5. A wnaiff Llywodraeth Cymru roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gynlluniau i sicrhau bod gweithwyr gofal cymdeithasol yn cael y cyflog byw go iawn? OQ57108

Rydym wedi gofyn i'r fforwm gwaith teg gofal cymdeithasol am ei gyngor wrth gyflawni ein hymrwymiad i gyflwyno'r cyflog byw go iawn i weithwyr gofal cymdeithasol. Cefais gyngor y fforwm yr wythnos diwethaf a byddaf yn ystyried y cyngor hwn yn ofalus cyn imi roi diweddariad pellach.

Diolch am eich ateb, Ddirprwy Weinidog. Y mis diwethaf, cyhoeddodd cabinet Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf y byddent yn gweithio gyda darparwyr gofal cymdeithasol annibynnol i'w helpu i gael gafael ar gyllid o dan gronfa adfer gofal cymdeithasol Llywodraeth Cymru, a hynny er mwyn iddynt allu darparu'r cyflog byw go iawn i'r staff gofal cymdeithasol y maent yn eu cyflogi. Wrth edrych ymlaen at gyhoeddiadau pellach ynghylch cynlluniau Llywodraeth Cymru i sicrhau bod yr holl staff gofal cymdeithasol yn cael y cyflog byw go iawn, pa drafodaethau rydych yn eu cael gyda phartneriaid llywodraeth leol yn y cyfamser i'w hannog i roi camau rhagweithiol tebyg ar waith a sicrhau bod ein staff gofal cymdeithasol amhrisiadwy yn cael y cyflogau teg y maent yn eu haeddu?

Diolch yn fawr am y cwestiwn hwnnw, a hoffwn longyfarch RhCT ar y camau y maent yn eu cymryd, a'r awdurdodau lleol eraill sy'n cymryd camau tebyg. Ond mae'r cynnydd ledled Cymru yn dameidiog, a dyna pam ein bod yn mabwysiadu safbwynt cenedlaethol. Rydym yn gweithio'n agos iawn gyda llywodraeth leol mewn perthynas â chyflawni'r cyflog byw go iawn. Mae'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol a minnau'n cyfarfod bob wythnos yn y pwyllgor gweithredu gofal gyda chynrychiolwyr o Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, yn ogystal â chynrychiolwyr o'r maes iechyd ac eraill. Mae arweinydd CLlLC, Andrew Morgan, a'r arweinydd gwasanaethau cymdeithasol, Huw David, yno, yn ogystal â swyddogion CLlLC. Hefyd, mae CLlLC a'r Gymdeithas Cyfarwyddwyr Gwasanaethau Cymdeithasol yn aelodau o'r fforwm gwaith teg gofal cymdeithasol, sydd newydd ddarparu'r cyngor hwn. Felly, gallaf eich sicrhau ein bod mewn cysylltiad agos gyda'r holl awdurdodau lleol yng Nghymru, ac edrychwn ymlaen yn fawr at yr adeg pan fydd gweithwyr gofal cymdeithasol yng Nghymru yn cael y cyflog byw go iawn fan lleiaf, fel y maent yn ei haeddu.

A gaf fi ddatgan buddiant fel aelod o Gyngor Sir Fynwy? Roeddwn ar fai na wneuthum hynny yn fy nghyfraniad diwethaf. A gaf fi ddiolch i Vikki Howells am gyflwyno'r cwestiwn hwn? Ddirprwy Weinidog, rwy'n croesawu'r ymrwymiad i dalu'r cyflog byw go iawn i weithwyr gofal cymdeithasol, sydd wedi gweithio'n ddiwyd y tu hwnt i'r disgwyl drwy gydol y pandemig. Mae'r Ceidwadwyr Cymreig wedi bod yn galw am hyn fel isafswm absoliwt ers nifer o flynyddoedd bellach, ac rwy'n falch iawn o ddweud, o dan arweinyddiaeth y Ceidwadwyr, fod Cyngor Sir Fynwy wedi dechrau talu'r cyflog byw go iawn yn 2014 ac wedi parhau i wneud hynny byth ers hynny. Yn ôl amcangyfrifon diweddar, byddai sicrhau'r cyflog byw go iawn yn costio tua £19 miliwn yn y flwyddyn gyntaf. Yn anffodus, mae hanes blaenorol Llywodraeth Cymru wedi dangos bod ymrwymiadau polisi at ei gilydd yn arwain at eu trosglwyddo i awdurdodau lleol er mwyn iddynt hwy ysgwyddo'r gost. Felly, Weinidog, a fydd Llywodraeth Cymru yn ysgwyddo'r gost, neu a fydd disgwyl i awdurdodau lleol wneud hynny? Diolch.

Diolch ichi am y cwestiwn hwnnw. Rydym wedi ymrwymo yn ein rhaglen lywodraethu i sicrhau bod pob gweithiwr gofal cymdeithasol yn cael y cyflog byw go iawn, a bydd hwnnw'n ymarfer drud. Os oes angen arian er mwyn iddo gael ei gyflawni, bydd Llywodraeth Cymru yn darparu'r arian hwnnw, ond nid oes gennym amcangyfrif eto o faint fydd hynny, oherwydd rydym yn astudio'r hyn y mae'r fforwm gwaith gofal cymdeithasol yn mynd i'w ddweud. Ac mae materion cymhleth iawn i'w hystyried, megis sut y diffiniwch weithiwr gofal cymdeithasol, sut i ymdrin â gwahaniaethau. Felly, mae'n sefyllfa gymhleth, ond diolch i'r Aelod am ei gefnogaeth i'r polisi hwn.