10. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda phartneriaid i sicrhau nad yw Cymru ar ei cholled yn economaidd oherwydd cronfa codi'r gwastad? OQ57823

Fel y gŵyr yr Aelod, mae Llywodraeth y DU wedi diystyru Llywodraeth Cymru a'r Senedd gyda'r ffordd y mae'r gronfa hon wedi gweithredu yn ei chyfnod treialu. Nid yw'n mynd i'r afael ag anghydraddoldebau rhanbarthol parhaus ledled y DU fel y mae wedi'i ffurfio ar hyn o bryd. Rwy'n dal i gael trafodaethau gyda phartneriaid—nid Gweinidogion y Llywodraeth yn unig, ond y tu allan i Lywodraeth Cymru—ar y ffordd orau o liniaru'r aflonyddwch a cholli cyllid cyffredinol yn sylweddol, sy'n cynnwys, wrth gwrs, yr £1 biliwn o golled y byddwn yn ei hwynebu dros y blynyddoedd nesaf.

Diolch yn fawr, Weinidog. Ychydig wythnosau yn ôl, ymwelais â chanolfan newydd Spark ym Mhrifysgol Caerdydd, ac rwy'n annog pob Aelod i ymweld â'r ganolfan ymchwil newydd honno. Fe wnaethant bwysleisio i mi, cyn Brexit, faint o arian a dderbynient gan yr Undeb Ewropeaidd. Derbyniodd Prifysgolion Cymru bron i £570 miliwn ers troad y ganrif. Yng nghyd-destun Prifysgol Caerdydd, cafodd hynny effaith enfawr ac mae wedi bod yn hollbwysig i'w hymchwil a'u prif fentrau, sydd wedi rhoi hwb enfawr yn sgil hynny i'r economi leol yng Nghaerdydd a thu hwnt. Ond roeddent yn pryderu'n fawr am y cynigion codi'r gwastad sy'n effeithio ar brifysgolion yng Nghymru. Felly, yn y cyd-destun hwn—rwy'n derbyn yr hyn a ddywedoch chi, eich bod chi fel Llywodraeth wedi cael eich diystyru'n llwyr—pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda'r Gweinidog addysg a hefyd gyda Llywodraeth y DU a phrifysgolion i sicrhau nad yw prifysgolion Cymru ar eu colled oherwydd cronfa codi'r gwastad Llywodraeth y DU? Diolch yn fawr.

Y realiti yw efallai na fyddwn yn gallu sicrhau nad yw prifysgolion, a'r sector addysg bellach yn wir, a oedd hefyd yn elwa'n sylweddol o gronfeydd Ewropeaidd, ar eu colled. Mae hynny oherwydd y dewis sydd wedi'i wneud. Mae'n ddewis clir i beidio â chynnwys Llywodraeth Cymru a pheidio â chyflawni'r addewid maniffesto clir i sicrhau arian yn lle pob ceiniog o'r hen gronfeydd Ewropeaidd.

Rydych yn iawn i dynnu sylw at y cannoedd o filiynau o bunnoedd sydd wedi mynd i'r sectorau addysg bellach ac uwch, ac mae honno'n her—ar hyn o bryd, nid oes gennym gyllidebau i wneud iawn am yr holl golled honno. Ni all hynny fod yn iawn i Gymru. Mewn gwirionedd, os meddyliwch am unrhyw blaid cyn etholiad diwethaf y Senedd a gawsom tua blwyddyn yn ôl, nid aeth neb i mewn i'r etholiad hwnnw gan addo dileu cyllid ymchwil, datblygu ac arloesi. Yn wir, roeddem i gyd yn sôn am beth arall y dymunem ei wneud, a'r un peth am sgiliau, yn wir. Ond canlyniad uniongyrchol yr hyn sy'n digwydd yw nad oes gennym gyllideb i barhau hyd yn oed ar yr un lefel yn y darlun cyffredinol hwnnw o ganlyniad i gyllid Ewropeaidd.

Rwyf wedi gwneud dewisiadau i flaenoriaethu buddsoddi mewn sgiliau, ac mae hynny'n golygu na fyddaf yn gallu gwneud cymaint mewn meysydd eraill. A phan feddyliwch am rai o'r penawdau cadarnhaol sydd wedi dod o'r ffordd y mae'r adran codi'r gwastad wedi cyhoeddi mentrau yn ddiweddar, maent yn sôn am gynnydd yng nghanran y dyraniad arian i ymchwil, datblygu ac arloesi. Y broblem gyda hynny yw bod y cynnydd sydd wedi'i gyhoeddi yn £9 miliwn o gyllid ychwanegol; serch hynny rhaid ichi netio hwnnw yn erbyn y £60 miliwn yr ydym wedi'i golli o gyllid yr UE. Felly, mae'n dal i fod yn golled net o £51 miliwn i Gymru bob blwyddyn. Mae'r holl bethau hynny gyda'i gilydd yn her wirioneddol y byddwn yn ei hwynebu.

Rwy'n gobeithio y bydd pobl yn lleisio'r alwad y bu bron i lefarydd y Ceidwadwyr ar y mater hwn ei gwneud, pan ddywedodd, ychydig wythnosau'n ôl yn unig yn y Siambr hon, na ddylai Cymru fod ar ei cholled ac y dylid cadw'r addewid maniffesto. Gobeithio y gallwn gael eglurder ar y mater ar draws y Siambr i gyflwyno'r achos dros Gymru, er mwyn sicrhau nad oes biliwn yn mynd ar goll yn y tair blynedd nesaf.

Diolch i'r Gweinidog.