2. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ddiogelwch mewn ysgolion ac o'u hamgylch? OQ57506

Mae gan bob lleoliad addysg yng Nghymru ddyletswydd gyfreithiol i sicrhau bod plant yn cael mynediad at amgylchedd dysgu diogel. Mae diogelwch dysgwyr yn hollbwysig, ac mae ein canllawiau statudol, 'Cadw dysgwyr yn ddiogel', yn nodi'r camau gweithredu a'r disgwyliadau a osodir ar ysgolion i sicrhau diogelwch plant.

Diolch yn fawr am yr ymateb hwnnw, Weinidog. Dyma'n union y byddwn wedi disgwyl i chi ei ddweud. Un peth rwy'n pryderu amdano yw'r ffocws sydd gennym yng Nghymru ar ddiogelu plant iau sy'n mynd i mewn ac allan o safle'r ysgol yng nghyd-destun llwybrau mwy diogel i'r ysgol a'r llwybrau teithio llesol sy'n cael eu datblygu. Rwyf wedi gweld buddsoddiad sylweddol yn y rheini yn y blynyddoedd diwethaf yn fy etholaeth i, ac maent wedi bod yn llwyddiannus iawn, gan gynnwys yma yn nhref Abergele. Fodd bynnag, ni fu'r un math o ffocws ar ddiogelwch o amgylch ysgolion uwchradd, a tybed i ba raddau y mae'r Gweinidog wedi ystyried ceisio cyflwyno cynlluniau sy'n hyrwyddo diogelwch disgyblion iau yn enwedig wrth fynd i mewn ac allan o ysgolion uwchradd. Felly, er enghraifft, os caf gyfeirio at y sefyllfa yn Abergele, bu rhai gwelliannau a buddsoddiadau sylweddol mewn llwybrau teithio llesol a llwybrau cymunedol mwy diogel i gael plant yn ôl ac ymlaen o dair ysgol sy'n rhannu'r un safle. Ond ar draws y ffordd, mae yna ysgol uwchradd sydd â llawer o draffig yn mynd i mewn ac allan o gwmpas amseroedd gollwng a chasglu'r ysgol, ac ni roddwyd unrhyw sylw i wella'r sefyllfa honno. A allwch ddweud wrthym pa waith y gallech ei wneud gyda chyd-Weinidogion Cabinet i ystyried cyflwyno cynlluniau sy'n mynd i'r afael â'r pryderon hyn? Diolch.

Mae Darren Millar yn gwneud pwynt pwysig iawn ynglŷn â hyn, ac mae'n bwnc a drafodais gyda'r Dirprwy Weinidog Newid Hinsawdd yn y cyd-destun hwn hefyd. Mae'n gwbl hanfodol ein bod yn gwneud teithio llesol i ac o ysgolion mor gyfleus ac mor ddiogel â phosibl i gynifer o ddysgwyr â phosibl, am resymau y gwn y bydd yn eu rhannu. Mae Deddf Teithio Llesol (Cymru) 2013 yn amlwg yn darparu ar gyfer y gofynion sylfaenol mewn perthynas â hyn, ac mae'r canllawiau cynllunio yn nodi safonau y disgwylir i lwybrau eu bodloni. Wrth gwrs, fel rhan o hynny, mae argaeledd mannau gollwng a chasglu diogel, er enghraifft, yn ogystal â threfniadau eraill, yn ganolog i hynny. Ond byddaf yn trafod ymhellach gyda'r Dirprwy Weinidog beth arall y gallem ei wneud yn y maes hwn. Rwy'n hapus i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelod maes o law.

Weinidog, yr wythnos ddiwethaf, trefnodd fy nhîm i gyfarfod diddorol iawn rhwng trigolion Gwaelod-y-garth yng ngogledd-orllewin Caerdydd â Rod King—rŷch chi'n siŵr yn gyfarwydd â'r arbenigwr diogelwch ar y ffyrdd a sylfaenydd y mudiad llwyddiannus iawn 20's Plenty for Us. Er tegwch, roedd Mr King yn llawn canmoliaeth i bolisïau diogelwch ffyrdd Llywodraeth Cymru, ond un pwynt roedd e'n ei wneud oedd angen i yrwyr fod yn fwy ymwybodol pryd maen nhw'n gyrru mewn i gymuned, eu bod nhw'n gweld ardal fel cymuned gyda phobl yn hytrach na jest tai yn unig. Yn union tu fas i'r ysgol yng Ngwaelod-y-Garth, mae yno barth 20 milltir yr awr. Consérn mawr trigolion Gwaelod-y-Garth yw bod gweddill y pentref ddim yn y parth 20 mya a bod cerbydau'n tueddu i gyflymu yn y parthau hynny. Pa drafodaethau ŷch chi'n eu cael gyda'ch cydweithwyr, ac efallai y Dirprwy Weinidog sy'n dal ar y sgrin, a Chyngor Caerdydd, i sicrhau bod parth 20 mya yn cael ei gyflwyno yn y pentref cyfan, fel y gall y plant sy'n cerdded ac yn seiclo nôl ac ymlaen o'r ysgol wneud hynny yn ddiogel? Diolch yn fawr.

Diolch i Rhys ab Owen am hynny. Dwi ddim fy hunan wedi cael trafodaethau ynglŷn â'r sefyllfa benodol honno mae e'n ei disgrifio. Fel rŷch chi'n dweud, mae'r Dirprwy Weinidog Newid Hinsawdd yn gwrando ar y drafodaeth yn astud, rwy'n sicr, a gallaf i gael trafodaethau pellach gyda fe ynglŷn â hyn. Ond dyma yn union pam bod y cynlluniau sydd gan Lywodraeth Cymru i ddarparu cyfyngiadau o ran cyflymder mor bwysig, fel ein bod ni'n diogelu cymaint â phosib o'r cymunedau sydd gyda ni, lle mae'r ysgolion, wrth gwrs, yn cael eu gwarchod. Ond fel mae e'n dweud, mae angen gwneud hynny'n ehangach hefyd.