2. Pa asesiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o nifer yr athrawon ffiseg? OQ58442

Diolch. Rydym ni'n asesu niferoedd yr athrawon ffiseg mewn swyddi yn barhaus, ac mae nifer y penodiadau o'u cymharu â'r swyddi a hysbysebwyd wedi aros yn gymharol gyson dros y pum mlynedd diwethaf. Yn 2020-21, arweiniodd cynnydd i recriwtio cyffredinol i raglenni addysg gychwynnol athrawon uwchradd at 36 y cant o newydd-ddyfodiaid yn astudio i addysgu pynciau STEM.

Diolch. Fel y gwyddoch chi, rydym ni mewn argyfwng o ran addysgu gwyddoniaeth yng Nghymru oherwydd y diffyg athrawon ym mhynciau ffiseg a chemeg. Mae gan Gymru gyn lleied o athrawon ffiseg erbyn hyn fel nad oes digon i bob ysgol uwchradd yng Nghymru fod ag un, sy'n golygu bod y wyddoniaeth hon yn cael ei dysgu bron yn bennaf gan athrawon nad oes ganddyn nhw unrhyw gymwysterau yn y maes pwnc. Mae bwrsariaethau ar gyfer athrawon ffiseg a chemeg hefyd yn isel o'u cymharu â Lloegr, sy'n golygu bod darpar athrawon yn symud i Loegr i hyfforddi ac, oherwydd y gwahaniaethau yn y cwricwlwm, dydyn nhw bron byth yn dychwelyd i Gymru. Rwy'n pryderu y gellid disgrifio'r sefyllfa hon fel embaras cenedlaethol i Gymru ac etifeddiaeth yr wyf i'n siŵr na fyddech chi a'r Llywodraeth hon yn falch ohoni. Ceir pryder enfawr yn y gymuned wyddoniaeth bod y Llywodraeth hon yn methu gwyddoniaeth, yn siomi myfyrwyr ac eisoes i lawr llwybr mor dywyll o fethiant o ran addysgu gwyddoniaeth na fyddwn ni'n gallu, ymhen ychydig flynyddoedd yn unig, addysgu'r pwnc hwn yn briodol yng Nghymru. Gyda hyn mewn golwg, Gweinidog, ac rwy'n ymwybodol bod gennych chi'r holl ysgogiadau a dulliau eisoes, pa gamau ac ymrwymiad y mae'r Llywodraeth Cymru hon yn eu cymryd i fynd i'r afael â'r mater hwn o ddifrif? Diolch.

Wel, nid wyf i'n adnabod y darlun rydych chi'n ei bortreadu. Yn sicr nid wyf i'n credu bod athrawon ffiseg a'r gair 'argyfwng' yn mynd gyda'i gilydd, ac yn sicr nid wyf i'n credu y byddai'r Gweinidog Addysg a'r Gymraeg yn cytuno â chi chwaith. Rwy'n credu ei bod hi'n deg dweud bod recriwtio myfyrwyr sy'n astudio i addysgu ffiseg i addysg athrawon gychwynnol yn parhau i fod yn is na'r sefyllfa y byddem ni'n dymuno ei gweld, ac mae gan bartneriaethau addysg athrawon gychwynnol a Chyngor y Gweithlu Addysg raglen—fe wnaethoch chi ofyn beth rydym ni'n ei wneud: mae ganddyn nhw raglen—i annog mwy o newydd-ddyfodiaid i addysg athrawon gychwynnol. Mae gennym ni strategaeth farchnata sy'n targedu'r pynciau hynny sy'n fwy heriol ar gyfer recriwtio, ac mae pynciau STEM yn amlwg yn faes lle mae gweithgarwch yn cael ei wneud. Rwy'n gwybod bod y Gweinidog hefyd yn ceisio canfod myfyrwyr sydd yn Lloegr ar hyn o bryd, o Gymru, i'w hannog nhw i ddod yn ôl i Gymru i addysgu.