2. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y gyllideb a ddyrannwyd i’r portffolio economi a’r seilwaith mewn perthynas â chymorth busnes ym mhob un o’r 3 blynedd diwethaf? OAQ(5)0024(FLG)

Diolch i’r Aelod am y cwestiwn hwnnw. Mewn ymateb i’r dirywiad economaidd, mae ein ffocws ar dwf a swyddi, gan gynnwys cefnogi’r sector busnes, wedi bod yn sail i ddyraniadau’r gyllideb i’r portffolio economi a’r seilwaith dros y cyfnod hwn.

Ysgrifennydd y Cabinet, fe fyddwch yn gwybod am fy niddordeb brwd mewn diwygio ariannol, ar ôl mynychu’r grŵp trawsbleidiol ar ddiwygio ariannol yn y Cynulliad blaenorol. Roeddwn yn falch iawn o weld eich bod wedi bachu ar syniad y Ceidwadwyr Cymreig o sefydlu banc datblygu yma yng Nghymru, yn y cyhoeddiad a wnaed ddoe. Mae’n rhywbeth rwyf wedi dadlau drosto ers amser, ac rwy’n falch fod Plaid Cymru hefyd wedi bachu ar y syniad hwnnw yn eu maniffesto blaenorol. A allwch ddweud wrthym yn union pa gymorth fydd ar gael drwy’r banc datblygu a sut y byddwch yn sicrhau bod y buddsoddiadau y bydd yn eu gwneud ar gael ym mhob rhan o Gymru a heb eu cyfyngu i’r de?

Diolch i’r Aelod am hynny. Rwy’n siŵr y bydd yn gyfarwydd â safbwynt yr hanesydd Rhufeinig, Tacitus, fod gan fuddugoliaeth lawer o dadau—mae methiant yn amddifad, ond mae gan fuddugoliaeth lawer o dadau. Felly, mae Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a’r Seilwaith wedi gwneud cyhoeddiad mewn perthynas â’r banc buddsoddi. Caiff ei gefnogi gan gyllid y byddaf yn ei ryddhau drwy fy mhortffolio. Bydd yn gweithredu ar hyd a lled Cymru. Mae’n bwysig iawn—rwy’n cytuno â’r Aelod—fod yn rhaid i ni ddangos ein bod yn bwrw iddi dros Gymru gyfan. Yng ngogledd Cymru, mae ein cynlluniau ar hyn o bryd yn cynnwys buddsoddi mewn 240 a rhagor o gynlluniau, gyda chyfanswm buddsoddiad cyfalaf Llywodraeth Cymru yn werth mwy na £1.3 biliwn, ac nid oes gennyf unrhyw amheuaeth y bydd y banc buddsoddi yn ein galluogi i barhau i gyflawni’r datblygiad hwnnw ymhellach ac yn gyflymach.

Ysgrifennydd y Cabinet, yn y flwyddyn ariannol ddiwethaf, gwelsom amgylchiadau, megis yn fy etholaeth i pan wnaeth Tata y cyhoeddiadau ym mis Ionawr, a oedd yn galw am weithredu ar unwaith gan Lywodraeth Cymru. Yn amlwg, roedd y cymorth busnes a roddwyd i’r busnesau hynny sy’n bwydo i mewn i Tata yn hanfodol yn hynny o beth. A fydd cynllunio’n digwydd yn y dyfodol i sicrhau bod digon o arian yn y portffolio ar gyfer unrhyw gyfleoedd a allai godi yn y dyfodol o ganlyniad i gamau megis rhai Tata fis Ionawr diwethaf?

Diolch i’r Aelod am y cwestiwn hwnnw. Fe fydd yn ymwybodol fod trafodaethau’n parhau gyda Tata ei hun, yn cynnwys Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU. Dros y dyddiau diwethaf yn unig, rwy’n gweld bod y Gweinidog wedi gofyn am unrhyw geisiadau pellach y dymunir eu cyflwyno am ryddhad ardrethi busnes yn yr ardal fenter a grëwyd yn etholaeth yr Aelod. Gallaf ddweud hyn wrtho: wrth baratoi ar gyfer cyllideb Llywodraeth Cymru, rwy’n parhau’n effro iawn i’r angen i wneud yn siŵr ein bod mewn sefyllfa i ymateb i anghenion y gymuned honno ac i weithio’n agos gyda’r cwmni i sicrhau parhad cynhyrchiant dur yma yng Nghymru.

Gan fod Plaid Cymru wedi bod yn galw am fanc datblygu ers y 1970au, rydym yn falch iawn o weld ei fod yn digwydd o’r diwedd. Ond y cwestiwn sydd gennyf i Ysgrifennydd y Cabinet mewn gwirionedd yw hwn: yn ôl datganiad y Llywodraeth, mae’r benthyca blynyddol yr anelir ato yn y pen draw oddeutu £80 miliwn. Mae hynny’n llai nag un rhan o bump o’r bwlch ariannu o £500 miliwn a ddyfynnwyd gan astudiaeth ddichonoldeb y Llywodraeth ei hun, sef y sail dros greu’r banc. Pam y bwlch rhwng y bwlch ariannu a’r hyn y mae’r Llywodraeth yn argymell ei wneud?

Wel, rwy’n credu bod nifer o atebion i’r cwestiwn hwnnw, Lywydd. Yn gyntaf oll, mae mwy nag un ffordd y gallwn fynd i’r afael â’r bwlch ariannu. Mae hon yn un, ond mae yna ffyrdd eraill, ac rydym yn rhoi camau eraill ar waith yn y maes. Ac yn ail, yn ystod y cyfnod anodd hwn, mae’n rhaid i ni weithredu o fewn yr hyn sydd ar gael i ni. Rydym wedi buddsoddi’n sylweddol yn y banc buddsoddi newydd, ac rwy’n credu, yn hytrach na gresynu at yr hyn nad yw’n gallu ei wneud, rwy’n gobeithio y byddwn yn canolbwyntio ar y llawer o bethau da y bydd yn gallu eu cyflawni.