Eitem 10 heddiw ywr ddadl ar Gyfnod 4 y Bil Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus (Cymru). Galwaf ar y Dirprwy Weinidog Partneriaeth Cymdeithasol i wneud y cynnig, Hannah Blythyn.

Cynnig NDM8222 Hannah Blythyn

Cynnig bod y Senedd yn unol â Rheol Sefydlog 26.47:

Yn cymeradwyo Bil Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus (Cymru).

Cynigiwyd y cynnig.

I ddechrau, diolch i bawb am eu gwaith ar y Bil partneriaeth gymdeithasol—Aelodau'r Senedd a llawer o rai eraill. Diolch.

Bu'r broses graffu ar y Bil hwn yn drwyadl a heriol, sydd fel y dylai fod, ond mae wedi'i chynnal mewn modd cynhyrchiol drwyddi draw. Rwy'n sylweddoli nad oedd Bil o'r natur hon yn debygol o sicrhau cefnogaeth gyffredinol ar draws pob plaid, ond rydych chi wedi ceisio dod i gyfaddawd lle bo modd ac i gydnabod gwahaniaethau yn barchus lle na ellir goresgyn y rhain. Rydym ni wedi gweithio'n agos â Phlaid Cymru ac rydym ni wedi ymgysylltu'n adeiladol â'r Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol. Rwy'n credu bod y gwelliannau a wnaed i'r Bil yn sgil craffu'r Senedd wedi ei wella. Rwy'n ailddatgan fy ymrwymiad i bleidiau nad ydynt yn rhan o'r llywodraeth ac, wrth gwrs, Aelodau o'm meinciau cefn fy hun sydd wedi dangos diddordeb brwd yn y Bil hwn, y byddaf yn parhau i ymgysylltu â chi mewn ffordd ystyrlon yn y misoedd nesaf wrth i ni ddatblygu'r canllawiau ategol a fydd mor bwysig wrth weithredu'r ddeddfwriaeth hon.

Rhaid diolch yn arbennig i glerciaid y pwyllgor, cyfreithwyr y Senedd a staff eraill y Comisiwn am eu dull proffesiynol a chefnogol drwyddi draw. Mae'r ffordd y mae'r Bil hwn wedi symud drwy'r broses graffu ac i'r amserlen a gytunwyd ar y cychwyn yn dyst i'ch gwaith caled a'ch ymroddiad. Rwy'n estyn yr un diolch i swyddogion Llywodraeth Cymru sydd wedi gwneud popeth posib i'n cael ni i'r pwynt hwn. A dweud y gwir, credaf eu bod nhw wedi cael llond bol o fy ngweld i. Ond, gyda phob difrifoldeb, rydw i a'm cyd-Aelodau yn y Cabinet yn cydnabod ac yn gwerthfawrogi eich ymdrechion.

Yn olaf, diolch yn ddiffuant i'n holl randdeiliaid a phartneriaid allanol, o'r rhai sydd wedi bod ar y daith hon o'r cychwyn cyntaf ac wedi ymateb i'n hymgynghoriad gwreiddiol ar y Bil drafft, i bawb a gyfrannodd dystiolaeth a phawb sydd wedi cyfrannu o'u harbenigedd drwy gydol y broses graffu. Rwy'n credu ei bod hi'n deg dweud bod yr ysbryd y datblygwyd y ddeddfwriaeth hon ynddi yn fodel ynddo'i hun o gydweithio cymdeithasol. Byddwn yn parhau i ddibynnu ar y gefnogaeth a'r profiad hwnnw yn ystod y misoedd nesaf wrth i ni symud ymlaen i'r gwaith sydd angen ei wneud i roi'r ddeddfwriaeth hon ar waith yn llwyddiannus. Ac mae llawer eto i'w wneud. Mae is-ddeddfwriaeth i'w gwneud, arweiniad a gweithdrefnau i'w datblygu, a hyfforddiant a chefnogaeth i'w cyflwyno. Byddaf, wrth gwrs, yn diweddaru Aelodau a rhanddeiliaid ar ein cynllun gweithredu.

Wrth gloi, Dirprwy Lywydd, diolch i'r Aelodau a'r partneriaid cymdeithasol unwaith eto am eu cydweithrediad, eu sylwadau a'u her. Dyma ddeddfwriaeth nodedig sy'n rhoi ein ffordd Gymreig o weithio ar sail fwy ffurfiol ac un fydd yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i bobl Cymru. Rwy'n annog pob Aelod i gefnogi Bil Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus (Cymru). Diolch.

A gaf i ddiolch yn gyntaf i'r Dirprwy Weinidog am ei datganiad? Rwy'n gwybod ei bod hi wedi gweithio'n galed iawn ar gael y Bil i'r pwynt yma. Rhaid i mi gydnabod hefyd fy mod yn siarad heddiw ar ran fy ngrŵp, gan mai Joel James fyddai'n gwneud fel arfer, ac rwy'n gwybod pa mor siomedig yw e na all fod yma ar gyfer rhan Cyfnod 4 o'r Bil heddiw. Ond rwy'n gwybod yr hoffai ddiolch i bawb sydd wedi gweithio'n galed iawn i gael y Bil i'r pwynt hwn, ac yn arbennig y cymorth a gafodd gan y rhai sydd wedi ei helpu i graffu ar y Bil a'i gael i'r pwynt hwn hefyd.

Mae e wedi gadael pentwr o nodiadau i mi o ran y problemau, ac rwy'n falch o ddweud wrth y Senedd na fydda i'n mynd drwyddyn nhw'n fanwl. [Chwerthin.] Ond yn gryno, mae gen i ofn na allwn ni gefnogi'r Bil hwn heddiw, oherwydd mae partneriaethau cymdeithasol yn beth da—gadewch i mi ddechrau drwy ddweud hynny—os ydyn nhw'n digwydd yn organig i ddatrys problem. Fodd bynnag, nid yw deddfu drostyn nhw o reidrwydd yn golygu bod partneriaethau cymdeithasol yn mynd i fod yn llwyddiannus ac, yn anffodus, dydym ni'n dal ddim callach o ran y broblem y mae Llywodraeth Cymru yn ceisio ei datrys a sut mae'r ddeddfwriaeth a welwn heddiw yn ei chyflawni.

Argymhelliad allweddol, er enghraifft, y soniodd y Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol amdano oedd cytuno ar ganlyniadau pennawd a'r metrigau allweddol rydych chi'n eu defnyddio i'w cyflawni, ond mae hyn yn dal yn absennol o'r Bil terfynol. Rydym ni hefyd wedi cyflwyno gwelliannau i'r Bil a ofynnodd am ran i fusnesau—bach, canolig a mawr—pan fo dwy ran o dair o weithwyr yng Nghymru yn gweithio i'r sector preifat. Yn anffodus, cawson nhw eu gwrthod hefyd, felly, mae hynny'n siomedig. Yn ein meddyliau ni, nid yw'r Bil hwn yn cynnig fawr ddim gwelliant i iechyd economaidd Cymru ac, ar y gwaethaf, mae'n gwastraffu £30 miliwn o arian trethdalwyr sydd wedi dod o gyllidebau eraill Llywodraeth Cymru ac a fydd yn achosi rhwystrau sylweddol i fusnesau bach a chanolig a chyrff cyhoeddus sydd ond eisiau bwrw ati i wneud y gwaith. Ac felly, Dirprwy Lywydd, ni fyddwn yn cefnogi'r Bil. Diolch yn fawr.

Hoffwn achub ar y cyfle hwn i ddiolch i bawb sydd wedi gweithio ar y Bil hwn—pawb o'r tîm gwych ym Mhlaid Cymru i staff pwyllgorau, i gyfreithwyr y Senedd, a pheidio ag anghofio'r Dirprwy Weinidog a'i swyddogion. Mae pawb wedi gwneud eu gorau glas i gael hyn i'r pwynt hwn mewn cyfnod cymharol fyr. 

Buasai'n well gen i pe bai'r Bil wedi cynnwys darpariaeth gryfach ar gyfer cynyddu caffael cyhoeddus i hybu economi Cymru ac, os caf i feiddio dweud hynny, targedau, ond mae gwleidyddiaeth yn aml yn ymwneud â chyfaddawdu. Cyfaddawdwyd a gwnaed consesiynau i gyrraedd lle rydym ni heddiw. Trwy waith cydweithredol, mae Plaid Cymru wedi llwyddo i ennill consesiynau sy'n cryfhau'r Bil hwn ac yn ei ddiogelu at y dyfodol am flynyddoedd i ddod.

Diwygiwyd adran 9 o'r Bil gennym ni er mwyn ychwanegu gofyniad i Weinidogion Cymru lunio canllawiau y mae'n rhaid i'r cyngor partneriaeth gymdeithasol roi sylw iddynt er mwyn sicrhau bod ei aelodaeth yn cynrychioli'r gwahanol sectorau a gaiff eu heffeithio gan y dyletswyddau caffael. Mae'r diwygiadau i adran 27 yn ychwanegu nodweddion gwarchodedig ychwanegol at wyneb y Bil. Mae ein gwelliant o ran diogelu at y dyfodol yn caniatáu i'r Llywodraeth hon, neu yn wir unrhyw Lywodraeth yn y dyfodol, ddiwygio'r Bil, yn amodol ar bleidlais gadarnhaol yn y Senedd. Hefyd, bydd gwelliant i adran 42 yn sicrhau bod gennym ni, am y tro cyntaf, waelodlin safonol gyson o ddata ar effeithiau caffael cyhoeddus ar les Cymru yn yr ystyr ehangaf. Rwy'n falch hefyd bod y Bil hwn bellach yn gryfach ar fater y Gymraeg a'r rhan sydd gan gaffael cyhoeddus wrth hyrwyddo a hwyluso defnyddio'r iaith gan fusnesau a sefydliadau ledled Cymru.

Mae'r Bil hwn nid yn unig yn dangos beth y gellir ei wneud gyda gwaith tîm ond hefyd yn dangos bod Cymru ar lwybr sy'n wahanol i'r llwybr a ddewiswyd gan San Steffan. Lle maen nhw'n ceisio gwahanu, atal a chondemnio, yma yng Nghymru, byddwn yn parhau i weithio ar y cyd â phobl a sefydliadau i geisio datrysiadau cadarnhaol i'r problemau y mae ein cymunedau'n eu hwynebu. Bydded i'r gwahaniaethau hynny barhau yn hir. Diolch yn fawr.  

Galwaf ar y Dirprwy Weinidog i ymateb i'r ddadl. 

Diolch, Dirprwy Lywydd. Wrth fentro mynd ychydig fel yr Oscars, hoffwn ddiolch i bawb unwaith eto am eu cyfraniadau heddiw ond hefyd drwy gydol y broses. Bydd llawer ohonom ni yn y Siambr hon a'r tu allan iddi yn gwybod mai deddfwriaeth yw hon sydd wedi cymryd cryn amser i'w llunio, ac rydym ni wedi cyrraedd y sefyllfa yma gyda dogn iach o ddyfalbarhad ond hefyd llawer o gydweithio hefyd. Mae wedi bod yn fraint wirioneddol cael arwain y ddeddfwriaeth hon drwy'r Senedd, a byddwn yn gofyn i'r Aelodau unwaith eto heddiw gefnogi Bil Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus (Cymru). 

Yn unol â Rheol Sefydlog 26.50C, rhaid cynnal pleidlais wedi ei chofnodi ar gynigion Cyfnod 4. Felly, gohiriaf y bleidlais ar y cynnig hwn tan y cyfnod pleidleisio, sef yr eitem nesaf. 

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.

Oni bai bod tri Aelod yn dymuno i mi ganu'r gloch, symudaf yn syth i'r cyfnod pleidleisio. Na. Ocê.