1. A wnaiff y Prif Weinidog roi ddatganiad am ymateb Llywodraeth Cymru i ymgynghoriad y 2 Sisters Food Group ar gau ei safle yn Llangefni? OQ59108

Diolch. Nid oedd gan Lywodraeth Cymru unrhyw wybodaeth o flaen llaw am gyhoeddi ymgynghoriad y 2 Sisters Food Group. Rydym ni wedi ymrwymo i wneud popeth o fewn ein gallu i gynorthwyo'r bobl yr effeithir arnyn nhw a sicrhau bod pob parti yn cydweithio i sicrhau dyfodol cynaliadwy ar gyfer yr economi leol.

Diolch, Weinidog. Rydyn ni yn tynnu am bythefnos rŵan ers y cyhoeddiad—cyfnod byr oedd yr ymgynghoriad i gyd. Ac, er ei bod hi'n amlwg o'r cychwyn mai'r perig ydy bod hwn yn benderfyniad sydd eisoes wedi ei wneud, mae hi'n allweddol, wrth gwrs, mai'r flaenoriaeth ydy gweld a oes unrhyw beth y mae modd ei wneud er mwyn newid meddwl y cwmni. Ond, mae'n rhaid ar yr un pryd baratoi am y gwaethaf. Rydyn ni yn sôn am impact enfawr ar y gymuned—3 y cant o holl weithlu Ynys Môn. 

Yn wyneb hynny, ydy'r Gweinidog yn cytuno efo fi bod rhaid i'r ymateb fod yn sylweddol ac yn gyflym, a hynny gan Lywodraethau Cymru a Phrydain, gan fod gymaint o beth sydd wedi gyrru hyn, o Brexit i gostau ynni, yn faterion dan gyfrifoldeb Llywodraeth y Deyrnas Unedig, ac, o fuddsoddiad mawr mewn creu swyddi i gefnogaeth efo costau byw, fod angen i Weinidogion yng Nghaerdydd, a Gweinidogion yn Llundain, wneud datganiad buan, y gallwn ni, y gymuned, y cyngor, y cynlluniau datblygu economaidd, ddisgwyl cefnogaeth ariannol sylweddol?

Diolch. Rwy'n credu bod 2 Sisters Poultry Ltd yn mynnu ei fod yn ymgynghoriad ystyrlon ac nad oes unrhyw benderfyniad wedi'i wneud. Ond, rwy'n credu eich bod chi yn llygad eich lle—mae angen i ni, yn amlwg, baratoi ar gyfer y gwaethaf. Fel y dywedais, nid oedd gennym ni unrhyw wybodaeth ymlaen llaw am hynny. Rwy'n credu y byddai wedi bod o gymorth pe baem ni wedi cael rhywfaint o wybodaeth ymlaen llaw. Fe wnaethom weithio'n agos iawn gyda'r gwaith hwnnw, yn enwedig yn ystod pandemig COVID-19; byddwch yn cofio y bu brigiad o achosion yno, ac fe wnaethon ni weithio'n agos iawn gyda nhw. Bu gennym ni berthynas â nhw, felly rwy'n credu ei bod hi'n siomedig na wnaethon nhw gysylltu â ni cyn y cyhoeddiad. 

Fel y gwyddoch—ac rydych chi'n sicr yn rhan o'r trafodaethau—rydyn ni i gyd yn gweithio mewn partneriaeth gyda'n gilydd. Ar ddiwrnod y cyhoeddiad, fe wnes i a Gweinidog yr Economi gyfarfod ag arweinydd Cyngor Sir Ynys Môn. Yna cafwyd trafodaethau pellach. Fe wnaeth y Prif Weinidog ei hun gyfarfod â'r awdurdod ar y bore canlynol, ac yna, gwn eich bod chi wedi cyfarfod â Gweinidog yr Economi ddydd Mawrth diwethaf, ac, yn amlwg, mae'r tasglu wedi cael ei sefydlu bellach. Fe'i cynhaliwyd am y tro cyntaf ar 3 Chwefror, pan oedd yr holl bartneriaid y gwnaethoch chi gyfeirio atyn nhw yno, ynghyd â'r undeb llafur a'r Adran Gwaith a Phensiynau. Ac rwy'n credu ei bod hi'n gwbl briodol bod—. Mae hon yn enghraifft arall, onid yw, o le mae Brexit, chwyddiant a'r argyfwng ynni yn cael effaith gwbl niweidiol ar ein holl gymunedau, gan greu'r storm berffaith honno nad ydym ni wir eisiau ei gweld. Ond, mae'r rhain yn bobl go iawn yr effeithir arnyn nhw gan hyn, felly rydym ni'n annog Llywodraeth y DU, unwaith eto, i weithredu'n gyflym i gynorthwyo busnesau Cymru, ac, fel Llywodraeth, byddwn ni'n parhau i wneud popeth o fewn ein gallu.

Hoffwn yn gyntaf ategu'r sylwadau a wnaed ynghylch effaith ddinistriol y cynllun arfaethedig i gau safle 2 Sisters yn Llangefni, a'r pwysigrwydd gwirioneddol i Lywodraethau'r DU a Chymru weithio gyda'i gilydd i sicrhau canlyniad mor gadarnhaol â phosibl. Felly, rwy’n sicr yn cefnogi galwadau'r Aelod dros Ynys Môn am hynny. 

Mae wedi bod yn gadarnhaol, Gweinidog, fel yr wyf i'n siŵr y byddech chi'n cytuno, gweld bod cwmnïau ar yr ynys a thu hwnt yn ceisio cynnig cyflogaeth bellach i'r bobl hynny yr effeithir arnyn nhw. Rwy'n falch hefyd bod Virginia Crosbie, AS Ynys Môn, wedi bod yn gweithio gyda chyflogwyr i weld pa gyfleoedd y gellir eu darparu i'r rhai yr effeithir arnyn nhw hefyd. Fe wnaethoch chi grybwyll, Gweinidog, y tasglu y mae Llywodraeth Cymru wedi ei sefydlu, ac mae'n sicr yn dda gweld hynny'n digwydd cyn gynted â phosibl. Ond, tybed pa sicrwydd pellach y gallwch chi ei roi y bydd y tasglu hwn yn sicrhau bod y rhai yr effeithir arnyn nhw yn cael eu cefnogi drwy'r cyfnod ymgynghori 45 diwrnod, a pha waith maen nhw'n ei wneud i edrych ar hyfywedd hirdymor y safle. Ac, wedyn, ar ben hynny, pa ddadansoddiad fydd y tasglu hwnnw'n ei wneud o'r effaith ar gymuned ehangach Ynys Môn a thu hwnt? Diolch yn fawr iawn.

Diolch. Mae'r tasglu'n cynnwys Llywodraeth Cymru, cyngor Ynys Môn, Llywodraeth y DU, yr Adran Gwaith a Phensiynau, y cwmni ei hun ac undeb llafur Unite. Bydd dwy ran iddo: bydd grŵp arweinyddiaeth, a fydd yn amlwg yn cael y mewnbwn gweinidogol, ac yna bydd grŵp gweithredol, a fydd ar lefel swyddogol. Ac mae hynny i sicrhau bod gwaith yn mynd rhagddo yn gyflym. Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn bod y tasglu hwnnw'n edrych ar yr hyn y gallwn ni ei wneud i gynorthwyo'r gweithwyr yr effeithir arnyn nhw a'r cymunedau. Mae wir yn gyhoeddiad ofnadwy. Rwy'n cytuno'n llwyr â chi ynghylch hynny, ac rwy'n ymwybodol bod y tasglu, ddydd Gwener, yn sicr wedi ailddatgan ei gefnogaeth lawn.