Ffoaduriaid o Wcrain

1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol – Senedd Cymru ar 1 Mawrth 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative

8. Pa gamau y mae'r Gweinidog yn eu cymryd i ddarparu cefnogaeth ddigonol i ffoaduriaid o Wcráin? OQ59174

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 2:18, 1 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Mae Llywodraeth Cymru yn parhau i weithio mewn partneriaeth ag awdurdodau lleol a'r trydydd sector i groesawu pobl Wcráin i Gymru, eu helpu i symud ymlaen i lety mwy hirdymor a pharhau i gael eu cefnogi. Fel rhan o gyllideb ddrafft 2023-24, rydym yn buddsoddi £40 miliwn yn ein hymateb dyngarol Wcreinaidd.

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative

(Cyfieithwyd)

Diolch, Weinidog. Fe fyddwch yn ymwybodol ein bod wedi cyflwyno dadl gan y Ceidwadwyr Cymreig ar Wcráin yn y Siambr yn ddiweddar, a bu’n rhaid imi ddweud bryd hynny fod ffoaduriaid Wcreinaidd sy’n gorfod gadael eu cartrefi nawdd wedi cael gwybod nad yw canolfannau croeso yn opsiwn ar gyfer llety diogel. Mewn achosion fel Abertawe, mae ffoaduriaid wedi cael eu gorfodi i adael gwesty penodol a’u gadael heb unman i fynd ar ôl cael gwybod eu bod yn anghymwys i gael tai cymdeithasol. Mae awdurdodau lleol yn cynghori Wcreiniaid i edrych ar y farchnad rhentu preifat, ond mae rhai landlordiaid bellach yn ymddangos yn amharod i dderbyn ffoaduriaid fel tenantiaid oherwydd pryderon ynghylch sefydlogrwydd enillion yn y dyfodol. Ni allwn ganiatáu i ffoaduriaid o Wcráin gael eu hanghofio a cholli eu cartrefi am yr eildro. Weinidog, os yw Cymru o ddifrif am fod yn genedl noddfa, pa drafodaethau rydych yn eu cael gydag awdurdodau lleol a'r Gweinidogion Newid Hinsawdd a thai i atal y sefyllfaoedd erchyll hyn rhag digwydd? Mae'r bobl hynny wedi ymddiried yn Nghymru a'i phobl i ddod yma a theimlo eu bod yn cael eu cefnogi, felly mae'n bwysig ein bod yn dod o hyd i lety diogel a sefydlog ar eu cyfer. Diolch.

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 2:19, 1 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr am y cwestiwn hwnnw. A gaf fi ei gwneud yn hollol glir nad oes unrhyw un, unrhyw westai Wcreinaidd, wedi cael ei orfodi i adael canolfan groeso? Ac ni fyddant yn cael eu gorfodi i wneud hynny. Mae'n bwysig iawn cydnabod ein bod wedi eu croesawu i Gymru—a chawsom ddigwyddiad gwych fore Llun lle cawsom Wcreiniaid yn rhannu eu barn a'u meddyliau, gan nodi'r garreg filltir ofnadwy honno, fel y gwnaethom ddydd Gwener diwethaf, sef blwyddyn ers goresgyniad Putin, lle gwnaethom gydnabod bod Cymru yn genedl noddfa. Ac rydym wedi croesawu ychydig dros 6,400 o Wcreiniaid o dan gynllun Cartrefi i Wcráin, ac mae bron i 3,400 wedi cael eu noddi gan aelwydydd yng Nghymru, a daeth llawer o'r gwesteion i'r digwyddiad ddydd Llun; roedd y Llywydd yno hefyd yn y croeso. Ac mae Llywodraeth Cymru wedi noddi dros 3,000.

Pan wnaethom edrych ar hyn flwyddyn yn ôl, erchyllterau'r goresgyniad, fe wnaethom ddweud ein bod yn meddwl y gallem, drwy ein cynllun uwch-noddwr, gefnogi 1,000, ond mewn gwirionedd, rydym wedi cefnogi 3,000. Mae gennym fwy gyda fisâu hefyd, ac os byddant yn dod, byddwn yn eu cefnogi a byddwn yn trefnu llety cychwynnol dros dro ar eu cyfer, sef ein canolfannau croeso yng Nghymru. Felly, nid oes unrhyw un wedi cael ei symud o ganolfan groeso, ni fydd unrhyw un yn cael ei wneud yn ddigartref o'r llety dros dro cychwynnol hwnnw. Yn wir, yr hyn sy'n newyddion da yw bod 1,300 o'r rhai y mae Llywodraeth Cymru wedi'u noddi wedi symud i lety mwy hirdymor, ac mae mwy nag 800 wedi ymgartrefu yng Nghymru.

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 2:21, 1 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Weinidog, rwy’n croesawu’r gefnogaeth sydd wedi’i rhoi gan Lywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol a chymunedau lleol, yn wir, a sefydliadau gwirfoddol i’n holl ffrindiau Wcreinaidd. Rhodd a gawn wrth ddarparu lletygarwch, nid baich. Mae fy nau westai hyfryd i—ein ffrindiau yn wir—a ffodd o'r gwrthdaro o ddwyrain Wcráin, ac wrth wneud hynny, a helpodd i hebrwng llawer o blant ifanc i ddiogelwch yng Ngwlad Pwyl bellach yn byw gyda ni ac yn mwynhau bywyd yma yng Nghymru, tra'n gweithio, yn talu treth ac yn dysgu hefyd.

Weinidog, a fyddech chi'n cytuno â mi fod angen inni estyn croeso a noddfa i bawb sy'n ffoi rhag terfysgaeth ac erledigaeth? A fyddech chi hefyd yn cytuno â mi fod yr iaith a ddefnyddiwn yn bwysig iawn, gan gydnabod pobl fel pobl, unigolion a theuluoedd, nid 'nhw' a 'ni', nid 'mudwyr', a bod tosturi a goddefgarwch yn gyffredinol, nid yn ddetholus? Mae hyn hefyd yn ymestyn i'r rhai yng nghymuned y Teithwyr sydd wedi cael eu herlid a'u pardduo yn hanesyddol. Mae ein geiriau yn y Siambr hon yn bwysig, fel y mae geiriau'r Gweinidog Martin Niemöller yn ei waith sy'n dechrau, 'Yn gyntaf, fe ddaethant am...'. Dylem eu cofio, gan gynnwys yn y Siambr hon. Nid yw hawliau Teithwyr yn rhan o ryw fath o 'agenda woke', Lywydd. Nid yw’n fater o ‘nhw’ a 'ni'; nhw ydym ni. [Aelodau'r Senedd: Clywch, Clywch.]

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 2:22, 1 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn. Diolch yn fawr, Huw Irranca-Davies. Rwy'n credu eich bod yn siarad, yn sicr, dros y mwyafrif ohonom a phob un ohonom yma yn y Siambr hon, gobeithio.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 2:23, 1 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Diolch, Weinidog. Rwyf wedi derbyn rhai cwynion am yr iaith a ddefnyddiwyd gan un Aelod, sydd bellach wedi gadael y Siambr, yn ystod ei gwestiynau yn gynharach. Rwyf wedi cael fy atgoffa gan Huw Irranca-Davies o'r arddangosfa sydd gennym i fyny'r grisiau ar hyn o bryd, yn sôn am y rhai a geisiodd loches rhag Natsïaeth yn y ganrif ddiwethaf. Mae ein cod ymddygiad yma yn mynnu nad ydym yn defnyddio iaith wahaniaethol, ac felly, ni allwn wahaniaethu rhwng pwy rydym yn ei groesawu a phwy nad ydym yn ei groesawu. Rwy’n ystyried bod sylwadau Gareth Davies y prynhawn yma wedi torri’r cod ymddygiad hwnnw. Byddaf yn disgwyl iddo ymddiheuro i mi ac i Aelodau yma a gwynodd wrthyf fod ei iaith yn wahaniaethol, a byddaf yn disgwyl yr ymddiheuriad hwnnw, ac rwy'n siŵr y byddaf yn ei gael.