Tlodi Tanwydd

1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol – Senedd Cymru ar 1 Mawrth 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Heledd Fychan Heledd Fychan Plaid Cymru

7. Sut mae Llywodraeth Cymru'n cefnogi trigolion Canol De Cymru sy'n wynebu tlodi tanwydd? OQ59172

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 2:13, 1 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Heledd. Mae pecyn cymorth cyfredol Llywodraeth Cymru, sy’n werth £420 miliwn, yn cynnwys y rhaglen Cartrefi Clyd, sy'n gwella effeithlonrwydd ynni cartrefi incwm is. Mae cartrefi incwm isel cymwys hefyd yn elwa o gynllun cymorth tanwydd £200 Llywodraeth Cymru a'n talebau Sefydliad Banc Tanwydd ar gyfer y rhai sy'n profi argyfwng tanwydd.

Photo of Heledd Fychan Heledd Fychan Plaid Cymru 2:14, 1 Mawrth 2023

Diolch, Weinidog. Yn amlwg, rydych chi wedi cyfeirio eisoes yn eich ymateb i Peredur Owen Griffiths ac eraill o ran y mater hwn, ac rydych wedi amlinellu yn eich ymateb i fi nifer o bethau sydd yn cael eu gwneud. Y gwir amdani, wrth gwrs, ydy bod hyn ddim yn mynd yn ddigon pell, a bod yna unigolion a theuluoedd yn fy rhanbarth, a ledled Cymru, sy'n methu fforddio cynhesu eu tai. Fel mae ymchwil gan Cyngor ar Bopeth wedi dangos, mae 32 y cant o bobl sy’n defnyddio mesuryddion talu ymlaen llaw wedi dewis cael eu datgysylltu, gyda 29 y cant yn defnyddio blanced neu wresogydd personol yn lle defnyddio ynni yn eu cartref. Mae eraill yn parhau i fynd i ddyled, ac yn wynebu caledi ariannol difrifol, dim ond er mwyn cynhesu eu cartrefi. Felly, gyda phrisiau yn cynyddu eto ym mis Ebrill, pa gefnogaeth ymarferol fydd ar gael gan Lywodraeth Cymru i drigolion yng Nghanol De Cymru, a pha drafodaethau mae Llywodraeth Cymru yn eu cael gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig ynglŷn â hyn oll? Mi wnaethoch chi gyfeirio yn gynharach ynglŷn â'r cyfarfodydd gydag Ofgem, ond beth oedd yn deillio o'r trafodaethau hynny?

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 2:15, 1 Mawrth 2023

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Heledd Fychan. Rwy'n credu ei bod yn bwysig cydnabod ein bod yn wynebu—. O 1 Ebrill, bydd pobl sydd mewn tlodi tanwydd yn wynebu amseroedd anhygoel o anodd ac ansicr, ond mae'r rhain yn bobl sydd eisoes mewn tlodi tanwydd.

Rwyf eisiau mynd i'r afael â rhai o'r materion ynglŷn â fy nghyfarfod ag Ofgem, ond rwyf hefyd eisiau dweud, o ran yr hyn rydym yn ei wneud, fel y gofynnwch, rwy'n credu ei bod yn bwysig mynd yn ôl, efallai, at gwestiynau cynharach a godwyd y prynhawn yma—fod gwella effeithlonrwydd ynni'r cartref yn hanfodol; dyna un rhan o'r gwaith rydym yn ei wneud drwy'r rhaglen Cartrefi Clyd. Ac mewn gwirionedd, hyd at ddiwedd mis Mawrth y llynedd, roedd £420 miliwn wedi'i fuddsoddi i wella effeithlonrwydd ynni cartrefi, a £38 miliwn i gefnogi ein cynllun cymorth tanwydd y gaeaf hyd at y llynedd. Wedyn, wrth gwrs, rydym wedi cael ein taliad cynllun cymorth tanwydd y gaeaf diweddaraf o £200, sydd wedi cyrraedd cymaint o bobl. Ar gyfer eich rhanbarth chi, mae cyfanswm o 74,254 o aelwydydd Canol De Cymru wedi cael cymorth.

Rwyf hefyd eisiau dweud bod gennym bartneriaeth y Sefydliad Banc Tanwydd yn darparu'r cynllun talebau tanwydd, ac mae honno hefyd yn darparu cymorth mewn argyfwng i aelwydydd. Yn ôl yr hyn rwy’n ei ddeall, y mater rwy’n gobeithio y byddwn yn uno arno ar draws y Siambr, mater y mae angen inni fynd i'r afael ag ef nawr, yw cael Llywodraeth y DU i gydnabod na ddylent gynyddu'r warant pris ynni o £2,500 i £3,000 ym mis Ebrill. Mae ganddynt arian i'w wneud, fe wyddom hynny. Rydym yn gwybod beth yw’r sefyllfa gyda’r economi a chyllid cyhoeddus. Ni ddylent wneud hyn. Byddai hyn yn cael effaith enfawr. A phwysais ar Ofgem pan gyfarfûm â hwy ddoe; gofynnais beth maent yn ei wneud am yr aelwydydd mwyaf agored i niwed, ac a oes ganddynt bwerau i adolygu arferion cyflenwyr ynni, yn enwedig y ffordd gywilyddus y mae mesuryddion rhagdalu wedi cael eu gosod yn nhai pobl. Felly, rwy'n credu bod angen inni wneud yr hyn a allwn gyda'n cynlluniau a'n cyllid, er ein bod wedi cael setliad gwael iawn gan Lywodraeth y DU, ond hefyd mae angen i bawb ohonom alw heddiw ar Lywodraeth y DU i ddiogelu aelwydydd yn y ffordd hon yn enwedig, a pheidio â chynyddu'r warant pris ynni o £2,500 i £3,000 ym mis Ebrill.