3. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y gwasanaethau a ddarperir yn Ysbyty Ystrad Fawr? OAQ(5)0069(HWS)

Diolch am y cwestiwn. Mae Ysbyty Ystrad Fawr yn darparu ystod eang o wasanaethau, gan gynnwys gwasanaethau argyfwng 24 awr, derbyniadau ac asesiadau brys, cyfleusterau arsylwi arhosiad byr, gwasanaeth mân anafiadau a gwasanaeth y tu allan i oriau wedi’i gyd-leoli. Yn wir, rhwng meysydd gofal dydd, derbyniadau brys a mamolaeth a chleifion mewnol triniaethau dewisol, mae’n gweld dros 10,000 o bobl bob blwyddyn ar gyfartaledd, yn ogystal â’r gwasanaethau eraill y mae’n eu darparu.

Dyna’r ateb cywir, Ysgrifennydd y Cabinet. [Chwerthin.] Serch hynny, fe fyddwn i’n dweud, ymhlith trigolion Caerffili, nid yw rôl Ysbyty Ystrad Fawr wedi’i deall yn iawn. Mae’r ganolfan gofal arbenigol a chritigol sydd wedi’i phennu ar gyfer Cwmbrân, neu ger Cwmbrân—roedd Ysbyty Ystrad Fawr wedi’i gynllunio i’w wasanaethu. A gyda llaw, ni fyddwch byth fy nghlywed yn ei alw’n ‘ganolfan gofal arbenigol a chritigol’ byth eto ar ôl y tro hwn, oherwydd nid wyf yn credu bod hynny’n ei werthu i bobl yr ardal.

Gan gadw hyn mewn cof, yn ddiweddar cyfarfûm â phrif weithredwr a chadeirydd bwrdd iechyd Aneurin Bevan. Yn dilyn y trafodaethau hynny, hoffwn weld canolfan ragoriaeth arall yn Ysbyty Ystrad Fawr, yn benodol ar ffurf canolfan ragoriaeth ar gyfer gwasanaethau gofal y fron. Rwy’n credu y byddai honno’n gwella’r gweithgareddau sy’n digwydd yn Ysbyty Ystrad Fawr ymhellach, yn enwedig mewn perthynas â’r ganolfan gofal critigol a fydd yn agor ar y cyd â hi. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ychwanegu ei gefnogaeth i’r ymgyrch honno, ac ychwanegu unrhyw gymorth pellach y mae’n barod i’w roi?

Diolch i’r Aelod lleol am fy ngwahodd i ymuno ag ymgyrch leol y gwn ei fod yn daer iawn yn ei chylch. Fodd bynnag, rwy’n siŵr y byddwch yn deall mai mater i’r bwrdd iechyd yw penderfynu a ydynt am gael canolfan arbenigol ar gyfer gofal y fron a lle i’w chael hefyd. Mae angen iddynt ymgysylltu â’r cyhoedd yn lleol, ac yn arbennig y cyngor iechyd cymuned. Mae’n bosibl, lle y gallai fod gofyn i mi wneud penderfyniad, rydych yn deall na fyddwn yn mynegi barn ar hynny. Ond yr hyn a wnaf yw ailadrodd pwyntiau a wneuthum o’r blaen—fod y penderfyniadau ynglŷn â’r rhaglen gyfalaf, yn enwedig y ganolfan gofal arbenigol a chritigol, yn rhan o system gofal iechyd gyfan sy’n cynnwys Ysbyty Ystrad Fawr. Mae angen i’r gwasanaethau a ddarperir yno fod yn seiliedig ar y dystiolaeth o fanteision i gleifion ym mhrofiad y claf, y canlyniadau i gleifion mewn gwasanaeth gwirioneddol gynaliadwy. Rwy’n ymwybodol fod yna gynigion a thrafodaethau am wasanaeth arbenigol gofal y fron, ac edrychaf ymlaen at gael eu canlyniad, a deallaf eu bod mewn gwirionedd yn seiliedig ar y pwyntiau pwysig iawn ynglŷn â’r ffordd yr awn ati i ddarparu gwasanaeth gwell, nid yn unig ar gyfer eich etholwyr chi, ond i etholwyr ar draws Gwent a de Cymru yn ehangach hefyd.

Ysgrifennydd y Cabinet, yn dilyn yr un cwestiwn ag y gofynnodd fy rhagflaenydd, mae Ysbyty Ystrad Fawr yn un o’r safleoedd sy’n cael eu hystyried gan fwrdd Aneurin Bevan ar gyfer canolfan arbenigol o ragoriaeth ar gyfer gwasanaethau canser y fron—

Dyna beth rwyf newydd ei ddweud.

Ie, rwy’n gwybod. Rwy’n sôn am y peth ac yn cytuno â chi. [Torri ar draws.] Ym mis Mawrth eleni, Lywydd, adroddwyd bod cleifion yng Ngwent yn aros yn hwy am atgyfeiriadau canser y fron nag yn unman arall yng Nghymru. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddweud pa bryd y mae penderfyniad yn debygol o gael ei wneud, ac a wnaiff ymrwymo i archwilio’r holl opsiynau sydd ar gael iddo i ddarparu gwasanaethau canser y fron rhagorol yn Nwyrain De Cymru?

Diolch i’r Aelod am y cwestiwn. Wrth geisio dirnad beth sy’n wahanol am y pwyntiau a wnaed gan yr Aelod dros Gaerffili—rwyf wedi dweud yr hyn a ddywedais ynglŷn â methu gwneud sylwadau ar benderfyniad unigol, ond mae’r dystiolaeth am y gwasanaeth presennol yn ysgogi’r angen i feddwl ynglŷn â sut y bydd y gwasanaeth yn cael ei ddarparu yn y dyfodol. A dyna’r pwynt—nid wyf yn meddwl y gallwch ddarparu’r un gwasanaeth ar yr un patrwm a disgwyl gwelliant. Felly, edrychaf ymlaen at weld cynigion y bwrdd iechyd, a chael trafodaeth â’r boblogaeth leol a’r cynghorau iechyd cymuned. Os daw ar fy nesg, fel y dywedais wrth yr Aelod lleol dros Gaerffili, byddaf yn edrych ar y dystiolaeth o fudd, profiad a chanlyniadau i gleifion, a gwasanaeth o ansawdd uchel sy’n wirioneddol gynaliadwy.

Roedd rhai pobl yn amlwg yn siomedig ynglŷn â chwmpas y gwasanaethau sydd ar gael, a natur y gwasanaeth brys yn arbennig, o gymharu â’u disgwyliadau blaenorol. Rwy’n meddwl tybed a oes unrhyw wersi i Lywodraeth Cymru neu’r bwrdd iechyd eu dysgu wrth i gynlluniau gael eu gwneud a’u cyfleu ar gyfer dyfodol Ysbyty Brenhinol Gwent yng Nghasnewydd ac Ysbyty Nevill Hall yn y Fenni, yn sgil y ganolfan gofal arbenigol a chritigol sydd i’w chroesawu’n fawr.

Wel, mae rhai o’r heriau sydd ynghlwm wrth y gwasanaeth dan arweiniad nyrsys yn ymwneud â deall beth sydd, a beth nad yw ar gael yno, ac mewn gwirionedd, mae rhywfaint o hynny’n ymwneud â diffyg dealltwriaeth ynglŷn â’r gofal o ansawdd uchel y mae uwch ymarferwyr nyrsio yn ei ddarparu, a niferoedd uchel y bobl sy’n mynd i Ysbyty Ystrad Fawr ac yn cael eu gweld yn gyflym ac yn broffesiynol iawn. Nid ydych yn clywed llawer iawn o gwynion, mewn gwirionedd, am ansawdd y gofal sy’n cael ei ddarparu yn Ysbyty Ystrad Fawr, ac rwy’n credu y gallai rhagor o bobl wneud mwy o ddefnydd ohono yn lle mynd yn ddiofyn i ganolfan fwy o faint, gan y gellid diwallu eu hanghenion gofal yn nes at ble y maent.

Mae yna bob amser wersi i’w dysgu ynglŷn â sut y mae byrddau iechyd yn cyfathrebu cynlluniau ar gyfer newid y ffordd y caiff gwasanaethau iechyd eu darparu, ac mae’n bwysig nad ydym yn rhoi’r gorau iddi a dweud ein bod wedi cyrraedd pwynt o berffeithrwydd. Bydd yna bob amser fwy y gallem ac y dylem ei ddysgu, felly dyna pam rydym yn disgwyl i fyrddau iechyd ymgysylltu’n barhaus â’u poblogaethau lleol i esbonio’r rhesymeg sy’n sail i unrhyw benderfyniadau a chynigion ar gyfer y dyfodol. Rwy’n meddwl mai’r pwynt pwysicaf yw ailadrodd yn gyson: beth yw’r budd i’r dinesydd, beth sy’n gyrru’r agenda newid gwasanaeth, sut y bydd yn effeithio ar y cleifion hynny mewn gwirionedd, ac a allwn ddisgwyl gweld gwelliant yn ansawdd y gwasanaeth y maent yn ei gael? Rwy’n meddwl, mewn gwirionedd, fod Aneurin Bevan yn un o’r byrddau iechyd gwell yn y maes hwn. Er enghraifft, er gwaethaf rhai anawsterau gyda’r ffordd yr ailgyfluniwyd gofal strôc, mae bellach mewn lle llawer gwell ac maent yn recriwtio clinigwyr strôc mewn ffordd nad yw rhannau eraill o’r wlad bob amser yn gallu ei wneud, oherwydd mae ganddynt wasanaeth gwell ac maent wedi ymgysylltu â’u poblogaeth leol ynglŷn â hynny. Felly, edrychaf ymlaen at weld byrddau iechyd eraill yn dysgu oddi wrth ei gilydd ac yn gwella’r ffordd rydym yn siarad â’n cyhoedd ac yn gwrando arnynt wrth ail-lunio gofal iechyd ar gyfer y dyfodol.