6. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am rôl cynghorau lleol o ran helpu Llywodraeth Cymru i gyrraedd ei thargedau ailgylchu? OQ58561

Gyda phleser. Roedd ein cyfradd ailgylchu trefol yn 65.4 y cant yn 2020-21, ein canran uchaf erioed, sy'n fwy na'r targed o 64 y cant. Mae'r llwyddiant hwn, er gwaethaf yr holl heriau a ddaeth yn sgil y pandemig, yn dyst i waith caled ein hawdurdodau lleol ac yn enwedig eu staff rheng flaen, a sicrhaodd y gallai pobl Cymru barhau i ailgylchu fel y maent wedi hen arfer ei wneud. 

Diolch, Weinidog. Fy mhleser i. Tra bod pob un ohonom yn cael ein hannog i wneud ein rhan i ailgylchu gartref, hoffwn dynnu eich sylw, Weinidog, at bolisi cyngor Abertawe o atal ailgylchu pren yng Nghlun yng nghanolfan ailgylchu Gorseinon. Mae'r polisi hwnnw'n golygu bod rhaid i filoedd o bobl ar draws Abertawe—o Benrhyn Gŵyr a llefydd fel y Mwmbwls, ac ardaloedd fel Gorseinon yng Nghasllwchwr—deithio hyd at 20 milltir i Lansamlet, sef yr unig safle sy'n caniatáu i bobl ailgylchu pren. O ystyried nad yw pobl yn gallu cario llwythi trwm o bren ar drafnidiaeth gyhoeddus, wrth gwrs, mae hyn bellach yn achosi lefelau llawer uwch o dagfeydd ac allyriadau ar ein ffyrdd oherwydd, yn amlwg, car yw'r unig ffordd sydd gan bobl o gyrraedd y lleoliadau hyn.

Fodd bynnag, pan gafodd y cyngor eu holi am hyn, dywedasant fod y polisi hwnnw wedi deillio o'r ffaith bod Llywodraeth Cymru wedi newid y rheolau mewn perthynas ag ailgylchu pren. Felly, dywedwyd wrthyf fod nifer o bobl bellach yn llosgi pren, neu weithiau hefyd yn ei ddympio o gwmpas Abertawe. Felly, Weinidog, a wnewch chi weithio gyda chyngor Abertawe i'w helpu i ddiwygio'r cynllun hwnnw i ganiatáu i drigolion ailgylchu pren mewn lleoliadau eraill ar draws y ddinas, a fydd, gobeithio, yn gwella cyfraddau ailgylchu ac yn lleihau'r pwysau ar ein ffyrdd, ar adeg pan fo Llywodraeth Cymru a chyngor Abertawe wedi datgan argyfwng hinsawdd? 

Yn sicr, Tom. Un o'r problemau gyda hynny, mewn gwirionedd, yw'r ffordd y mae'r system gynllunio'n rhyngweithio â'r system ailgylchu, fel mae'n digwydd. Felly, rydym yn edrych i weld beth y gallwn ei wneud i sicrhau nad yw hynny'n digwydd. Rydym hefyd, fel y gwyddoch chi, ar fin symud i darged o 70 y cant ledled Cymru, ac yn ardal Abertawe yn unig, mae gennym dri chyngor sy'n perfformio'n dda iawn, ond rhaid imi gyfeirio'n benodol at Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr gan eu bod ar 69 y cant. Felly, rwy'n falch iawn yn wir eu bod wedi gallu gwneud hynny. Rydym bob amser yn anelu i ailgylchu gwahanol ddeunyddiau ar wahân hefyd, oherwydd rydym yn gallu denu ailbroseswyr i Gymru mewn niferoedd cynyddol, ac maent yn dod â'r swyddi gwyrdd yr ydym eu hangen mor daer gyda hwy.  A hefyd, wrth gwrs, maent yn lleihau'r angen i ddefnyddio deunyddiau newydd wrth weithgynhyrchu gwahanol eitemau a ddefnyddir yn gyffredin. Felly, un o'r pethau yr ydym yn bwriadu ei wneud i gyrraedd y 70 y cant yw sicrhau bod gwahanol ddeunyddiau ailgylchadwy yn cael eu casglu gan yr awdurdod lleol fel rhan o'r casgliad. Byddwn yn cyhoeddi rhywfaint o bethau mewn perthynas â hynny. 

Rwyf wedi bod yn ymwybodol o rai problemau penodol yn Abertawe wrth gwrs; rydych yn ymwybodol fod lefel fy etholaeth yn draean o'r hyn y gwnaethoch ei grybwyll yno. Byddwn yn gweithio gydag Abertawe i sicrhau y gallwn unioni'r sefyllfa honno. Mae yna broblem fach ynghylch yr hyn sy'n cael ei ystyried yn bren gwastraff, ac nid wyf am fynd ar drywydd hynny gyda'r Llywydd gan y bydd yn dweud bod amser yn brin. Ond rwy'n fwy na pharod i gael trafodaeth ar wahân gyda chi am hynny.