4. Beth yw blaenoriaethau Llywodraeth Cymru ar gyfer cefnogi'r sector manwerthu yng Nghymru dros y 12 mis nesaf? OQ56717

Diolch. Rydym yn llwyr gydnabod bod pandemig COVID wedi cael effaith aruthrol ar y sector manwerthu. Dyna pam ein bod yn gweithio'n agos gyda hwy i ddatblygu strategaeth fanwerthu a fydd yn amlinellu ein blaenoriaethau a chydweledigaeth ar gyfer dyfodol y sector.

Diolch am eich ymateb, Weinidog. Rwy'n siŵr y byddwch yn ymwybodol fod yr Undeb Gweithwyr Siopau, Dosbarthu a Gwaith Perthynol, undeb rwy'n aelod ohono, wedi cynhyrchu cynllun adfer manwerthu, sy'n nodi ymyriadau allweddol i gefnogi'r sector. Gan gydnabod, wrth gwrs, fod rhai o'r dulliau wedi'u cadw'n ôl a bod Llywodraeth Cymru eisoes wedi cyflawni ar rai gofynion allweddol, megis rhyddhad ardrethi llawn i fusnesau manwerthu yng Nghymru, byddwn yn croesawu eich barn ar yr adroddiad hwnnw a pha fesurau pellach y gallech eu rhoi ar waith er mwyn sicrhau bod anghenion y sector manwerthu yn ganolog ym mholisi economaidd Llywodraeth Cymru dros y 12 mis nesaf.

Iawn. Mewn gwirionedd, yn fy ymateb cychwynnol, dylwn fod wedi dweud yn glir, pan siaradaf am weithio gyda hwy, y sector manwerthu, rwy'n golygu busnesau ac undebau llafur. Mae'r Undeb Gweithwyr Siopau, Dosbarthu a Gwaith Perthynol wedi bod yn adeiladol iawn yn y cynllun adfer manwerthu y maent wedi'i gynnig, a byddaf yn cyfarfod â busnesau ac ochr yr undebau llafur dros yr wythnos nesaf. Oherwydd rydym eisoes wedi bod yn edrych ar yr hyn y gallwn ei wneud yma yng Nghymru i sicrhau ein bod yn cynorthwyo'r sector manwerthu i adfer i'r graddau mwyaf posibl. Ac mae'r weledigaeth ar gyfer y dyfodol yn dibynnu ar yr hyn rydym yn barod i'w wneud yn ogystal â'r hyn y mae busnesau'n barod i'w wneud hefyd, i feddwl am y cynnig a sut y gwnaethant oroesi yn y pandemig. Ond mae hefyd yn dibynnu ar ein hymddygiad ninnau fel defnyddwyr. Am gyfnod hir yn ystod y pandemig, roedd pobl yn awyddus i brynu'n lleol a chefnogi masnachwyr lleol. Os bydd mwy o bobl yn newid i brynu ar-lein ac o bell, yr her yw y gall hynny effeithio ar y stryd fawr a siopa yn y cnawd. Felly, mae'n rhaid inni feddwl am yr hyn rydym yn barod i'w wneud a sut y mae pobl yn teimlo ynglŷn â dychwelyd i amgylcheddau nad yw llawer ohonom wedi bod ynddynt ers peth amser. Felly, mae her yma ynglŷn ag ymddygiad personol, ond edrychwn ymlaen at weithio gyda'r sector manwerthu, yn fusnesau ac undebau llafur, i sicrhau dyfodol cadarnhaol i fanwerthu yma yng Nghymru.

A gaf fi ddiolch i Vikki Howells am ofyn y cwestiwn hwn heddiw? Ac er bod pob un ohonom yn croesawu'r cymorth a gynigiwyd hyd yma i fusnesau, wrth inni ddechrau dod allan o'r pandemig, credaf ei bod hi'n hanfodol fod rhai pecynnau cymorth presennol yn cael eu diwygio i ennyn hyder ac annog gwario gan ddefnyddwyr yn y sector manwerthu ar y stryd fawr a chanol ein trefi. Ac mae'r gronfa trawsnewid trefi yn hanfodol ar gyfer manwerthu ledled Cymru, ac yn wir, yn fy etholaeth i, ond byrdymor yn unig yw ei ffrydiau cyllido. Felly, Weinidog, a wnewch chi fynd i’r afael â hyn drwy sicrhau y gall pobl gymwys gael mynediad at y gronfa yn fwy hirdymor? Diolch.

Wel, bydd angen i ddewisiadau mwy hirdymor fod yn amodol ar ein hystyriaethau cyllidebol, ond rwy'n falch fod y Llywodraeth hon yn meddwl o ddifrif am fuddsoddi yn nyfodol trefi—ac mae manwerthu'n rhan bwysig o ymdeimlad o le i'r bobl sy'n byw yn y trefi hynny—a sut rydym yn denu mwy o ymwelwyr i ganol trefi i sicrhau bod y busnesau hynny'n hyfyw. Felly, ydw, rwy'n disgwyl y byddwn yn gwneud penderfyniadau pellach ynglŷn â sut i gefnogi trefi ymhellach yn y dyfodol, yn hytrach na chyllid a fydd yn dod i ben ar ôl cyfnod cyfyngedig o amser, ond ni allaf roi syniad pendant i chi ynglŷn â'r dyfodol cyllidebol. Fel y gwyddoch, byddwn yn ymgymryd â'r broses o bennu'r gyllideb dros y misoedd nesaf, ac edrychaf ymlaen at drafod hynny gyda chi, a heb os, bydd sawl cyfle i wneud hynny.