6. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gymorth ar gyfer ysgolion bro? OQ59083

Yn sicr. Mae ysgolion bro wrth wraidd ein hagenda i fynd i'r afael ag effaith tlodi ar gyrhaeddiad. Yn 2022-23—y flwyddyn ariannol hon—darparwyd £3.84 miliwn ar gyfer swyddogion ymgysylltu â theuluoedd, £660,000 ar gyfer swyddi rheolwyr ysgolion bro, a £20 miliwn ar gyfer gwelliannau cyfalaf i ysgolion. Dros yr wythnosau diwethaf, rydym hefyd wedi cyhoeddi dwy set o ganllawiau ar gyfer ysgolion hefyd.

Roedd fy nghwestiwn yn benodol am y £20 miliwn hwnnw o gyllid cyfalaf ar gyfer ysgolion bro. Cyfeiriwyd ato yn y Pwyllgor Diwylliant, Cyfathrebu, y Gymraeg, Chwaraeon, a Chysylltiadau Rhyngwladol—gobeithio bod y teitl hwnnw'n gywir—a oedd yn edrych ar sut y dylid gwario'r arian hwnnw. Adroddiad 'Sicrhau Chwarae Teg' yw'r un rwy'n meddwl amdano. Hefyd, cyfarfûm â Dr Nicola Williams-Burnett o Brifysgol Metropolitan Caerdydd, sydd â llawer iawn o arbenigedd ymchwil yn y maes hwn ac sy'n awyddus i weld y dyheadau hynny sy'n canolbwyntio ar y gymuned yn cael eu gwireddu. Felly, gyda hynny mewn golwg, hoffwn i'r Gweinidog ddarparu mwy o fanylion ar gyflwyno'r rhaglen gyfalaf a lle mae'r cyllid hwnnw'n cael ei gyfeirio, ac yn arbennig pa fanteision ymarferol sydd wedi dod i'r amlwg a sut y bydd y canlyniadau hynny'n cael eu gwerthuso.

Wel, mae'n bwysig iawn, onid yw, yn ogystal â gallu dyrannu cyllid sylweddol, ein bod yn sicrhau ei fod yn cael ei wario mewn ffordd sy'n effeithiol ac sydd hefyd yn darparu tystiolaeth dda i eraill o'r ffordd orau o wario'r arian hwnnw. Wrth gwrs, bydd y cyllid yn cael ei ddarparu yn y flwyddyn ariannol hon, felly bydd yr asesiad o'r effaith yn amlwg yn dilyn o’r fan hon. Ond mae’r mathau o bethau rydym wedi gweld buddsoddiad ynddynt—y grant cyfalaf yw hwn—yn cynnwys gwella goleuo allanol mewn lleoliadau chwaraeon, darparu llefydd i storio offer ar gyfer gweithgareddau allgyrsiol, llochesi awyr agored, mesurau diogelwch i gadw ardaloedd ar gyfer ysgolion ac at ddefnydd cymunedol ar wahân, ac addasiadau i ystafelloedd newid, i doiledau ac yn y blaen, i hwyluso defnydd cymunedol.

Mewn perthynas â sut mae’r arian hwnnw wedi llifo drwy’r system, yn amlwg, mae’r cyfrifoldeb am ddosbarthu yn nwylo’r awdurdodau lleol, ond rydym yn disgwyl iddynt ganolbwyntio’r cyllid ar brosiectau ar raddfa fach i ganolig a chymryd sylw llawn o’r canllawiau rydym wedi eu cyhoeddi ar sut y dylent fynd ati i wneud hynny. Dyna'r ffordd orau, yn ein barn ni, o sicrhau y gall ysgolion addasu ac agor eu hadeiladau'n effeithiol y tu allan i oriau traddodiadol. O ran sut y cafodd yr arian ei ddarparu i awdurdodau lleol, fe’i dosbarthwyd ar sail fformiwläig, yn dibynnu ar ysgolion a dysgwyr ym mhob awdurdod lleol unigol, ac fel y soniais ar y dechrau, byddwn yn gwerthuso canlyniadau’r cyllid hwnnw maes o law.