5. Sut mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi canolfannau ailgartrefu anifeiliaid i ofalu am gŵn sy'n cael eu hachub rhag bridio anghyfreithlon? OQ58248

Diolch. Mae ein prosiect gorfodi i awdurdodau lleol wedi cyfrannu at ymafael mewn nifer sylweddol o gŵn bach sy'n cael eu bridio'n anghyfreithlon. Fodd bynnag, rwy'n ymwybodol o'r pwysau ychwanegol sy'n wynebu'r sector ailgartrefu anifeiliaid mewn tirwedd ôl-bandemig ochr yn ochr â'r argyfwng costau byw. Rydym yn gweithio gyda'n partneriaid yn y trydydd sector i ystyried a chefnogi atebion lle bynnag y bo modd.

Diolch yn fawr, Weinidog. Ymwelais yn ddiweddar â chanolfan Hope Rescue gyda Huw Irranca-Davies, fel y soniodd, a chredaf y gallwn i gyd gytuno bod yr ymweliad gan Hope Rescue ac ymgyrch achub milgwn de Cymru wedi gadael argraff enfawr ar lawer ohonom, yn ôl y cwestiynau a gawsom heddiw. Ond rwy'n credu y gallwn i gyd weld, fel y dywedoch chi, pa mor rhagorol oedd y gofal am y cŵn. Ar ein hymweliad â'r ganolfan, fodd bynnag, dywedodd y staff wrthym sut y maent bellach yn cael eu llethu gan gŵn a atafaelwyd oddi wrth fridwyr anghyfreithlon. Dywedodd y BBC fod ymchwiliadau i fridio cŵn anghyfreithlon wedi codi 63 y cant yng Nghymru. Mae hyn yn beth da iawn, ond wrth gwrs cânt eu cludo i'r canolfannau achub i gael gofal, ac mae'r rheini'n orlawn. Roeddent yn dweud wrthyf, ers ein hymweliad bythefnos yn ôl, fod 10 o gŵn tarw sâl wedi'u hatafaelu, a thra bod ymchwiliad yn cael ei gynnal gan yr heddlu, y broblem yw na all y cŵn a atafaelwyd symud i gartref parhaol, felly mae hyn yn creu ôl-groniad enfawr o gŵn yn y ganolfan, ac mae lle'n brin erbyn hyn i gŵn newydd os bydd angen eu hachub. Roeddent yn dweud, os daw un alwad ffôn arall gan yr heddlu yn awr, maent yn mynd i orfod dweud 'na'; ni allant dderbyn rhagor. Felly, Weinidog, sut y mae Llywodraeth Cymru yn gweithio gydag awdurdodau lleol i gryfhau'r rheoliadau ac atal bridio cŵn anghyfreithlon yn ein cymunedau, ond yn fwy na dim, a oes unrhyw beth y gellir ei wneud neu amserlen ar gyfer pa mor hir y gall y cŵn fod yn y cartref cyn y gellir eu hailgartrefu?

Diolch. Credaf eich bod yn codi pwynt pwysig iawn, ac roedd y ci bach yr oeddwn yn ei gario o dan fy mraich am ran hir o'r daith honno yn anifail o'r fath na allent ei ailgartrefu. Gwn eu bod wedi bod yn edrych ar y mater yn yr Alban, ac rwyf wedi gofyn i swyddogion gysylltu â swyddogion yn yr Alban i weld a oes unrhyw beth y gallwn ei ddysgu ganddynt er mwyn gallu edrych ar yr amserlen honno, fel y dywedwch. Mae capasiti i ymchwilio i fridio anghyfreithlon a'i atal wedi cynyddu'n sylweddol o fewn awdurdodau lleol, ac mae hynny o ganlyniad uniongyrchol i'r prosiect gorfodi a gyflwynwyd gennym. Mae'r prosiect yn mynd i'r afael â'r rhwystrau i orfodi. Mae'n darparu gwell hyfforddiant ac arweiniad i'n harolygwyr, ac mae'n gwneud y defnydd gorau o'r adnoddau presennol o fewn awdurdodau lleol unigol a ledled Cymru. Felly, roeddwn yn falch iawn o weld bod y prosiect wedi cael ei gymeradwyo gan yr RSPCA a chan y BBC yn ddiweddar, ond nid wyf yn diystyru'r gwaith sylweddol y mae angen i ni ei wneud o hyd.

Diolch, Sarah, am godi'r mater pwysig hwn. Rydych yn iawn—adroddodd y BBC am 63 y cant o fridio cŵn anghyfreithlon, er bod nifer yr erlyniadau'n parhau'n isel iawn. Pa gamau penodol y gellir eu cymryd fel rhan o'ch cynllun lles anifeiliaid i sicrhau bod capasiti o fewn y canolfannau ailgartrefu i ymdrin â chynnydd o'r fath a gweithio gyda'r RSPCA i atgyfnerthu pwysigrwydd erlyniadau? Diolch.

Ie. Nid wyf yn credu bod angen inni gadarnhau pwysigrwydd erlyniadau; mae'n rhywbeth a godais yn fy nhrafodaethau gyda'r heddlu, nad yw'n faes datganoledig yn amlwg, ond rwy'n sicr wedi cael trafodaethau gyda'r RSPCA, ac rwyf wedi bod allan, fel llawer o'r Aelodau yn y Siambr mae'n debyg, gyda'r RSPCA ac wedi gweld yr anawsterau y maent yn eu hwynebu os dônt ar draws sefyllfa lle y credant fod angen mynd â chi oddi wrth rywun ac nad oes ganddynt bwerau i wneud hynny. Felly, rydym wedi gweithio'n agos iawn gyda'r RSPCA ar hynny ac yn parhau i wneud hynny. Rwy'n ddiolchgar iawn am y berthynas gref iawn sydd gennym gyda'r sefydliadau trydydd sector hyn a chydag awdurdodau lleol. Credaf ei fod bellach yn rhywbeth y mae angen inni barhau i fynd ar ei drywydd gyda'r heddlu.