1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 5 Gorffennaf 2022.
6. Pa gymorth y mae Llywodraeth Cymru yn ei roi i blant ag anghenion dysgu ychwanegol? OQ58327
Ac rwy'n datgan buddiant yn y cwestiwn hwn a minnau'n dad i blentyn ag anghenion dysgu ychwanegol.
Llywydd, diolch i Hefin David am y cwestiwn. Pan fydd y Senedd yn dychwelyd yr hydref hwn, byddwn wedi cwblhau blwyddyn gyntaf y gwaith tair blynedd a gynlluniwyd ar gyfer gweithredu ein Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a'r Tribiwnlys Addysg (Cymru) 2018. Cefnogir y gweithredu hwnnw gan £21 miliwn bob blwyddyn i sicrhau gwelliannau i wasanaethau.
Ac mae ariannu'r Ddeddf—fel aelod o'r pwyllgor a aeth â hi drwy'r Senedd y tymor diwethaf—yn bwysig iawn. Heb y cyllid hwnnw, yna ni all gyflawni'r hyn y mae'n bwriadu ei wneud. Ond mae fy nghwestiwn yn ymwneud â'r bartneriaeth Law yn Llaw at Blant a Phobl Ifanc, sydd bellach yn dod i ben ac yn gobeithio gadael gwaddol. Ac un o'r pethau a ddywedais yn fy nadl fer yw, er mwyn mynd i'r afael yn effeithiol â materion ag anghenion dysgu ychwanegol yn effeithiol, fod angen inni fynd i'r afael ag anghenion plant yn fwy nag y mae'n rhaid inni fynd i'r afael â'u hymddygiad. Yn wir, dywedodd y bartneriaeth plant a phobl ifanc wrthyf eu bod yn argymell symud oddi wrth ddulliau sy'n benodol i gyflwr i un sy'n cymryd dulliau anghenion plant sy'n seiliedig ar gryfderau fel rhai pwysicach. A chredaf, er mwyn hynny, fod angen i'r holl ddarpariaeth iechyd a gofal cymdeithasol gael ei hanelu ato. Mae'r Dirprwy Weinidog, Julie Morgan, wedi cytuno i gwrdd â mi i drafod y materion hyn, ac rwy'n ddiolchgar iawn am hynny, ac rwy'n gwerthfawrogi'n fawr ei bod yn gwrando arnaf. Ond gyda hynny mewn golwg, a wnaiff y Prif Weinidog roi'r sicrwydd hwnnw inni y bydd iechyd a gofal cymdeithasol yn cael ei gymhwyso i fynd i'r afael ag angen yn hytrach nag ymddygiad yn y dyfodol?
Wel, rwy'n credu bod y rheini'n bwyntiau pwysig iawn, Llywydd. Rwyf eisiau cytuno'n gryf â'r hyn a ddywedodd Hefin David nawr am ddull yn seiliedig ar gryfderau yn y maes hwn. Am gyfnod rhy hir, mae gwasanaethau'n gofyn, fel eu cwestiwn cyntaf, 'Beth sydd o'i le arnoch chi?' ond rwyf i eisiau i'r cwestiwn cyntaf ofyn, 'Pa gryfderau sydd gennych? Pa asedau sydd gennych? Sut y gallwn ni weithio gyda chi, gyda'r cryfderau hynny, i helpu i fynd i'r afael â'r problemau yr ydych yn eu hwynebu ar hyn o bryd? Nid problemau i'w datrys yw pobl sy'n defnyddio ein gwasanaethau, Llywydd, maen nhw'n bobl sydd â chryfderau ac asedau yn eu bywydau eu hunain, a gwaith gwasanaeth yw gweithio gyda nhw i ysgogi'r cryfderau hynny fel y gallwn, gyda'n gilydd, greu'r gwahaniaeth hwnnw.
Yfory bydd y Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol, Llywydd—Julie Morgan—yn cyhoeddi adroddiad cryno ar ganfyddiadau'r adolygiad annibynnol o alw a chapasiti gwasanaethau cyflyrau niwroddatblygiadol, a chredaf y bydd yr adolygiad hwnnw'n ceisio adeiladu ar y cryfderau sydd yn y system bresennol, ond bydd hefyd yn caniatáu inni nodi bylchau a chynnig cyfres o gamau gweithredu ar unwaith. Rwy'n credu y bydd y camau hynny'n tynnu ar lwyddiant y gwasanaeth awtistiaeth integredig yn y ffordd y mae'r gwasanaeth yn gweithio ar draws ffiniau iechyd a gofal cymdeithasol yn y ffordd a awgrymodd Hefin David. A bydd angen i hynny gael cydnabyddiaeth o ehangder niwroamrywiaeth yn y boblogaeth, gan gydnabod bod pob unigolyn yn unigryw a bod angen pwyslais cymesur arnom ar ddiagnosis y mae angen ei gydweddu â phwyslais ar ymateb i angen. Dyna'r pwynt yr wyf yn credu yr oedd yr Aelod yn ei wneud, os nad ydych yn ofalus, mae clinigwyr yn cael eu tynnu i mewn i batrwm o ymateb lle mae'r cwbl yn ymwneud â'r diagnosis, mae'n ymwneud â dadansoddi'r hyn sy'n digwydd a dim digon ynghylch yr hyn y gallwch ei wneud i helpu pobl sy'n wynebu'r amgylchiadau hynny. Rwy'n credu bod hynny'n cael ei gydnabod yn eithaf eang yn awr mewn gwasanaethau niwroddatblygiadol, a bydd yr adolygiad o'r galw a'r capasiti yn ein helpu i symud y gwasanaethau hynny'n fwy tuag at ddarparu cymorth, yn hytrach na dadansoddi'r broblem.