Eitem 7 yw'r datganiad gan y Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol: Haf o Hwyl 2022. Galwaf ar y Dirprwy Weinidog, Julie Morgan. 

Diolch, Dirprwy Lywydd. A diolch am y cyfle i ddod yma heddiw i siarad ag Aelodau am ein cynlluniau i gefnogi plant a phobl ifanc ledled Cymru i gael haf o hwyl.

Bydd yr Aelodau'n ymwybodol ein bod ni, yn ystod y flwyddyn ddiwethaf, wedi ariannu Haf o Hwyl a Gaeaf Llawn Lles i gefnogi ein plant a'n pobl ifanc wrth iddyn nhw wella o effeithiau'r pandemig. Gan weithio gydag amrywiaeth o ddarparwyr ledled Cymru, rydym ni wedi gallu darparu gweithgareddau di-rif am ddim i gefnogi lles cymdeithasol ac emosiynol plant a phobl ifanc rhwng dim a 25 oed ledled y wlad. Rydym ni wedi clywed gan nifer o blant, rhieni a darparwyr, pob un yn sôn am fanteision plant a phobl ifanc yn gallu cymysgu â'u cyfoedion, cael y cyfle i fanteisio ar weithgareddau newydd a mynd allan yn ein cymunedau. Ac rwy'n gwybod y bydd llawer ohonoch chi wedi bod yn bresennol yn y gweithgareddau hyn yn eich etholaethau chi eich hun ac wedi gweld yr effaith y maen nhw'n ei chael. Dyna pam yr wyf i'n falch iawn o allu cadarnhau y byddwn ni'n ariannu Haf o Hwyl arall yr haf hwn. 

I lawer o'n plant, mae'r tarfu dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, ynghyd â'r argyfwng costau byw yr ydym yn ei wynebu ar hyn o bryd, yn golygu nad ydyn nhw wedi cael llawer o amser i gael hwyl, ac ni allan nhw fforddio gwneud llawer o'r gweithgareddau yr oedden nhw'n arfer eu gwneud. Pan fydd yn rhaid gwneud dewisiadau anodd am rent, biliau a bwyd, yna nid oes arian ar ôl ar gyfer hufen iâ, diwrnodau o hwyl na chlybiau gwyliau haf. Ond mae'r rhain yn brofiadau y dylem ni ymdrechu i sicrhau bod ein holl blant yn eu cael.

Wrth ariannu'r gweithgareddau hyn drwy'r Haf o Hwyl, rwyf i eisiau sicrhau bod pob plentyn a pherson ifanc yng Nghymru yn cael cyfle i chwarae'n rhydd, i gael profiadau newydd ac i fwynhau eu haf. Rydym felly'n buddsoddi dros £7 miliwn i gefnogi amrywiaeth o sefydliadau i ddarparu gweithgareddau cynhwysol am ddim i blant a phobl ifanc rhwng dim a 25 oed, o bob cefndir a phob rhan o Gymru. Mae arian wedi'i ddyrannu rhwng ein hawdurdodau lleol a nifer o sefydliadau cenedlaethol i sicrhau bod rhywbeth at ddant pawb. Bydd y gweithgareddau'n dechrau o 1 Gorffennaf ac yn cael eu cynnal hyd at 30 Medi, a bydd mwy o wybodaeth am y gweithgareddau hyn a gweithgareddau eraill yr haf ar gael gan awdurdodau lleol a'n partneriaid cenedlaethol. Mae ein partneriaid cenedlaethol yn cynnwys: Chwaraeon Cymru; Amgueddfa Cymru; Ffederasiwn Amgueddfeydd ac Orielau Celf Cymru; Cyngor Archifau a Chofnodion Cymru; Cymdeithas Prif Lyfrgellwyr Cymru; Urdd Gobaith Cymru; Eisteddfod Genedlaethol Cymru; Mentrau Iaith Cymru; Chwarae Cymru; Mudiad Meithrin; Clybiau Plant Cymru Kids' Clubs; Cyngor Gwasanaethau Ieuenctid Gwirfoddol Cymru; a Ffederasiwn Clybiau Ffermwyr Ifanc Cymru. 

Eleni byddwn ni hefyd yn cefnogi darparwyr i gynnig bwyd yn eu gweithgareddau, gan helpu gyda rhai o'r materion difrifol sy'n ein hwynebu o ran llwgu yn ystod y gwyliau a biliau bwyd cynyddol i deuluoedd. Ochr yn ochr â pharhau â'r ddarpariaeth prydau ysgol am ddim dros yr haf, dylai'r cyllid sydd ar gael drwy'r cynllun Ffit a Hwyl sy'n cael ei gynnal gan y Gweinidog Addysg a'r Gymraeg a'n cynlluniau Gwaith Chwarae ar wahân sicrhau nad oes yn rhaid i unrhyw blentyn fod yn llwglyd.

Y llynedd cyrhaeddodd ein Haf o Hwyl dros 67,000 o blant a phobl ifanc. Mae'r gwerthusiad annibynnol, a gyhoeddwyd ym mis Rhagfyr, yn dangos bod 99 y cant o'r rhai a oedd yn bresennol wedi cael hwyl, sy'n dda i'w glywed, dywedodd 88 y cant ei fod wedi'u helpu i fod yn fwy egnïol, a theimlai 73 y cant ei fod yn eu helpu i reoli eu hiechyd meddwl. Roedd dewis ac amrywiaeth y gweithgareddau awyr agored a dan do hefyd yn cael eu canmol. Roedd hyn yn cynnwys chwaraeon o nofio a dringo i chwarae gyda balwnau dŵr a llinell sip, yn ogystal â chwarae a gweithgareddau dan do, fel gemau bwrdd, chwarae meddal, celf a chrefft, cerddoriaeth a theatr. Ymwelais â nifer o'r gweithgareddau hyn fy hun, ac ymwelais â digwyddiad pêl-fasged yn fy etholaeth fy hun, a oedd yn boblogaidd iawn gyda'r plant, ac fe es i hefyd i nifer o ddigwyddiadau yn Rhondda Cynon Taf. Ac roedd yn hollol wych i weld cymaint a oedd yn dod iddynt a'u bod yn darparu cymaint o hwyl.

Felly, eleni rydym ni'n disgwyl gweld hyd yn oed mwy o weithgareddau. Mae enghreifftiau o gynlluniau sydd wedi'u cyflwyno gan ddarparwyr yn cynnwys  digwyddiadau chwarae yn y parc; sesiynau ymwybyddiaeth ofalgar a gweithdai hunanofal; sesiynau hunan-amddiffyn a meithrin hyder; gweithdai gwneud ffilmiau; amrywiaeth eang o sesiynau chwaraeon a gweithgarwch corfforol; a chynigion aml-weithgaredd a sesiynau hwyl mewn lleoliadau llyfrgell. Rydym ni hefyd wedi gweld cynigion ar gyfer gweithgareddau seibiant ar gyfer gofalwyr ifanc, gan ddarparu cymorth gyda sgiliau byw a mynediad at grwpiau cyfoedion a sesiynau cymorth i famau ifanc, gan helpu eu cyrff i addasu yn ystod beichiogrwydd ac ar ôl genedigaeth, gan gynnwys cyngor ar fwyta'n iach a sesiynau meithrin hyder.

Mae modd defnyddio cyllid hefyd i dalu am rai costau trafnidiaeth, er y gofynnwyd i sefydliadau drefnu gweithgareddau mewn ardaloedd y mae modd eu cyrraedd yn hawdd ar droed, ar drafnidiaeth gyhoeddus neu drwy lwybrau teithio llesol. Rydym ni hefyd wedi gofyn am ganolbwyntio'n benodol ar gefnogi rhai o'n plant a'n pobl ifanc sy'n fwy agored i niwed ac sydd wedi'u hymddieithrio, ac rydym ni hefyd wedi gofyn am ganolbwyntio'n benodol ar y rhai sy'n ceisio noddfa, gofalwyr ifanc a phlant sy'n derbyn gofal.

Felly, hoffwn i ofyn i'r Senedd ymuno â mi i groesawu'r buddsoddiad hwn ac i gefnogi ein plant a'n pobl ifanc i gael Haf o Hwyl haeddiannol.

Diolch am eich datganiad ar yr Haf o Hwyl 2022 y prynhawn yma, Dirprwy Weinidog. Rwy'n croesawu mesurau sy'n cefnogi lles ein plant a'n pobl ifanc yma yng Nghymru, yn enwedig gan annog mwy o bobl i gymryd rhan mewn gweithgareddau hamdden a chwaraeon, gan gael plant allan o'r tŷ yn ystod misoedd yr haf i wella eu lles corfforol a meddyliol. Ond mae angen i ni sicrhau, pa le bynnag y mae plentyn yn byw yng Nghymru, nad yw ei fynediad i'r darpariaethau hyn yn destun loteri cod post. Gwnaethoch chi nodi fod dros 67,000 o bobl ifanc wedi cymryd rhan yn yr Haf o Hwyl y llynedd, a hoffwn i wybod sut y daeth Llywodraeth Cymru i'r cyfanswm hwn a sut y cafodd nifer y cyfranogwyr y gwnaeth y rhaglen hon eu cyrraedd eu cofnodi. O ystyried bod y darpariaethau wedi'u gweithredu gan bob un o'r 22 awdurdod lleol, nododd y rhan fwyaf o'r awdurdodau hyn, yn ôl y crynodeb gwerthuso ar gynllun 2021, fod cyllid yn cynnig ychwanegedd at ddarpariaeth busnes fel arfer, sy'n golygu bod yr arian y gwnaeth Llywodraeth Cymru ei gynnig ar gyfer yr Haf o Hwyl yn yr achosion hyn ond yn darparu cymorth ariannol ychwanegol i raglenni haf lleol sydd eisoes wedi'u cynllunio neu eu trefnu.

Rhan o'r loteri cod post ar y cynllun hwn yw sut y strwythurodd yr awdurdodau lleol neu'r grwpiau trydydd parti eu model darparu'r Haf o Hwyl, gyda thri dewis ar gael yn ôl pob tebyg—cyfuniad o ddarpariaethau mynediad agored a darpariaethau wedi'u targedu, sy'n fodel 1; rhaglen mynediad agored i bawb, model 2; neu raglen o ddigwyddiadau wedi'i thargedu'n llwyr, model 3—gyda'r adroddiad gwerthuso yn nodi bod dull gweithredu'r awdurdod yn dibynnu ar ddehongliad lleol o'r canllawiau, gallu'r tîm ac a oedd ganddyn nhw gynnig haf ar hyn o bryd i'w ddatblygu. Felly, mewn rhai ardaloedd yng Nghymru, gallai pob plentyn yn yr ardal fynychu'r digwyddiadau a'r gweithgareddau hyn, ac yna, mewn rhannau eraill, roedden nhw ar gyfer rhai dethol yn unig. Felly, Dirprwy Weinidog, a ydych chi'n credu bod hynny'n ffordd deg o weithredu'r rhaglen? A gan siarad am degwch, sut y bydd y £7 miliwn hwn yn cael ei ddosbarthu ar draws y 22 awdurdod lleol, a pha gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i sicrhau ansawdd y ddarpariaeth ar ôl i'r arian gael ei roi?

Cafodd y sicrwydd ansawdd hwn ei nodi fel un o argymhellion y gwerthusiad, ynghyd â her allweddol yn cael ei chodi ynghylch amser mor fyr rhwng y cyhoeddiad am gyllid a dyddiad dechrau'r rhaglen yn 2021. O ganlyniad, dechreuodd y rhan fwyaf o awdurdodau lleol gyflawni ddiwedd mis Gorffennaf yn hytrach na dyddiad dechrau'r prosiect, sef 1 Gorffennaf, ar ddechrau'r mis. Felly, sut y mae Llywodraeth Cymru yn mynd i osgoi oedi o'r fath gyda chynlluniau yn y dyfodol? Ac i gloi, hoffwn i godi mai dim ond 7 y cant o'r cyfranogwyr y llynedd oedd rhwng 16 a 25 oed, dim ond 5 y cant oedd ag anghenion dysgu ychwanegol, ac roedd pobl anabl yn cyfrif am 3 y cant o'r rhai a fynychodd. Felly, beth mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i gynyddu cyrhaeddiad y rhaglen i'r cynulleidfaoedd hyn ac annog cynwysoldeb yn y digwyddiadau hyn? Diolch.

Diolch i Gareth Davies am y sylwadau hynny, ac rwy'n falch ei fod yn croesawu'r hyn yr ydym ni'n ei wneud. Rwy'n falch o allu ymateb i'r pwyntiau y mae'n eu gwneud. Hoffwn i wneud y pwynt bod y gwerthusiad annibynnol yn gwbl annibynnol ar y Llywodraeth, a chyflwynodd y ffigur o 167,500 o blant a gafodd eu cyrraedd gan y rhaglen. Felly, rwy'n credu y gallwn ni dderbyn hwnnw fel ffigur dilys, gan y daethpwyd iddo gan gorff annibynnol.

Bu'n rhaid sefydlu'r rhaglen yr haf diwethaf yn gyflym iawn oherwydd diwedd y pandemig—wel, cododd y cyfle i wneud hynny'n gyflym iawn, felly bu'n rhaid ei wneud yn gyflym—ac rwy'n credu bod y gwerthusiad yn gwbl gywir wrth ddweud bod yr amser byr a oedd ar gael i'w sefydlu yn ei gwneud yn fwy anodd ei wneud, ac rwy'n credu bod hynny wedi'i gydnabod yn gyffredinol. Ond rwy'n credu ei bod yn ddealladwy iawn pam y digwyddodd hynny, oherwydd roeddem ni'n symud o bandemig i adeg pan allem ni wneud y mathau hyn o weithgareddau. Felly, mae hynny'n ymdrin â hynny.

O ran y loteri cod post, bydd yr arian eleni, unwaith eto, yn cael ei rannu rhwng yr awdurdodau lleol: bydd £5.5 miliwn yn cael ei rannu rhwng yr awdurdodau lleol, a mater i'r awdurdodau lleol wedyn fydd datblygu'r ddarpariaeth y maen nhw'n ei dymuno yn yr ardaloedd hynny. Wrth gwrs, mae Llywodraeth Cymru yn rhoi arweiniad ein bod ni eisiau i hynny dargedu ardaloedd lle mae llawer o ddarpariaeth prydau ysgol am ddim, er enghraifft, ac rydym ni eisiau gwneud ymdrech benodol i gyrraedd y gwahanol grwpiau y mae Gareth Davies wedi'u crybwyll, a dyna yr ydym ni'n dweud wrth yr awdurdodau lleol i'w wneud eleni.

Felly, mae £5.5 miliwn yn mynd rhwng yr awdurdodau lleol, mae £1.8 miliwn wedi'i rannu rhwng y sefydliadau cenedlaethol, ac mae'n gymorth mawr i allu bod â sefydliadau cenedlaethol ac awdurdodau lleol i gyflawni'r ddarpariaeth hon, oherwydd rwy'n credu ei bod yn gwbl deg eu bod yn datblygu darpariaeth bresennol ac yn cynnig mwy o gyfleoedd ar gyfer y ddarpariaeth bresennol ac yn cynnig lleoedd am ddim mewn gweithgareddau sy'n mynd rhagddynt, oherwydd dyna'r ffordd hawsaf a chyflymaf a'r ffordd fwyaf effeithiol o'i wneud. Ond maen nhw hefyd yn gallu dechrau mentrau newydd hefyd, ac mae llawer ohonyn nhw wedi gwneud hynny. Mae dibynnu ar ddull gweithredu lleol, ond yn sicr mae nhw ar wasgar dros Gymru gyfan.

O ran cyrraedd grwpiau penodol, rydym ni'n gofyn i'r awdurdodau lleol geisio rhoi'r gweithgareddau hyn mewn lle sy'n hawdd ei gyrraedd. Dywedais i yn y datganiad y bydd cyllid ar gael ar gyfer trafnidiaeth, felly bydd yn bosibl i bobl ifanc a phlant gyrraedd rhai o'r gweithgareddau hyn ar drafnidiaeth, ond, yn amlwg, mae'n llawer gwell os ydyn nhw mewn mannau lle gall plant lleol gerdded neu feicio i gyrraedd y gweithgareddau.

Roedd y gwerthusiad o'r llynedd yn gadarnhaol iawn, ac rwy'n credu, yn yr hyn yr ydym ni'n ei wneud eleni, y byddwn ni'n rhoi'r cyfle i blant, sydd wedi cael amser caled yn ystod y pandemig, mae'n nhw wedi cael amser anodd, ac rwy'n credu ein bod ni wir—. Drwy geisio cynnig Haf o Hwyl arall, byddwn ni'n rhoi'r cyfle iddyn nhw fwynhau eu hunain dros yr haf a cheisio goresgyn rhai o'r anawsterau gwaethaf y maen nhw wedi'u hwynebu yn ystod y pandemig.

Hoffwn innau hefyd groesawu hyn yn fawr iawn. Nid wyf yn credu ein bod yn siarad am ddigon o hwyl yn y Senedd hon weithiau, ac mae'n dda gweld y pwyslais hwnnw ar blant a phobl ifanc sydd angen gallu mwynhau, yn ogystal â dysgu, a chael eu cefnogi.

Mae fy mhryder yn debyg iawn i bryder Gareth Davies o ran, ie, y bydd rhywbeth at ddant pawb, ond a all pawb ei gyrraedd? Rwy'n derbyn y bu'n rhaid sefydlu'r llynedd yn gyflym, ond rwy'n pryderu nad yw'r canllawiau'n ddigon rhagnodol o hyd i sicrhau y bydd pob plentyn a pherson ifanc yn gallu mynd iddyn nhw a chael budd ohonyn nhw. Roeddwn i'n arbennig o bryderus yn y datganiad eich bod wedi cyfeirio at y ffaith y gellir defnyddio cyllid hefyd i dalu am rai costau trafnidiaeth. Efallai eich bod wedi fy nghlywed yn codi gyda'r Prif Weinidog yn gynharach y ffaith bod costau cludiant i'r ysgol a thrafnidiaeth gyhoeddus eisoes yn rhwystr i ddisgyblion sy'n defnyddio'r ysgol. Felly, mae hyn eisoes yn rhywbeth y gwyddom ei fod yn rhwystr i gyrraedd yr ysgol yn unig, heb sôn am weithgareddau allgyrsiol, lle mae'n bosibl bod gennych fwy nag un plentyn i geisio cyrraedd gweithgareddau a lleoliadau o'r fath. Tybed sut y byddwn ni'n fwy rhagnodol a thargedu yn fwy i sicrhau y bydd y plant a'r bobl ifanc hynny a gollodd y cyfleoedd hynny i gymryd rhan mewn rhaglenni y llynedd yn cael eu targedu y tro hwn, a pha wersi a ddysgwyd gan awdurdodau lleol drwy'r asesiad annibynnol, oherwydd mae'n amlwg iddo ddod yn amlwg yn yr asesiad hwnnw bod uwch randdeiliaid ac arweinwyr awdurdodau lleol wedi tynnu sylw at bwysigrwydd hynny, ond bod pryder bod risg, pe na baen nhw'n gallu cadw cyllid ar gyfer trafnidiaeth, na fyddai teuluoedd incwm isel yn cael mynediad at hyn o hyd. Roedd pawb yn canu clodydd y rhaglen honno; nid yw'n ymwneud â'r ansawdd, ond mae'n ymwneud â'r mynediad hwnnw.

Un pryder penodol hefyd, fel y soniodd Gareth Davies, oedd nad oedd yr holl ddarpariaeth yn addas ar gyfer plant ag anableddau ac anghenion ychwanegol, ac mae'n amlwg bod cludiant eithaf arbenigol ar gael i blant a allai fod ag anghenion mynediad corfforol ac yn y blaen i gyrraedd lleoliadau ysgol ac yn y blaen, ond nid oedd hyn ar gael ar gyfer y rhaglenni hyn. Felly, sut ydym ni'n mynd i sicrhau bod plant ag anableddau ac anghenion ychwanegol yn gallu cael eu cynnwys yn y ddarpariaeth hon?

Yn amlwg, roedd cynnwys darpariaeth cyfrwng Cymraeg hefyd wedi'i nodi yng nghanllawiau'r rhaglen, ac eto nododd rhai arweinwyr awdurdodau lleol ddiffyg darparwyr lleol â sgiliau Cymraeg a diddordeb cyfyngedig ymhlith plant, pobl ifanc a theuluoedd am ddarpariaeth Gymraeg. Hefyd, fel y gwyddoch chi'n iawn, mae plant a phobl ifanc yn aml yn gorfod teithio ymhellach ar gyfer addysg cyfrwng Cymraeg mewn rhai rhannau o Gymru, sy'n golygu nad oes trafnidiaeth gyhoeddus hygyrch na llwybr cerdded, felly sut ydym ni'n mynd i sicrhau bod cyfle hefyd i blant a phobl ifanc gymryd rhan yn y Gymraeg?

Felly, fel y dywedais i, rwy'n ei groesawu'n fawr; nid yw'n ddim byd negyddol, ond rwy'n bryderus a hoffwn ailadrodd—. Ymwelais â banc bwyd y Rhondda yn ddiweddar, a gwnaethon nhw fynegi eu pryder wrthyf fod penaethiaid wedi rhannu mai eu pryder mwyaf am raglenni y llynedd oedd nad oedd y plant mwyaf agored i niwed a fyddai'n elwa fwyaf yn gallu cyrraedd y lleoedd hynny. Rwy'n poeni y bydd peidio â'i wneud yn ofyniad neu fynd i'r afael â mater trafnidiaeth yn golygu y bydd yr un plant a phobl ifanc yn colli allan eto.

Yn olaf, os caf i, hefyd yn yr ymchwil, yn y dadansoddiad manwl, soniodd fod targedu'r rhai 16 oed a hŷn yn arbennig o heriol a'u bod yn anos eu cyrraedd ac i ymgysylltu â nhw. Roedd yr awgrymiadau'n cynnwys cynnal gweithgareddau prynhawn neu gyda'r nos neu waith ieuenctid, cynnig cyfleoedd gwirfoddoli, mentora a phrofiad gwaith. A yw rhai o'r awgrymiadau hyn wedi'u cynnwys yng nghynlluniau Haf o Hwyl? Diolch yn fawr iawn.

Daeth y Llywydd i’r Gadair.

Diolch. Diolch yn fawr am eich cefnogaeth i'r Haf o Hwyl. Mae'r cwestiwn o ran a all pawb gael mynediad atyn nhw yn amlwg yn rhywbeth yr ydym ni'n ymdrin ag ef. Mae'n bwysig iawn bod yr awdurdodau lleol, yn yr hyn y maen nhw'n ei ddatblygu, yn ystyried drwy'r amser a all pobl gyrraedd lleoedd. Rwy'n sylwi i chi sôn am y swm bach sydd ar gael ar gyfer trafnidiaeth. Rwy'n credu mai'r nod yw cael cymaint yn lleol ag y gallwn ni, ac na fydd angen trafnidiaeth, ond mae swm bach o arian ar gael ar gyfer trafnidiaeth, a bydd hwnnw'n cael ei ddefnyddio i helpu plant i gyrraedd yno. Gofynnwyd yn arbennig i awdurdodau lleol, a gofynnwyd hefyd i'r cyrff yr ydym ni'n gweithio gyda nhw ystyried anghenion plant anabl hefyd yn benodol. 

Rwy'n credu bod yr holl fater ynghylch y ddarpariaeth Gymraeg yn bwysig iawn. Yn y gwerthusiad, dangosodd fod 43 y cant o sesiynau Haf o Hwyl yn cael eu cyflwyno'n ddwyieithog, gyda'r Gymraeg a'r Saesneg, a bod 11 y cant o'r sesiynau wedi'u cyflwyno drwy gyfrwng y Gymraeg yn unig. Gwn i chi sôn am y mater dod o hyd i staff sy'n gallu siarad Cymraeg, ac mae hynny'n un o'r materion pwysig yr ydym ni'n ymdrin ag ef o ran ceisio ehangu ein darpariaeth gofal plant, oherwydd rydym ni eisiau ehangu'r ddarpariaeth Gymraeg yn arbennig, ac rydym ni'n canfod bod yna, yn gyffredinol, brinder staff. Felly, dyna un o'r pethau yr ydym ni'n ymdrin ag ef yn y ddarpariaeth chwarae ehangach, ac felly rydym ni'n ymwybodol iawn o'r mater hwnnw, ac rydym ni'n benderfynol o ddarparu cymaint o ddarpariaeth Gymraeg ag y gallwn ni.

Ac yna rwy'n credu bod y mater arall a gafodd ei godi gennych chi'n ymwneud â'r ffaith mai dim ond 7 y cant o'r cyfranogwyr oedd rhwng 16 a 25 oed, a bod 70 y cant o'r cyfranogwyr rhwng pump ac 11 oed. Felly, roedd lleiafrif bach iawn, mewn gwirionedd, o'r grŵp oedran hŷn, ac rwy'n credu bod hynny'n un o'r materion sy'n cael ei ystyried wrth gynllunio ar gyfer yr Haf o Hwyl nesaf, oherwydd mae'n bwysig iawn ein bod ni'n gallu cynnal gweithgareddau a fydd yn ddeniadol i'r grŵp oedran hŷn hwnnw, a fydd yn wahanol iawn, rwy'n credu, i'r hyn a allai ddenu grŵp oedran iau. Os gall awdurdodau lleol ychwanegu at y ddarpariaeth bresennol sydd ganddyn nhw, gall hynny, weithiau, fod yn ffordd hawdd o roi llawer mwy o gyfleoedd i blant. Ond, gyda'r grŵp oedran hŷn, mae weithiau'n golygu creu rhywbeth arbennig ar eu cyfer. Ac rwy'n gwybod bod hynny wedi'i wneud, ond cafodd ei wneud i raddau llawer llai, ac mae hynny'n rhywbeth sy'n cael ei ystyried ar gyfer yr Haf o Hwyl nesaf. Ond diolch am eich cefnogaeth.

Mae hi bob amser yn sobreiddiol iawn pan fyddwch chi'n mynd i ysgolion ym mis Medi ac yn clywed y plant yn ateb y cwestiwn beth wnaethon nhw yn ystod gwyliau'r haf ac maen nhw'n adrodd yr hyn a wnaethon nhw ar y daith ysgol yn nhymor yr haf, oherwydd mae'n dweud wrthych chi nad oedden nhw'n gwneud rhyw lawer yn ystod gwyliau'r ysgol, a bydd y niferoedd na fyddan nhw'n mynd i unman y tu allan i'r ardal lle maen nhw'n byw, yn amlwg, ar gynnydd oherwydd yr argyfwng bwyta a gwresogi y mae cynifer o deuluoedd yn ei wynebu. Felly, mae'n arbennig o bwysig ein bod ni'n cynnig dewisiadau eraill sydd ar gael am ddim i bobl yn eu cymunedau.

Roeddwn i'n arbennig o bryderus nad oes rhaglen gwella gwyliau'r haf yn cael ei chynnal yn Adamsdown, sy'n ardal gynnyrch ehangach o amddifadedd yn fy etholaeth i, ac nid oedd un y llynedd chwaith. Felly, rwy'n awyddus i ddeall sut y mae Llywodraeth Cymru yn cydlynu'r pethau hyn er mwyn sicrhau bod rhywbeth at ddant pawb.

Nawr, dim ond taith bws fer i ffwrdd o Adamsdown yw Amgueddfa Cymru, felly gobeithio y bydd yr ysgolion yn hyrwyddo hynny fel lle hollol wych i gael hwyl a dysgu cymaint, ond rwy'n credu bod problem wirioneddol, i mi, sef pa mor dda y mae Llywodraeth Cymru yn cydlynu'r rhaglen fwyd a hwyl gwella gwyliau'r haf sy'n cael ei chynnal gan ysgolion, y rhaglen ffit a hwyl, sy'n cael ei chynnal yn rhai o'r canolfannau hamdden yng Nghaerdydd, a'r Haf o Hwyl, oherwydd rwy'n gwerthfawrogi'n fawr y pethau a gafodd eu gwneud gan yr Urdd y llynedd—roedd yn gwbl anhygoel—yn un o'n hysgolion. Felly, meddwl oeddwn i tybed a allech chi egluro hynny i ni, Gweinidog, oherwydd mae'n ymddangos i mi ei bod mor bwysig i blant gael rhywfaint o hwyl dros wyliau'r haf.

Ie, diolch i Jenny Rathbone am y pwynt pwysig iawn hwnnw, ac rwy'n cytuno'n llwyr â hi ein bod ni eisiau i bob plentyn gael y cyfle i gael hwyl a gallu mynd at weithgareddau yn ystod gwyliau'r haf. Fel y dywedais i eisoes, mae'r canllawiau i awdurdodau lleol ar gyfer yr Haf o Hwyl yn gofyn iddyn nhw drefnu gweithgareddau mewn lleoliadau hygyrch ac yn caniatáu i rai costau trafnidiaeth gael eu talu, a dylai hynny alluogi mwy o deuluoedd incwm isel i gymryd rhan. Dylai awdurdodau lleol hefyd fod yn sicrhau eu bod yn cynnig darpariaeth ym mhob rhan o'u hardaloedd, ac yn enwedig y rheini sydd â niferoedd uchel o deuluoedd incwm isel.

Ond yn ogystal â'r Haf o Hwyl, fel yr ydych chi wedi cyfeirio ato, rydym ni'n ariannu dwy raglen arall dros wyliau haf yr ysgol, ac mae ysgolion yn gallu ymgysylltu â nhw. Rydych chi wedi sôn am ein rhaglen ffit a hwyl, ac mae honno yn lle'r rhaglen gwella gwyliau ysgol, y SHEP. Felly, dyna'r rhaglen ffit a hwyl erbyn hyn, a'i nod yw cyrraedd cymunedau sydd â lefelau uchel o ddarpariaeth prydau ysgol am ddim, ac mae'n cael ei chynnal yn uniongyrchol o ysgolion, ac mae'n cael ei chydlynu drwy Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru. Felly, dyna'r ffordd y mae'r ysgolion hyn yn cymryd rhan yn y rhaglen honno mewn gwirionedd. Ac yna mae gennym ni raglen Gwaith Chwarae hefyd, sy'n ceisio sicrhau bod mwy o gyfleoedd chwarae ar gael i blant gan hefyd ymdrin â llwgu yn ystod y gwyliau, ac mae hynny'n cael ei gydlynu gan arweinwyr chwarae awdurdodau lleol ac yn cael ei chynnal drwy bob cyfnod gwyliau ysgol. Felly, mae gweithgareddau wedi bod yno ers peth amser, ond mae'r Haf o Hwyl yn ychwanegu at yr holl weithgareddau hynny, ac rydym ni'n ceisio cyrraedd cynifer o gymunedau ag y gallwn ni. Ond bydd gwerthusiad annibynnol, felly cawn wybod yn nes ymlaen yn y flwyddyn pa mor llwyddiannus yr ydym ni wedi bod.

Diolch, Dirprwy Weinidog, am eich datganiad heddiw. Roeddwn i wrth fy modd fy mod i wedi gallu ymweld ag un o sesiynau cynharach yr Haf o Hwyl yn ôl yn 2017 ym Mhenywaun yn fy etholaeth i. Gwnaeth y ffordd yr oedd y clwb cinio a hwyl ar y pryd yn cynnig budd i ddysgwyr, i'r staff gyda'r oriau ychwanegol y gallen nhw weithio, ac i'r gymuned leol, argraff fawr arnaf i. Rwyf i wedi mwynhau dilyn ehangiad y cynllun ers hynny. 

Fel y mae eich datganiad heddiw'n dangos, mae hon yn ffordd o gynnig cyfleoedd a phrofiadau pwysig i blant na fydden nhw fel arall o bosibl yn cymryd rhan yn y math hwnnw o weithgaredd—ac nid plant yn unig. Rwy'n croesawu'r prosiectau amrywiol y mae ColegauCymru wedi'u cynnal fel rhan o'r Gaeaf Llawn Lles, unwaith eto i ymgysylltu â phobl ifanc, cynnig profiadau newydd iddyn nhw ac ymdrin ag unrhyw unigedd a allai fod o ganlyniad i'r pandemig. Felly, a gaf i ofyn, Dirprwy Weinidog, pa waith y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i sicrhau bod teuluoedd sy'n ffoaduriaid a'u plant, a ffoaduriaid iau ar eu pen eu hunain a allai fod yn gymwys, yn ymwybodol o'r cyfleoedd hyn ac yn gallu manteisio arnyn nhw?

Diolch yn fawr iawn, Vikki Howells, am y cwestiwn pwysig iawn hwnnw, a diolch am eich cefnogaeth i'r gweithgareddau a'r ffordd y maen nhw wedi tyfu. Rydym ni'n arbennig o awyddus i gynnwys plant sy'n ffoaduriaid mewn gweithgareddau chwarae, a dyna un o'r negeseuon yr ydym ni wedi'u hanfon at yr holl ddarparwyr sy'n darparu gweithgareddau yn ystod yr haf—yr hoffem ni iddyn nhw drefnu gweithgareddau sy'n hygyrch i blant sy'n ffoaduriaid—a hefyd i geisio rhoi cymaint o gyfleoedd ag y gallwn ni ledled Cymru.

O ran y plant o Wcráin a allai fod naill ai wedi'u lleoli mewn canolfannau croeso neu yn y gymuned, rydym ni wedi gofyn iddyn nhw ystyried hynny'n benodol o ran ble y maen nhw'n lleoli eu gweithgareddau, oherwydd rwy'n credu ei bod yn gwbl hanfodol i'r bobl ifanc o Wcráin eu bod yn cael y cyfle i gymryd rhan mewn gweithgareddau yn ystod yr haf, ac nid yw'n haf hir iddyn nhw heb ddim i'w wneud. Felly, mae hynny'n rhywbeth yr ydym ni'n cadw mewn cof yn arbennig o ran ble yr ydym ni'n rhoi'r gweithgareddau, ac mae wedi bod yn uchel iawn yn ein meddyliau.

yn olaf, Buffy Williams.

Diolch, Llywydd, a diolch, Dirprwy Weinidog, am y datganiad heddiw. 

Mae lleoedd i'n plant a'n pobl ifanc ni chwarae a chwrdd â'u ffrindiau mor bwysig. Mae clybiau a grwpiau ar hyd a lled Cymru sy'n darparu'r lleoedd hyn, rhai fel y Gwasanaeth Cyfranogi Ymgysylltu â Phobl Ifanc, sy'n cael eu cynnal gan yr awdurdod lleol, ac eraill yn y trydydd sector a'r sector gwirfoddol, fel Minis a Juniors Tylorstown, Pêl-rwyd Rhondda, Plant y Cymoedd, a Ffatri'r Celfyddydau yn fy etholaeth i. Gan wybod y gwahaniaeth y gwnaeth yr Haf o Hwyl i fywydau plant a phobl ifanc yn y Rhondda y llynedd, ni allwn i fod yn hapusach o glywed y datganiad heddiw, ac mae hi mor bwysig ein bod ni'n datblygu'r llwyddiant hwn. Fel un o ymddiriedolwyr elusen gofrestredig yr wyf i wedi'i chreu yn y Rhondda, rwy’n dal i ymddiddori'n fawr mewn prosiectau fel yr Haf o Hwyl. Pa drafodaethau y mae'r Dirprwy Weinidog wedi'u cael gyda'n hawdurdodau lleol a'n cydweithwyr yn y trydydd sector yn dilyn yr Haf o Hwyl y llynedd? A sut y bydd Llywodraeth Cymru yn gweithio mewn partneriaeth i sicrhau ein bod ni'n cael y gorau o'r Haf o Hwyl eleni, o ystyried argyfwng costau byw'r Torïaid?

Diolch yn fawr iawn, Buffy Williams, am y cwestiwn hwnnw. Rydym ni'n cael trafodaethau helaeth gyda'r awdurdodau lleol ynglŷn â ble y dylai'r gweithgareddau hyn gael eu cynnal, ar gyfer pwy y dylen nhw fod, a gallaf i eich sicrhau chi bod hynny'n digwydd rhwng swyddogion yn Llywodraeth Cymru a llywodraeth leol, ac mae hynny yn sicr yn parhau. Felly, rydym ni'n ymwneud yn helaeth â'r awdurdodau lleol. 

O ran yr argyfwng costau byw yr ydym ni ynddo, wel, mae'n bwysicach fyth bod plant yn cael y cyfle i gael rhywfaint o hwyl a chael rhywfaint o fwyd wrth iddyn nhw gael rhywfaint o hwyl, oherwydd dyma un o'r ffyrdd y gallwn ni fynd i'r afael â'r sefyllfa hynod anodd y mae teuluoedd ynddi. Felly, gallaf i sicrhau Buffy Williams y byddwn ni, wrth ddarparu popeth yr ydym ni'n ei chynnig, yn cofio mai i rai o'r plant hynny sy'n dod, dyma fydd eu hunig siawns o unrhyw beth sy'n ymddangos fel gwyliau, fel y soniodd Jenny Rathbone. Felly, rydym ni eisiau rhoi'r profiad gorau posibl iddyn nhw.

Diolch i'r Dirprwy Weinidog.