai ohonynt yn symud i gartrefi gofal. O dan ei ofal, roedd ei gleifion wedi cadw eu dannedd a'r deintgig yn iach am flynyddoedd lawer, nes iddynt symud i gartref gofal. Mae wedi cael sioc wrth weld faint o'i gleifion sydd wedi profi dirywiad dramatig yn iechyd y geg ers symud i gartref gofal. Yna soniais am y sgwrs hon wrth ffrind i mi. Roeddent yn adleisio'r profiad. Roedd gan eu tad ddementia a bu'n rhaid iddo symud i gartref gofal. Pan roddodd y gorau i fwyta, roeddent yn tybio mai dementia oedd y rheswm dros hynny, ond mewn gwirionedd y ddannodd oedd y rheswm. Roedd iechyd ei geg wedi dirywio'n ddramatig ar ôl iddo symud i gartref gofal.

Daeth y Dirprwy Lywydd i’r Gadair.

Photo of Peredur Owen Griffiths Peredur Owen Griffiths Plaid Cymru 5:40, 7 Gorffennaf 2021

(Cyfieithwyd)

Nawr, mae staff mewn cartrefi gofal yn gweithio'n galed tu hwnt—nid wyf yn credu bod llawer yma a fyddai'n gwadu hynny—ond yn anochel, mae pethau'n symud i lawr y rhestr flaenoriaethau. Yn wir, i lawer ohonom dros y 18 mis diwethaf, mae gofal deintyddol wedi mynd yn llai o flaenoriaeth oherwydd yr angen am gadw pellter cymdeithasol, ac rwy'n siŵr fod cartrefi gofal, sydd wedi bod yn arbennig o agored i niwed yn sgil yr haint yn ystod y pandemig, wedi bod yn ymwybodol o hyn.

Yn ôl ei natur, gofal deintyddol yw un o'r gwasanaethau iechyd anoddaf i'w hadfer yn ystod pandemig. Roedd y datganiad ysgrifenedig a gyhoeddwyd gan y Llywodraeth yr wythnos diwethaf yn cydnabod y broblem, ac nid wyf yn credu y bydd llawer o bobl yn anghytuno â honiadau megis, a dyfynnaf,

'Yn ystod pandemig feirws anadlol, deintyddiaeth yw un o’r meysydd mwyaf cymhleth mewn gofal sylfaenol i gyfyngu arno, ei ddarparu ac i sicrhau ei adferiad.'

Mae hyn yn rhannol oherwydd bod cynifer o'i weithdrefnau'n creu aerosolau, a hefyd agosrwydd y deintydd at eu claf pan fydd yn darparu gofal deintyddol. Mae hyn wedi golygu bod llawer o ddeintyddion ond yn cyflawni galwadau am driniaeth frys, felly bu'n rhaid gohirio archwiliadau am y tro. Ofnaf fod hyn yn arbennig o wir mewn cartrefi gofal.

Er mwyn cyrraedd craidd y ddadl hon, rhaid inni droi'r cloc yn ôl i 2014, pan gyhoeddodd Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru adroddiad o'r enw 'Lle i'w alw'n gartref'. Adolygiad oedd hwn o ansawdd y gofal y mae pobl hŷn yn ei gael mewn cartrefi gofal. Canfu'r adroddiad fod diffyg gofal deintyddol mewn llawer o ardaloedd a llawer o gartrefi gofal. Wrth sefydlu ei gasgliadau, defnyddiodd yr adroddiad dystiolaeth gan Gymdeithas Ddeintyddol Prydain, a dynnodd sylw at y ffaith bod lefelau uchel o angen deintyddol nas diwellir ymhlith preswylwyr cartrefi gofal, gyda llawer ohonynt ond yn derbyn gofal deintyddol pan fyddant yn datblygu problem.

Diolch byth, arweiniodd pwysau o'r fath at raglen iechyd y geg Gwên am Byth y Llywodraeth ddiwethaf yn 2015, gyda'r nod o wella hylendid y geg a gofal y geg i bobl hŷn sy'n byw mewn cartrefi gofal, drwy ddatblygu dull cyson o weithredu i Gymru gyfan. Ei nod oedd llenwi'r bylchau mewn gofal deintyddol i bobl hŷn mewn cartrefi gofal drwy sicrhau bod polisi gofal y geg cyfredol ar waith; drwy hyfforddi staff mewn gofal y geg; a thrwy gadw cofrestr o'r hyfforddiant hwnnw. Ei nod hefyd yw sicrhau bod preswylwyr yn cael asesiadau gofal y geg yn rheolaidd gan arwain at gynllun gofal personol, a'u cyfeirio at dîm deintyddol os oes angen.

Yn 2019, cyhoeddwyd y byddai'r cyllid ar gyfer y rhaglen hon yn cael ei ddyblu i £0.5 miliwn y flwyddyn i sicrhau bod y rhaglen yn cael ei chyflwyno'n llawn ym mhob cartref gofal yng Nghymru yn ystod 2020-21. Roedd hyn i'w groesawu, yn amlwg. Mae gofal deintyddol da yn hanfodol i gynifer o agweddau ar iechyd. Yn ystod yr ychydig flynyddoedd diwethaf, cafwyd tystiolaeth gynyddol y gallai fod cysylltiad rhwng clefyd y deintgig a dementia. Hyd yn oed i bobl â dannedd gosod, mae hylendid y geg da yn hanfodol, gan y gall arfer gwael arwain at niwmonia allsugno. Ond ers y diweddariad a gawsom gan y Gweinidog iechyd blaenorol ar 23 Rhagfyr 2019, nid ydym wedi cael unrhyw ddiweddariadau pellach na datganiadau gan y Llywodraeth ar y mater.

Os credaf fod wythnos yn amser hir mewn gwleidyddiaeth, gall llawer iawn ddigwydd mewn dwy flynedd—ac mae hyn yn arbennig o wir pan ystyriwch ddigwyddiadau'r ddwy flynedd diwethaf. O fewn ychydig wythnosau i gyhoeddi'r diweddariad diwethaf o'r rhaglen Gwên am Byth ym mis Rhagfyr 2019, dechreuodd y newyddion ledaenu am y coronafeirws, ac mae hyn yn amlwg wedi dominyddu'r agenda iechyd byth ers hynny. Yn ystod y 18 mis diwethaf, mae'r coronafeirws wedi newid cymaint o'r hyn rydym yn ei wybod, ond mae hyn yn arbennig o wir am y sector cartrefi gofal.

Nawr, roeddwn yn gobeithio y byddai datganiad y Llywodraeth yr wythnos diwethaf yn sôn am ofal y geg mewn cartrefi gofal, ond ni wnaeth hynny. Soniwyd am COVID, mesurau rheoli a chontractau. Soniwyd am dargedau, amserlenni ac offer. Soniwyd am grwpiau agored i niwed, mesurau amrywiol a dyheadau gwerthfawr, ond ni chafwyd sôn yn benodol am iechyd y geg mewn cartrefi gofal. Ac o ystyried bod y diweddariad diwethaf sydd gennym o'r rhaglen Gwên am Byth yn rhagflaenu'r pandemig, hoffwn roi'r mater hwn yn ôl ar yr agenda gyda'r ddadl hon.

Mewn blog y llynedd, dywedodd Tom Bysouth, cadeirydd pwyllgor ymarfer deintyddol cyffredinol Cymru o Gymdeithas Ddeintyddol Prydain fod grwpiau mewn perygl wedi dod, ac rwy'n dyfynnu, yn 'fom sy'n tician' ers dechrau'r pandemig. Dywedodd fod Gwên am Byth wedi'i gohirio ynghyd â'r Cynllun Gwên, sydd wedi'i anelu at blant. Dywedodd na ddylai oedolion a phlant sy'n agored i niwed ddod yn grwpiau coll yn y pandemig hwn mewn perthynas â gofal deintyddol, ac rwy'n cytuno'n llwyr.

Yn y cyfamser, tystiolaeth anecdotaidd yn unig sydd gennyf i bwyso arni, fel y profiadau y siaradais amdanynt ar ddechrau'r ddadl hon. Gwyddom i gyd fod hylendid y geg yn hollbwysig. Gwyddom fod cynnydd wedi'i wneud—mae llai o ddannedd gosod mewn gwydrau o ddŵr wrth erchwyn gwelyau o'i gymharu ag ychydig ddegawdau yn ôl yn unig. Y rheswm am hyn yw datblygiadau ym maes gofal deintyddol. Fy ofn yw bod hyn wedi dirywio'n fawr yn ystod y pandemig. Codaf y mater hwn yma yn y Siambr heddiw, nid i feirniadu'r Llywodraeth, na chartrefi gofal preswyl, nac ymarferwyr deintyddol, sy'n gweithio mor galed, ond er mwyn sicrhau bod gofal deintyddol i bobl hŷn ar yr agenda, ei fod yn cael ei archwilio'n weithredol a bod cynlluniau wrth gefn yn cael eu llunio i ymateb i'r newidiadau ysgubol y mae'r pandemig byd-eang hwn wedi'u hachosi mewn gofal cymdeithasol. Mae angen y cynlluniau hyn. Os ydynt wrthi'n cael eu cynllunio, mae angen inni glywed amdanynt.

Rydym yn dweud wrth ein plant yn gyson am bwysigrwydd brwsio eu dannedd. Yn wir, pan fyddwn yn cael ein dannedd cyntaf, mae'r bobl sy'n gofalu amdanom yn dweud wrthym yn gyson fod yn rhaid inni frwsio ein dannedd. Dylai hyn fod yn wir drwy gydol ein bywydau. Dylem helpu ein pobl hŷn mewn cartrefi gofal i gynnal yr arferion plentyndod hynny. Dyna pam ei bod mor bwysig fod y pwnc hwn yn parhau ar yr agenda. Yn ogystal, gwyddom y gall iechyd y geg ddirywio mewn cyfnod byr o amser, felly rhaid inni ystyried sut y gellir darparu gofal deintyddol o'r radd flaenaf i breswylwyr cartrefi gofal yn ystod pandemig. Gobeithio bod hyn yn rhywbeth y gallwn i gyd gytuno arno. Gobeithio y gallwn weithio gyda'n gilydd i adfer y momentwm ar y mater pwysig hwn. Ac rwy'n gobeithio y gallwn ddarparu mwy na gwên yn unig. Diolch yn fawr.

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 5:47, 7 Gorffennaf 2021

Rwy'n falch o allu gwneud cyfraniad byr i'r ddadl bwysig hon. Mae'r Cyngor Deintyddol Cyffredinol yn nodi, oherwydd y pandemig, sydd wedi gwaethygu anghydraddoldebau iechyd, fod pobl hŷn a'r rhai sy'n cael eu hystyried yn fregus yn glinigol yn wynebu heriau cynyddol wrth gyrchu pob math o ofal deintyddol, ac mae'n amlwg bod rhai mewn cartrefi gofal yn y categori hwnnw. A chredaf, hyd yn oed cyn y pandemig, fod yna angen am ffocws ychwanegol ar y maes hwn a mynd i'r afael â'r anghydraddoldeb yn y ddarpariaeth ddeintyddol ar draws y cenedlaethau. 

Mae nod Llywodraeth Cymru yn y maes hwn i'w ganmol, a chroesawaf y canllawiau ynghylch sicrhau bod unigolion yn cael eu cefnogi i ofalu am eu dannedd, bod cyflenwadau iechyd y geg priodol ar gael a bod iechyd y geg unigolion yn cael ei fonitro. Ond y cwestiwn allweddol i mi yw sut ydyn ni'n tracio hyn. Ymddengys bod diffyg ymchwil cyfredol ar y mater hwn yng Nghymru, a byddwn yn ddiolchgar o glywed pa gynlluniau sydd gan Lywodraeth Cymru i olrhain nodau Gwên am Byth. Sut ydych chi'n gwybod os yw canllawiau'r Llywodraeth yn cael eu cyflawni? Diolch.

Photo of David Rees David Rees Labour 5:49, 7 Gorffennaf 2021

Galwaf ar y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol i ymateb i'r ddadl—Eluned Morgan.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour

Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Hoffwn i ddechrau drwy ddiolch i'r Aelod am godi'r pwnc pwysig hwn am wasanaethau deintyddol ar gyfer pobl mewn cartrefi gofal. Fel y mae Aelodau'n gwybod, nod rhaglen Gwên am Byth, a gyflwynwyd yn 2015, sydd wedi'i chyfeirio ati, yw gwella hylendid y geg a gofal y geg ar gyfer pobl hŷn sy'n byw mewn cartrefi gofal drwy ddatblygu dull cyson ar draws Cymru gyfan. Nawr, mae'r rhaglen yn mynd i'r afael ag anghydraddoldebau iechyd drwy sicrhau bod gan rai o'r bobl fwyaf agored i niwed fynediad teg ac addas at ofal iechyd y GIG. Rŷn ni'n gwybod bod iechyd y geg cynifer o'r bobl hynny yn gwaethygu pan fyddant yn symud i gartrefi gofal, yn aml o ganlyniad i ddirywiad yn eu hiechyd a'r ffaith nad ydyn nhw wedi bod yn symud gymaint yn y blynyddoedd cyn hynny, gan gynnwys pobl sy'n byw gyda dementia.

Mae Gwên am Byth yn cyd-fynd â 'Cymru Iachach', ymateb y gwasanaethau deintyddol ac iechyd y GIG. Mae egwyddorion y rhaglen yn gofyn i gartrefi gofal sicrhau y pethau canlynol: y peth cyntaf yw bod polisi gofal ceg cyfredol ar waith; yn ail, bod staff yn cael eu hyfforddi mewn gofal y geg; yn drydydd, bod preswylwyr yn cael asesiad gofal y geg yn gyson; yn bedwerydd, bod yr asesiad yn arwain at gynllun gofal unigol, gyda'r nod o helpu i gynnal hylendid ceg da; ac yn bumed, bod preswylwyr yn cael eu cyfeirio at y tîm deintyddol pan fo angen.

Mae ein profiad yn dilyn pum mlynedd gyntaf y rhaglen wedi dangos bod sicrhau gwell iechyd y geg i bobl mewn cartrefi gofal yn gymhleth ac yn heriol. Mae dros hanner cartrefi gofal bellach yn cymryd rhan yn rhaglen Gwên am Byth, ac mae bron 8,000 o breswylwyr yn cymryd rhan. Rŷn ni wedi cael adborth cadarnhaol gan staff cartrefi gofal, preswylwyr, gofalwyr a gwasanaethau deintyddol cymunedol sy'n darparu'r rhaglen. O ganlyniad i'r cynnydd sy'n cael ei wneud, yn 2019 cyhoeddodd fy rhagflaenydd y byddai'r cyllid yn cael ei ddyblu i £0.5 miliwn, a dwi'n falch bod Peredur wedi nodi hyn. Diolch am hynny.

Mae'r rhaglen bellach yn rhan allweddol o raglen Cartref Gofal Cymru, sy'n cael ei ariannu gan Lywodraeth Cymru a'i darparu gan Gwelliant Cymru ac Iechyd Cyhoeddus Cymru hefyd. Mae integreiddio gyda Gwelliant Cymru wedi cryfhau Gwên am Byth ymhellach fel rhan annatod o waith cenedlaethol Cymru i wella iechyd y geg ymhlith oedolion.

Dŷn ni ddim yn cael llawer o drafodaethau ar y funud hon sydd ddim yn sôn am yr effaith enfawr y mae pandemig COVID wedi cael ar ddarpariaeth ein gwasanaethau cyhoeddus, gan gynnwys amharu ar wasanaethau deintyddol cyffredinol a rhaglenni iechyd y geg i boblogaethau ar draws Cymru. Yr wythnos diwethaf, fel nodoch chi, rhannais i ddatganiad ysgrifenedig gydag Aelodau yn amlinellu'r cynnydd graddol mewn gwasanaethau deintyddol, a chadarnhau y bydd yr elfen diwygio contractau o'r newidiadau i'r system rŷn ni'n rhagweld yn cael ei gohirio tan fis Ebrill 2022. A thra bod COVID-19 yn parhau i beri pryder o ran iechyd y cyhoedd, mae angen i dimau deintyddol gynnal y mesurau rheoli heintiau.

Yn ystod pandemig feirws anadlol, mae deintyddiaeth wedi bod yn un o'r meysydd gofal sylfaenol mwyaf cymhleth i geisio ei leihau, ei ddarparu a'i adfer, yn arbennig o ystyried pa mor gyffredin yw triniaeth aerosol fel llenwadau, a pha mor agos yw'r clinigwr i'r person wrth ddarparu gofal deintyddol. Es i i'r deintydd yr wythnos diwethaf, a phan ddaeth y deintydd mewn, roedd e fel gweld rhywun oedd newydd ddod o gerdded ar y lleuad; roedd cymaint o offer arnyn nhw. Wrth i wasanaethau gynyddu eu capasiti yn raddol, mae timau deintyddol yn parhau i flaenoriaethu gofal brys. Maen nhw'n delio ag anghenion grwpiau sy'n agored i niwed, ac yn ymdrin â rhestr aros hir ar gyfer triniaethau yn sgil lleihau gwasanaethau deintyddol ac yn ailgyflwyno asesiadau a gofal rheolaidd wrth i'r capasiti gynyddu. Bydd rhai o'r bobl hynny sy'n agored i niwed ac angen gofal brys yn cynnwys pobl mewn cartrefi gofal sy'n rhan o raglen Gwên am Byth.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 5:54, 7 Gorffennaf 2021

(Cyfieithwyd)

Felly, gwyddom y bydd gwasanaethau'n parhau i ddychwelyd yn raddol, ac rydym yn cydnabod nad yw pobl ledled Cymru wedi cael yr archwiliadau rheolaidd y maent wedi arfer â hwy. Fodd bynnag, mae'r gwasanaeth wedi addasu i flaenoriaethu gofal brys, a hoffwn fanteisio ar y cyfle i ddiolch i dimau deintyddol a byrddau iechyd am eu hymrwymiad a'u hymroddiad yn ystod y 15 mis diwethaf i gynnal mynediad at wasanaethau deintyddol hanfodol i'r rheini yn y boblogaeth sy'n dioddef poen a phroblemau. Ac ydy, mae hynny'n cynnwys pobl mewn cartrefi gofal.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 5:55, 7 Gorffennaf 2021

(Cyfieithwyd)

Nawr, gwyddom fod hwn wedi bod yn gyfnod heriol iawn, ac rydym yn cydnabod yr effaith y mae COVID-19 wedi'i chael ar aelodau unigol o'r tîm deintyddol ac ar y proffesiwn cyfan. Wrth i beryglon COVID-19 leihau, bydd modd darparu mwy o driniaethau. Nawr, mae arnom angen i bractisau deintyddol barhau i ddilyn mesurau llym ar gyfer rheoli heintiau, gan gynnwys cadw pellter cymdeithasol, i ddiogelu staff practisau, cleifion a'r gymuned ehangach. Anogir practisau i weld cleifion gan ddefnyddio cyfnodau ailalw addas, wedi'u pennu yn ôl anghenion a risg eu cleifion.

Nawr, o ystyried yr angen i warchod preswylwyr sy'n agored i niwed mewn cartrefi gofal, cafodd ymgysylltiad wyneb yn wyneb gweithredol yn ystod cyfnod cyntaf y pandemig ei oedi. Nid oedd y rhan fwyaf o weithwyr gofal deintyddol proffesiynol yn gallu mynd at staff a phreswylwyr cartrefi gofal yn uniongyrchol ar gyfer cyswllt wyneb yn wyneb ar y pryd, sef yr hyn rydych chi wedi'i nodi. Fodd bynnag, parhaodd llawer o dimau deintyddol cymunedol lleol mewn cysylltiad â'r cartrefi gofal drwy e-bost a chyswllt galwadau ffôn. Sefydlwyd y Cwtsh Cartrefi Gofal—rhwydwaith cymorth gan gymheiriaid i reolwyr cartrefi gofal—gan Cartrefi Gofal Cymru ac Iechyd Cyhoeddus Cymru i helpu i gynorthwyo rheolwyr cartrefi gofal yn ystod a thu hwnt i'r pandemig. Nawr, mae'r llwyfan hwn yn rhoi cyfle i Gwên am Byth arwain at integreiddio â staff cartrefi gofal i ddarparu gwybodaeth am iechyd a hylendid y geg a sesiynau datblygu sgiliau.

Mae rheoli heintiau ac ynysu mewn cartrefi gofal yn llawer anos nag yn amgylchedd clinigol rheoledig ysbyty neu glinig deintyddol. Yn aml, mae gan bobl sy'n derbyn gofal cymdeithasol gyflyrau isorweddol sy'n eu rhoi mewn mwy o berygl o gael eu heintio ac o farw o COVID-19. Mae rhai pobl angen cymorth corfforol gydag agweddau ar fywyd bob dydd, fel bwyta, ymolchi a gofal y geg, gan wneud ynysu llwyr yn anodd iawn iddynt. Nawr, mae hyn wedi ychwanegu cymhlethdod pellach at ddarpariaeth y rhaglen yn ystod y pandemig.

Mae'r angen am gyswllt wyneb yn wyneb mewn cartrefi gofal yn cael ei adolygu'n rheolaidd, a bydd timau lleol yn cael eu harwain gan ddarparwyr gwasanaethau ar lefel y gweithgarwch ym mhob cartref gofal. Mae timau Gwên am Byth wedi cadw mewn cysylltiad rheolaidd â chartrefi gofal drwy gydol y pandemig, tra'n monitro a rheoli anghenion sy'n dod i'r amlwg lle bo'n briodol. Mae hyn wedi sicrhau dull o weithredu a oedd yn blaenoriaethu anghenion brys, yn ogystal â darparu gwasanaethau deintyddol yn ehangach yng Nghymru. Ac rwy'n hynod ddiolchgar i'r gwasanaethau deintyddol cymunedol ledled Cymru am yr ymdrechion y maent wedi'u gwneud i sicrhau y gall preswylwyr cartrefi gofal gael cyngor ac ymyriadau lle bo'n briodol drwy gydol y pandemig.

Nawr, lawn cymaint â heriau a chymhlethdod darparu gwasanaethau deintyddol, rwy'n cydnabod yn llawn yr effaith y mae COVID-19 wedi'i chael mewn cartrefi gofal. A thynnir sylw at y ffaith bod gan gartrefi gofal wahanol lefelau o brofiad neu adnoddau gweithlu i allu cymryd rhan lawn yn rhaglen Gwên am Byth. Mae'n ganmoladwy fod llawer o gartrefi gofal eisoes wedi ymgysylltu'n llawn â'r rhaglen a'u bod yn cyflawni rhagoriaeth o ran safonau gofal y geg. Fodd bynnag, erys y nod a oedd gennym cyn y pandemig: rydym yn disgwyl gweld bod y rhaglen ar gael ac yn cael ei chynnig ym mhob cartref gofal i bobl hŷn yng Nghymru.

Er mwyn mynd i'r afael â'r anghydraddoldeb hwn ac ehangu mynediad at y rhaglen, rwyf wedi cyflwyno cynnig a dull gweithredu symlach gyda'r bwriad o gynorthwyo mwy o gartrefi gofal i gyrraedd y safonau gofynnol hanfodol a chymryd rhan. Fe'i gelwir yn Gwên am Byth Hanfodol. Bydd y cartrefi sydd eisoes yn cymryd rhan lawn yn parhau i gael eu cefnogi i gynnal rhagoriaeth o ran safonau gofal y geg. Gellir cychwyn y dull symlach mewn cartrefi gofal nad ydynt wedi dechrau'r rhaglen neu sydd wedi ei chael hi'n anodd cydymffurfio â'r dull presennol i Gymru gyfan. Drwy fabwysiadu'r dull hwn, gellir cynnwys pob cartref gofal ledled Cymru yn y rhaglen, a gall pob preswylydd elwa o'r manteision sy'n cael eu cynnig drwy Gwên am Byth. Mae'r rhaglen, gan gynnwys cynnig Gwên am Byth Hanfodol, bellach yn ailddechrau.

Gyda llwyddiant cyflwyno'r brechlyn, y defnydd o hyfforddiant digidol ac argaeledd dyfeisiau llif unffordd, mae'r risg i staff deintyddol cymunedol o fynd i gartrefi gofal bellach yn llawer iawn llai. Mae'r adferiad yn mynd rhagddo'n dda, ac rydym wedi ymgorffori gwersi o'r pandemig yn y rhaglen wrth inni edrych ymlaen, gan gynnwys mwy o ddefnydd o dechnoleg ddigidol i ddarparu'r elfen hyfforddi, a fydd yn arwain at wneud y cynnig i bob cartref gofal preswyl yng Nghymru. Wrth i'r gwasanaethau barhau i ymadfer, rwy'n gobeithio y bydd y cynnig symlach yn galluogi pob cartref gofal i fod yn rhan o'r rhaglen hon, gan sicrhau bod gan rai o'n grwpiau mwyaf agored i niwed fynediad at y darpariaethau iechyd y geg sydd eu hangen arnynt. Ond diolch yn fawr am dynnu sylw'r Senedd at y mater pwysig hwn. Diolch.

Photo of David Rees David Rees Labour 6:00, 7 Gorffennaf 2021

Diolch, Weinidog, a daw hynny â thrafodion heddiw i ben.

Daeth y cyfarfod i ben am 18:00.