Cyn i mi alw am y trydydd cwestiwn brys, rwyf eisiau atgoffa Aelodau o’r rheol sub judice. Os oes achos troseddol neu achos ger bron rheithgor ar waith, yna mae Rheol Sefydlog 13.15 yn gwahardd trafodaeth yn y Siambr yma. Rhaid i Aelodau felly sicrhau eu hunain cyn siarad na fyddant yn mynd ar ôl materion a fyddai’n tramgwyddo’r Rheol Sefydlog yma. Rwy’n galw nawr, felly, ar Russell George i ofyn y trydydd cwestiwn brys.

Mae [R] yn dynodi bod yr Aelod wedi datgan buddiant. Mae [W] yn dynodi bod y cwestiwn wedi’i gyflwyno yn Gymraeg.

A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am adroddiad ynghylch ymchwiliad yr heddlu i gam-drin rhywiol hanesyddol mewn pêl-droed yng ngogledd Cymru? EAQ(5)0074(CC)

Diolch i’r Aelod am ei gwestiwn. Cyhoeddodd Heddlu Gogledd Cymru ddatganiad am gam-drin rhywiol hanesyddol yn y byd pêl-droed. Maent wedi cadarnhau eu bod yn gweithio gydag Ymgyrch Hydrant sydd ar y gweill. Buaswn yn annog aelodau o’r cyhoedd sydd ag unrhyw wybodaeth am gam-drin plant neu bobl ifanc i gysylltu â’r heddlu.

A gaf fi ddiolch i chi am eich ymateb, Ysgrifennydd y Cabinet? Ar hyn o bryd, wrth gwrs, mae hyn yn ymwneud i raddau helaeth ag achosion hanesyddol o gam-drin, ac mae’n amlwg heddiw fod y rhan fwyaf o’r bobl sy’n ymwneud â—y mwyafrif o’r bobl sy’n ymwneud â—hyfforddiant pêl-droed yno am y rhesymau cywir, ac yn gwneud gwaith gwych gyda phobl ifanc a’r gymdeithas yn gyffredinol. Rwy’n credu ei bod yn bwysig ein bod yn dweud hynny heddiw. Buaswn yn gofyn i Ysgrifennydd y Cabinet pa ymholiadau y mae wedi’u gwneud mewn trafodaethau a gynhaliodd gyda’r corff llywodraethu pêl-droed yng Nghymru ers i’r sgandal ddod yn amlwg am y tro cyntaf bythefnos yn ôl, a pha fesurau, ymchwiliadau a chymorth a gaiff eu cynnig gan y Llywodraeth a’r cyrff pêl-droed amrywiol yng Nghymru i gynorthwyo unrhyw unigolion yr effeithiwyd arnynt, a sicrhau cyfiawnder.

Diolch i chi am eich cwestiwn. Mae fy swyddogion mewn cysylltiad â Chymdeithas Bêl-droed Cymru ac ymddiriedolaethau pêl-droed yn y gymuned i sicrhau y gellir rhoi camau ar waith yn ôl yr angen. Er bod plismona yn fater nad yw wedi’i ddatganoli, mae Llywodraeth Cymru yn benderfynol o ddysgu gwersi ac atal unrhyw achosion pellach o gam-drin plant yn rhywiol, ac rydym yn cymeradwyo dewrder y chwaraewyr sydd wedi camu ymlaen i ddatgelu’r gweithredoedd dirdynnol a gyflawnwyd yn eu herbyn a chydnabod pa mor anodd oedd hyn iddynt hwy a’u teuluoedd. Bydd Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 yn helpu i sicrhau bod partneriaid diogelu lleol yn cael eu cefnogi gan arweinyddiaeth fwy cadarn a fframwaith cryfach a mwy effeithiol ar gyfer cydweithrediad amlasiantaethol yn y maes hwn.

Rwy’n cytuno ei bod hi’n bwysig ein bod ni’n canmol dewrder yr unigolion sydd yn siarad mas yn yr achosion yma ac, wrth gwrs, mi ddangosodd ymchwiliad Waterhouse i ni yn y flwyddyn 2000 nad oedd plant bryd hynny wedi cael eu credu, ac nad oedd pobl wedi gwrando arnyn nhw. Beth wnaeth hynny, wrth gwrs, oedd gosod chwyddwydr ar wasanaethau eiriolaeth yma yng Nghymru, sydd yn rhan bwysig iawn, iawn o’r ddarpariaeth yn y cyd-destun yma. Ers hynny, rydym wedi cael llu o adroddiadau—tri gan bwyllgorau blaenorol yn y Cynulliad yma, pedwar gan gomisiynwyr plant blaenorol hefyd—yn mynegi gofid am wasanaethau eiriolaeth yma yng Nghymru. Ond rŷm ni nawr, wrth gwrs, fel rwy’n gwybod y bydd yr Ysgrifennydd Cabinet yn cytuno, yn edrych ymlaen ac yn gobeithio’n fawr y bydd yr ‘approach’ cenedlaethol yma i wasanaethau eiriolaeth statudol yn dod i’w le y flwyddyn nesaf. Ond a fyddech chi yn cydnabod, serch hynny, nad ŷm ni wedi cael yr arweiniad strategol angenrheidiol gan Lywodraethau olynol yma yng Nghymru ar hyn? Oherwydd mae aros dros 10 mlynedd i gyrraedd y pwynt lle rŷm ni wedi cyrraedd—ac nid ydym yn dal, wrth gwrs, mewn sefyllfa lle mae’r ‘approach’ cenedlaethol yma yn ei le—yn annerbyniol.

Diolch i’r Aelod am ei gwestiwn. Rwyf wedi cyfarfod yn ddiweddar â’r comisiynydd plant a Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru a’r cyfarwyddwr gwasanaethau cymdeithasol i drafod mater y gwasanaeth eiriolaeth. Rwy’n ymwybodol fod pwyllgor y Cynulliad yn cynnal ymchwiliad i hyn ac rwyf wedi cael fy sicrhau gan yr awdurdodau hynny y bydd ganddynt wasanaeth eiriolaeth ar waith erbyn diwedd mis Mehefin y flwyddyn nesaf.

Diolch i’r Ysgrifennydd Cabinet.