Yr eitem nesaf yw’r datganiad gan Gadeirydd y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu ar ddull gweithredu’r pwyllgor o ran ei gylch gwaith, a sut y mae’n bwriadu ymgysylltu â’r cyhoedd. Rwy’n galw, felly, ar Gadeirydd y pwyllgor hynny, Bethan Jenkins.

Dangoswyd cyflwyniad i gyd-fynd â’r drafodaeth. Mae’r cyflwyniad ar gael drwy ddilyn y linc hon:

Cyflwyniad.

Diolch yn fawr, Lywydd. Dyma’r tro cyntaf i’r Cynulliad hwn sefydlu pwyllgor a fydd yn gyfrifol am gyfathrebu, darlledu a’r cyfryngau—pwyllgor sydd wedi ymrwymo i ddwyn darlledwyr a chyfryngau eraill i gyfrif. Mae hwn yn faes hollbwysig i Gymru. Mae angen cyfryngau arnom sy’n adlewyrchu’r wlad hon, ac sy’n egluro i’w dinasyddion sut yr ydym ni yn newid fel cenedl. A dylai’r Cynulliad hwn sicrhau bod y cyhoedd yn cael eu gwasanaethu’n briodol gan y rhai sy’n gwario arian cyhoeddus ar eu rhan.

Er bod y cymhwysedd ar gyfer darlledu a’r cyfryngau yn gyfyngedig ar hyn o bryd, mae consensws nawr yn bodoli—yn y lle yma, gyda Llywodraeth Cymru, a sefydliadau eraill—bod y cyfryngau a’r darlledwyr yn atebol i’r Cynulliad Cenedlaethol o ran eu cyfrifoldebau a’u hymrwymiadau yng Nghymru. Bydd y pwyllgor yma yn rhoi’r ffocws angenrheidiol ar gyfer yr atebolrwydd hynny, ac rwy’n falch iawn o fod wedi cael fy ethol yn Gadeirydd.

However, our remit is much wider than communications. Culture, the arts and the historic environment—key components in how we see and express ourselves as a nation—are also part of the committee’s role. These are the things that enrich our lives and that make us distinctive. They provide real wealth in ensuring that Wales is known throughout the world.

The Welsh language is the foundation of our culture and heritage, and the vehicle for so much of what is unique about our arts. Whether we speak it or not, it is one of the most defining features of what it is to be Welsh. The language belongs to us all, and so I am pleased that the Welsh Government has set an ambitious target of 1 million Welsh speakers by 2050.

Nid oes dim amheuaeth ei fod yn darged uchelgeisiol, a chymaint ag y mae’r pwyllgor yn cefnogi Llywodraeth Cymru wrth gyflawni’r targed hwn, mae’n hanfodol bod y strategaeth a’r camau penodol ar hyd y ffordd yn cael eu craffu’n drwyadl, fel y gallwn ni fel Aelodau Cynulliad fodloni ein hunain eu bod yn realistig ac yn gyraeddadwy.

Cyn toriad yr haf, cytunodd y pwyllgor i gynnal ymgynghoriad cyhoeddus ar yr hyn ddylai fod yn flaenoriaethau i’r pwyllgor yn y pumed Cynulliad. Cawsom amrywiaeth eang o ymatebion, ar draws pob maes o’n cylch gwaith, gan sefydliadau ac unigolion sydd â diddordeb yn ein gwaith, a hynny drwy gyfrwng pob maes—y cyfryngau cymdeithasol, e-bost, negeseuon uniongyrchol—pa bynnag ffordd a oedd yn haws i’r cyhoedd gysylltu â ni. Yn yr haf, mewn darllediad byw ar Facebook—rwy’n credu bod y Llywydd hefyd wedi gwneud un—eglurais i waith y pwyllgor. Cafodd ei ddarlledu’n fyw, a’i wylio gan dros 2,000 o bobl.

Yr wythnos diwethaf, defnyddiodd y pwyllgor yr ymatebion hyn i’n llywio a’n harwain wrth i ni ystyried ein blaenoriaethau ar gyfer y Cynulliad hwn. O ganlyniad, rydym wedi cytuno y dylai ein hymchwiliad ffurfiol cyntaf ganolbwyntio ar sut y gellir cyflawni’r nod o sicrhau 1 filiwn o siaradwyr Cymraeg. Bydd hwn yn ymchwiliad cymharol fyr a phenodol a fydd yn ymchwilio i’r heriau sy’n wynebu’r uchelgais hwn, wrth geisio dylanwadu ar sut y gellir ei gyflawni.

Mae’r pwyllgor hefyd yn bwriadu cynnal nifer o ymchwiliadau eraill. Rydym fel pwyllgor yn pryderu am y dirywiad parhaus mewn cyfryngau lleol a newyddiaduraeth leol yng Nghymru. Efallai fod rhai ohonoch wedi clywed bod MagNet, gwasanaeth ‘hyperlocal’ Port Talbot, wedi cyhoeddi ei rifyn olaf y penwythnos hwn. Bydd ymchwiliad i ddod o hyd i atebion go iawn a pharhaol yn un o’r blaenoriaethau cyntaf.

Rydym yn pryderu mai yn anaml iawn y caiff Cymru ei phortreadu ar rwydweithiau darlledu’r Deyrnas Unedig, a’n bwriad yw gwneud gwaith ar hyn. Rwy’n falch y bydd Tony Hall, cyfarwyddwr cyffredinol y BBC, yn dod gerbron y pwyllgor ar 2 Tachwedd, pan rwy’n disgwyl iddo wynebu cwestiynau gweddol galed gan yr Aelodau ar y mater hwn.

Mae angen rhoi rhagor o ystyriaeth i rôl radio yng Nghymru. Mae rhai o’r gorsafoedd radio cyhoeddus a masnachol mwyaf poblogaidd sy’n darlledu yng Nghymru yn darparu braidd dim cynnwys o Gymru ac, yn arbennig, dim newyddion o Gymru. Y flwyddyn nesaf, bydd yr Adran dros Ddiwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon yn adolygu cylch gwaith, cyllid ac atebolrwydd S4C. Bydd angen i ni chwarae rhan lawn yn yr adolygiad hwnnw, a cheisio dylanwadu ar ei ganlyniad.

We received a range of other suggestions through the public consultation, all of which are worth considering. So, we have come up with the idea that the public should decide what our next full inquiry should be, after the work that we’ve done on the Welsh language strategy is finished. I think I’m right in saying that this will be the first time that this direct influence on our work has happened. Yes, we all consult and engage as well as we possibly can as Assembly Members with our constituents, but research carried out by Dr Andy Williamson shows that we really need to develop how people help make decisions here, so they can shape the agenda and potentially, I hope, feel more empowered through these democratic processes. This institution was established as a way of moving decisions about people’s lives closer to those who are affected by them, and I see this move very much as the next step in that ambition. So, we will now conduct an online poll—you’ll see you the graphics around you here today, expertly done by our communications team—as well as allowing people to contribute in the more traditional ways. So, we’ll be allowing people to do the poll by paper and send the information back by freepost—just in case there are people who will ask me that question afterwards—and we will launch it next week.

So, we’ll be asking the public which one of the following ideas they like: strengthening the participation and improving the access to politics; preserving local cultural heritage in Wales; how history is taught in Wales, particularly Welsh culture and heritage; how to develop and promote the Wales brand; the Welsh Government’s review of local museum provision in Wales; supporting and developing unique and traditional art forms in Wales; funding of the arts at a grass-roots and local level; a strategy for artists’ fees and terms for the visual and applied arts in Wales; developing the music industry in Wales; funding for and access to music education; bilingual support for deaf, hard of hearing and people with communication difficulties. Now, this doesn’t mean that we’ll ignore all but the most popular issue. How the public responds to these suggestions will help us decide our priorities further down the line. And we fully intend to follow up all of these areas through potential formal inquiries, asking questions to Ministers, or by seeking Plenary debates.

Mae gan y pwyllgor bellach raglen amrywiol a phwysig o waith o’i flaen. Rydym wedi gwrando ar y cyhoedd, ac rwy’n llawn fwriadu, fel Cadeirydd, barhau â’r ffordd newydd hon o symud ymlaen, gyda phobl yn bartneriaid yn ein gwaith. Rwy’n croesawu nawr cwestiynau gan Aelodau eraill. Diolch yn fawr.

Suzy Davies.

Diolch, Lywydd, a diolch am hynny hefyd, Bethan.

I hope, actually, that the Assembly is rather inspired by the way that this committee is attempting to engage more widely, and by that I mean engagement being a two-way process. It’s one of those jargon words we kind of take for granted, actually, but this isn’t just about this committee trying to seek information or ideas from outside this building, but, actually, allowing the people of Wales to influence what the agenda is in this place as well.

One of the observations I think all of us might have made of the last Assembly—and I hope this doesn’t sound too critical—but certainly, working on committees, we tended to see the same people responding to the consultations, the same people coming in to give us evidence, and sometimes that evidence was verging on the predictable. So, I think this is a big step forward, and this is why I’m saying I hope it inspires other committees to look at the way this committee is doing its work, so that, actually, we can hear from people we don’t usually hear from. And I suppose this is one of my more difficult questions for you, Bethan, on the back of this statement: who else are we hoping to engage, and is this a sort of general attempt to speak to absolutely everybody in Wales, or is this committee going to work through a series of priorities of new groups, and perhaps new geographical areas of Wales that don’t necessarily traditionally take part in consultations?

I welcome the focus that you gave in your presentation now on the work we’ll be doing on media. Obviously, in the short to medium term, it’s inevitable that we’ll be talking quite a lot about the media, what with S4C’s review on the horizon. I hope, of course, that we will continue, as an Assembly, to talk about the role of the media in the scrutiny of this place itself. One of our roles as the committee, of course, is to scrutinise the Government; we can’t just leave that to the media. And perhaps this is as pertinent a time to mention that today’s statement on Historic Wales would have been introduced as an oral statement yesterday rather than today, because it might have given us a chance to scrutinise you, Cabinet Secretary, rather than me having to ask Bethan now. Could we please ask our committee to scrutinise the Cabinet Secretary on simple matters like whether bringing together commercial functions will actually help secure new sources of income for Cadw and the national museum, and why the merger of Cadw and the National Museum is even on the table? I’m sure the Government is still bearing the scars of the fight in the last Assembly regarding the royal commission.

So, my question on the back of that is: with so many institutions within the purview of this committee either part of Government or, even if they’re at arm’s length, heavily funded by Government, I wonder if you’d support me in hoping that we might be able to have some of these bodies themselves come before our committee rather than having to filter questions through a Minister. I don’t know if you can give me an answer to that one today, but I’d certainly love you to say ‘Yes’.

Then, just finally, obviously we talk about art, heritage and culture a lot within our committee, I’m wondering how the committee is going to work with other committees on cross-cutting issues. Clearly, we’re talking about the arts and its use in, perhaps, mental health or heritage’s regeneration. I don’t really want that to fall off our longer term five-year agenda. Thank you.

Diolch yn fawr, Suzy. Diolch i chi am y cadarnhad ein bod yn ceisio gwneud pethau’n wahanol, a chredaf ein bod i gyd yn cytuno ynglŷn â hynny. O’m rhan i, credaf mai’r rheswm pam roeddwn i’n bersonol—ac rwy’n siŵr y bydd barn gan Aelodau eraill—yn awyddus i ganiatáu i’r cyhoedd benderfynu’n uniongyrchol ynghylch yr hyn a wnawn—ac nid wyf yn bwriadu tramgwyddo unrhyw un sy’n eistedd yma—yw am fod gennym ein prosiectau bach ein hunain weithiau, ac mae’n bosibl y byddwn yn gwthio’r prosiectau hynny yn eu blaenau weithiau ac efallai na fyddwn yn gwybod—efallai na fyddwn yn gwybod—mai dyna y mae pobl eisiau i ni ei drafod. Felly, cynllun peilot yn unig yw hwn er mwyn gweld os yw hyn yn gweithio. Nid wyf yn dweud y bydd yn ateb i’n holl broblemau, ond credaf ei fod yn rhywbeth y dylem geisio ei wneud o leiaf. Mae gennym bum mlynedd fel pwyllgor a theimlaf, fel pwyllgor cyfathrebu, y byddem yn esgeulus pe na baem yn ceisio edrych ar y ffyrdd newydd hynny o weithio a cheisio cyrraedd y bobl nad ydynt o reidrwydd yn siarad â ni’n rheolaidd. Ond hefyd, fel y gwyddoch, mae gennym dîm allgymorth ardderchog a gobeithiaf y gallant ein helpu gyda’r gweithgaredd hwn fel y gallant ymchwilio’n ddyfnach wedyn o ran siarad â phobl wahanol i’r un hen rai. Credaf y gall hynny fynd yn bell i’n helpu ni i symud ymlaen hefyd.

O ran Cymru Hanesyddol, mae’n wir, nid fi yw’r un a all ateb hynny—byddai gwneud hynny’n gyfystyr â dyrchafu fy hun i swydd arall—ond credaf y byddai’n rhywbeth y gallem ei ystyried fel pwyllgor o bosibl. Os oes newidiadau sylweddol ar y ffordd—ni wyddom yn iawn eto; mae yna grŵp yn edrych ar hynny—credaf y byddai’n werth i ni ffurfio safbwynt o leiaf. Ond wrth gwrs, byddai’n rhaid i ni wneud y penderfyniad hwnnw fel pwyllgor, fel y gwyddoch.

Cytunaf â chi ynglŷn â’r agenda hyd braich, yn bersonol. Gwn fod Ysgrifennydd y Cabinet yn rhoi llythyr cylch gwaith i gyrff o’r fath, megis Cyngor Celfyddydau Cymru, ond credaf y byddai’n gymorth i ni ddeall eu gwaith yn well pe baent yn dod i mewn. Nid oes rhaid i hynny fod yn ffurfiol: gallem ymweld â hwy fel y gwnaethom heddiw gydag ITV a’r BBC. Ond am wn i, byddai’n dda ei gofnodi er mwyn i ni allu deall yn iawn sut y maent yn gweithredu.

Felly, gobeithiaf fod hynny’n ateb y rhan fwyaf o’ch cwestiynau. O ran y materion trawsbynciol wrth gwrs, efallai y byddwn yn dymuno edrych, er enghraifft, ar addysg Gymraeg. Felly, wrth gwrs, byddem yn awyddus i drafod gyda’r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg pe baent yn gwneud gwaith ar hynny. Yn amlwg, ni fyddem am ddyblygu’r gwaith. Rydym yn parablu digon ynglŷn â dyblygu gwaith Llywodraeth Cymru. Nid wyf yn credu y byddai’n edrych yn dda iawn pe baem yn dechrau gwneud hynny yma yn y sefydliad hwn.

Diolch, Lywydd. Mae’n braf cymryd rhan yn y ddadl yma a hefyd croesawu Bethan i’w rôl arloesol fel Cadeirydd y pwyllgor diwylliant sy’n gweithredu mewn modd arloesol fel rydym newydd ei glywed, hynny yw y cyfathrebu yma. Gan fod cyfathrebu mor ganolog i waith y pwyllgor yma, mae ein cyfathrebu hefyd yn arloesi yn y maes, drwy’r ffordd mae Bethan newydd ei hamlygu efo’r ffordd yr ydym wedi bod yn cyfarfod a chyfathrebu efo’r cyhoedd dros yr haf. Wrth gwrs, bydd y math o gyfathrebu yna a chraffu ar sut y mae’n cyfryngau ni’n cyfathrebu negeseuon am y lle yma ac am Gymru yn y cyd-destun Prydeinig hefyd yn rhan annatod o friff newydd y pwyllgor yma.

Roeddwn yn mynd i bwysleisio treftadaeth Cymru. Mae’r ‘issue’ yma wedi codi yn y dyddiau diwethaf. Roedd yna sôn wrth basio yn y pwyllgor yr wythnos diwethaf am Cymru Hanesyddol—Historic Wales, ac mi wnaeth yr Ysgrifennydd Cabinet grybwyll beth oedd ar fin digwydd. Wrth gwrs, rydym wedi cael y datganiad ysgrifenedig yma heddiw, sydd gerbron, ond rwy’n credu bod yna gryn bryder ar lawr gwlad ynglŷn â’r penderfyniad yma, neu’r ffordd ymlaen fan hyn, ac mae nifer o bobl yn pryderu beth mae hyn i gyd yn mynd i olygu i’n hamgueddfa genedlaethol ni, er enghraifft, heb sôn am Cadw ac efallai sefydliadau cenedlaethol eraill. Rwy’n credu bod y pwnc yn haeddu lefel ddyfnach o graffu nac sydd wedi bod yn bosibl hyd yma, ac, fel y gwnes i ddweud yn y Siambr yma prynhawn ddoe, buaswn i eisiau dadl lawn yn amser y Llywodraeth ar y pwnc pwysig yma. Mae yna gryn bryder ar lawr gwlad ac rwy’n credu bod rhaid inni gael y materion hyn allan yn yr agored. Wedyn, buaswn i’n galw am ddadl lawn yn amser y Llywodraeth yn y Siambr yma ar Dreftadaeth Cymru. Wrth gwrs, buaswn i hefyd yn disgwyl y buasem ni, yn dilyn beth mae Suzy wedi’i ddweud, yn y pwyllgor yn gallu craffu ar y syniad yma hefyd, achos mae yna gryn anniddigrwydd, ac rwy’n credu bod yn rhaid inni adlewyrchu’r anniddigrwydd yna yn ein gweithgareddau yn y lle hwn.

Fel arall, gwnaf orffen trwy gytuno â chi y bydd yna rai materion sydd yn torri ar draws gwaith fwy nag un pwyllgor, ac, wrth gwrs, rydym ni’n edrych ar yr iaith Gymraeg yn y pwyllgor yma, ond, gan feddwl bod y Llywodraeth a ninnau i gyd yn mynd i gyfrannu at gyrraedd y targed yma o filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn hanner ffordd trwy’r ganrif yma—wrth gwrs, yn rhannol, mae rhan fwyaf o’r gwaith yna’n mynd i gael ei wneud yn y sector addysg—ac o feddwl am ein gwaith craffu ni fel pwyllgor, bydd yn rhaid i ni edrych ar sut y mae’r cyflawniad yna’n mynd i ddigwydd hefyd. Bydd rhaid inni fod yn cydlynu efo’r pwyllgor addysg yn hyn o beth. Diolch yn fawr iawn i chi am adroddiad bendigedig a hefyd am arweiniad aeddfed ac arloesol.

Diolch, Dai. Wnes i ddim talu Dai i ddweud y pethau hynny. [Torri ar draws.] Byddai’n sgandal pe byddai hynny wedi digwydd.

Rwy’n credu ei fod yn bwysig inni geisio cyfathrebu â phobl Cymru mewn ffordd arloesol. Fel y dywedais i wrth Suzy Davies, mae’n rhaid inni edrych ar fodelau o wledydd eraill dros y byd hefyd i weld sut y maen nhw’n cyfathrebu gyda phobl. Nid oes un ateb gan unrhyw un ohonom ni yn yr ystafell yma, nid wyf i’n credu. Rydym ni i gyd yn ceisio ein gorau glas, ond efallai weithiau fod yna ffyrdd gwahanol newydd, efallai eithaf radical, efallai—. Mae syniadau yn dod i fy mhen i ac mae pobl yn dweud, ‘Wel, na, efallai dylem ni ddim trio hynny’. Er enghraifft, wnes i feddwl am syniad lle gallem ni gael côr yn canu ‘terms of reference’ y pwyllgor ac efallai fod hynny wedi bod yn boenus i’r clerciaid yn y tîm pwyllgor. Mae yna ffyrdd o wneud pethau. Roeddwn i’n ceisio dweud, os ydym yn bwyllgor dros y cyfryngau a’r celfyddydau, sut ydym ni’n defnyddio’r celfyddydau trwy ein gwaith yn hytrach na dim ond cael pobl i mewn i’r pwyllgor. Rwy’n credu bod hyn yn rhywbeth creadigol y gallem ni edrych i mewn iddo.

Eto, mae Dai Lloyd yn trafod Treftadaeth Cymru ac, eto, buaswn i’n dweud wrth gwrs ei fod yn rhywbeth i ni fel pwyllgor feddwl amdano. Byddai’n edrych yn od pe byddai rhywbeth yn mynd heibio heb ein bod ni’n edrych arno, ond nid fi ar fy mhen fy hun sydd i wneud y penderfyniad hwnnw. Buaswn i’n hoffi trafod hynny ymhellach gyda phob aelod o’r pwyllgor. Mae’n bwysig bod sefydliadau cenedlaethol yn cael eu hamddiffyn ac mae’n bwysig ein bod ni’n sefyll yn gryf o blaid hynny.

O ran y targed o filiwn o siaradwyr Cymraeg, rwy’n gobeithio y bydd pobl yn hapus mai’r Gymraeg bydd ffocws cyntaf y pwyllgor yma a bod pobl yn gallu cael mewnbwn clir i mewn i waith y Gweinidog yn ei strategaeth newydd i geisio cyrraedd y targed arloesol hynny. Rwy’n credu ei bod hi’n bwysig ein bod ni’n chwarae rhan ganolig o ran sicrhau ein bod yn siapio’r hyn y mae’r Llywodraeth yn ei wneud i sicrhau bod y targed hwnnw’n gallu cael ei warantu a’n bod ni’n gallu cyrraedd y targed a lle nad ydym mewn sefyllfa lle nad yw hynny’n digwydd a bod angen ailedrych ar y sefyllfa eto. Mae yna lot fawr o bobl yn ennyn natur da’r amcan hynny ac mae’n bwysig ein bod ni hefyd yn gefnogol o hynny.

A gaf fi hefyd longyfarch y Cadeirydd a’r pwyllgor am edrych ar ffyrdd arloesol o ymgysylltu â’r cyhoedd a’r pwyllgor? Fe sonioch am y cyfryngau, ac maent wedi cael eu trafod gryn dipyn, ond rydym yn tueddu i ganolbwyntio llawer ar y BBC ac S4C yn y cyfryngau, ac ni sonioch yn eich datganiad am y cyfryngau hyperleol a cholli’r ‘Port Talbot MagNet’. Rydych chi a minnau wedi cefnogi’r cyhoeddiad hwnnw. A wnewch chi hefyd edrych ar y cyfryngau cymdeithasol a goblygiadau cyfryngau cymdeithasol i weithgareddau cyfathrebu a’r cyfryngau, gan y gallem weld sefyllfa lle byddem yn gweld y cyfryngau cymdeithasol yn goddiweddyd rôl gweithgareddau’r cyfryngau hyperleol a gallem golli’r cyhoeddiadau buddiol hyn i’n cymunedau lleol o ganlyniad i hynny? Felly, yn eich ymchwiliad, a wnewch chi sicrhau bod yr agwedd honno yn cael ei hystyried yn drwyadl, a bod effaith yr agwedd honno yn cael ei hystyried?

Diolch am eich sylwadau, David. Yn amlwg, rwy’n rhannu eich tristwch fod y ‘Port Talbot MagNet’ yn dod i ben. Bob tro y byddwn yn siarad mewn gwahanol ddigwyddiadau cyfryngol, roeddwn bob amser yn tynnu sylw atynt fel goleuni disglair yn nhywyllwch y sefyllfa lle rydym wedi gweld ‘The Merthyr Express’, ‘The Neath Guardian’ ac eraill yn cau eu swyddfeydd, gan ei gwneud yn amhosibl i bobl siarad â gohebwyr ac adrodd eu straeon wrthynt am eu cymunedau. Credaf fod hynny’n rhywbeth roedd y ‘MagNet’ yn ceisio ei wneud mewn ffordd effeithiol, ac nid straeon arwynebol efallai—roeddent yn adrodd straeon eithaf difrifol, ac rydych chi a minnau wedi rhoi straeon o’r fath iddynt. Felly, credaf ei bod yn bwysig cadw hynny.

Ond yn fy marn i—a chredaf fod aelodau eraill o’r pwyllgor yn cytuno â mi yn hyn o beth, gan ein bod wedi trafod y peth yn breifat—mae pobl yn aml yn disgrifio’r broblem mewn perthynas â’r hyperleol a dod o hyd i atebion, ond nid oes ateb gan unrhyw un mewn gwirionedd. Felly, os ydym yn cyflawni gwaith, rwy’n awyddus iawn i sicrhau ein bod yn edrych yn fanwl ar beth y gallai’r atebion hynny fod. Yn amlwg, mae Golwg360 wedi derbyn arian gan y Llywodraeth ar gyfer eu gwefan drwy gyfrwng y Gymraeg, ond a ydym am weld hynny’n digwydd drwyddi draw? A fyddant yn teimlo y byddai ganddynt fuddiant personol yn y newyddion pe baent yn cael cyllid gan y Llywodraeth? A oes ffordd arall o’i wneud? A gawn ni edrych ar fusnesau lleol, mentrau bach a chanolig yn y sector bwyd, yn y sector amaethyddol, er mwyn gweld sut, efallai, y gallai hynny fod yn berthnasol wedyn i’r sector cyfryngau yng Nghymru? Credaf ein bod yn ei roi mewn bocs bach gan feddwl nad oes ffyrdd eraill o’i wneud.

Ond rwy’n derbyn eich pwynt o ran y cyfryngau cymdeithasol a’r goblygiadau. Credaf fod llawer ohonom, fel y Llywydd a minnau, wedi gwneud Facebook live am ein bod yn teimlo bod yn rhaid i ni greu ein hagenda ein hunain os oes diffyg darpariaeth newyddion neu allfeydd newyddion i ni yma yng Nghymru. Felly, credaf fod y cyfryngau cymdeithasol yn llenwi’r bwlch hwnnw weithiau. Nid wyf o reidrwydd yn gwybod eto—efallai eich bod chi’n gwybod—a fydd yn fygythiad mewn gwirionedd i fusnesau newydd o’r fath, ond mae hynny’n rhywbeth y gallem ei ystyried fel pwyllgor o bosibl. Ond diolch i chi am eich sylwadau.

Diolch i’r Cadeirydd pwyllgor.