4. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gynlluniau plannu coed Llywodraeth Cymru? OQ58043

Mae'n rhaid inni blannu 43,000 hectar o goetir newydd erbyn 2030 os ydym am gyrraedd llwybr cytbwys Pwyllgor Newid Hinsawdd y DU i'n cael i sero net. Rydym wedi agor cynllun cynllunio newydd i greu coetiroedd er mwyn cefnogi rheolwyr tir i ddatblygu cynlluniau i blannu coed, a bydd cynlluniau newydd i gefnogi plannu coetiroedd newydd yn cael eu hagor yn ddiweddarach eleni. 

Mae chwe mis wedi mynd heibio ers i chi ddatgelu cynlluniau i roi coeden i bob aelwyd yng Nghymru. Yn y misoedd dilynol, prin fu'r manylion am hyn, ac rwyf wedi cael fy llethu gan ymholiadau gan fy etholwyr yn gofyn sut y gallant gael gafael ar eu coed i'w plannu. Felly, Ddirprwy Weinidog, sut a phryd y bwriadwch roi gwybod i aelwydydd sut y gallant gael gafael ar eu coed a sut y bwriadwch sicrhau'r defnydd mwyaf posibl o'r cynllun?

Wel, credaf fod hwnnw'n gwestiwn braidd yn wirion, os nad oes ots gennych imi ddweud hynny, oherwydd roedd digon o wybodaeth pan lansiwyd y cynllun gennym yn gynharach eleni. Fe'i gwnaethom yn glir iawn y byddai cam cychwynnol. Roeddem yn awyddus iawn i wneud rhywbeth yn ystod y flwyddyn ariannol ddiwethaf, nid aros tan y flwyddyn ariannol hon, felly cawsom lansiad ysgafn lle cafwyd chwe chanolfan ranbarthol wahanol yn agor i ddechrau'r broses, mewn partneriaeth â Coed Cadw. Ond fe'i gwnaethom yn glir o'r cychwyn cyntaf—a phe bai'r Aelod yn trafferthu chwilio ar Google, rwy'n siŵr y byddai'n dod o hyd i wybodaeth am hyn—y byddem yn cael lansiad llawnach yn ddiweddarach eleni ar gyfer tymor plannu mis Hydref. Rydym yn bwriadu cael tua 25 o wahanol hybiau rhanbarthol lle bydd pobl yn gallu dod draw i gasglu eu coeden am ddim.

Fe fydd, yn ôl ei ddiffiniad, yn fesur cymedrol ond pwysig o ran cyrraedd ein targed o tua 86 miliwn o goed. Mae rhoi coeden i bob aelwyd unigol yn arwydd symbolaidd pwysig i godi ymwybyddiaeth pobl o fanteision plannu coed, ond nid yw hynny'n mynd i gyrraedd ein targed. Mae gennym becyn cynhwysfawr o fesurau i gyrraedd y targed hwnnw, ac rwy'n falch iawn fod aelodau o'r archwiliad dwfn i goed yn oriel y Senedd heddiw a weithiodd yn agos iawn gyda mi, ac sy'n parhau i wneud hynny, ar weithredu pecyn cyfan o fesurau a nodwyd gennym i chwalu rhwystrau i gyrraedd ein targed. Rwy'n credu bod yr ymgyrch rhoi coed yn fenter bwysig iawn, a byddwn yn gweld mwy ohoni yn yr hydref. 

Ddirprwy Weinidog, i'ch cynorthwyo, rydych yn iawn: mae 5,000 o goed eisoes wedi'u rhoi fel rhan o'r cynllun—5,000 ym mis Mawrth; bydd 200,000 yn cael eu rhoi ym mis Tachwedd. Fodd bynnag, a gaf fi awgrymu y cynhelir adolygiad cyflym o delerau ac amodau'r rhaglen a weithredir gan Coed Cadw er mwyn sicrhau bod cymaint o goed â phosibl yn cael eu dosbarthu yr hydref hwn a thu hwnt. Oherwydd mae'n rhaid imi ddweud bod y telerau a'r amodau braidd yn gyfyngol ac yn atal, er enghraifft, trydydd partïon rhag casglu coed. Mae hynny'n golygu, os oes gennych gymuned lle y ceir cwmni rheoli, lle mae pawb wedi cytuno i greu hyb cymunedol, fel sy'n wir mewn un gymuned yma yn Ne Clwyd, y byddai'n rhaid i bob unigolyn yrru i un o'r hybiau rhanbarthol ar hyn o bryd. Felly, fel rhan o unrhyw fath o adolygiad a llacio, a gaf fi awgrymu ein bod yn defnyddio ystadau ysgolion i'w dosbarthu, a hefyd, efallai, peidio â chyfyngu aelwydydd i un goeden yn unig ychwaith.

Diolch ichi am y cwestiwn atodol hwnnw. Yn sicr, nid bwriad y cynllun yw cyfyngu ar bobl sydd am blannu coed. Yn ôl yr hyn a ddeallaf, nid yw'r telerau ac amodau yn gwneud hynny, a byddwn yn awyddus i glywed mwy gennych am eich enghraifft benodol i weld beth a allai fod wedi mynd o'i le yno. Mewn gwirionedd, gwnaethom gynnwys yn y cynllun y gallu i Coed Cadw ddosbarthu i bobl nad ydynt yn gallu cyrraedd hyb, ac rwy'n sicr am ddefnyddio ysgolion a grwpiau cymunedol eraill i grynhoi'r galw, os gallant ddefnyddio ysgolion fel canolfannau dosbarthu bach i drosglwyddo coed i deuluoedd. Rwy'n sicr am edrych ar hynny. 

Mae angen inni edrych ar logisteg hyn. Mae'n gynllun cymhleth iawn, ond mae gennym gyllideb gyfyngedig ar ei gyfer, felly rhaid inni fod yn bragmatig ynglŷn â'r hyn y gellir ei wneud. Ond rwy'n sicr am weld dull caniataol yn cael ei weithredu er mwyn inni allu cael cymaint o goed yn y ddaear â phosibl. A byddwn yn croesawu clywed mwy am y problemau a oedd gan eich etholwyr.