Yr eitem nesaf ar yr agenda yw’r datganiad a chyhoeddiad busnes, ac rwy’n galw ar Jane Hutt.

Nid oes gennyf unrhyw newidiadau i'w hadrodd i fusnes yr wythnos hon ac mae’r busnes ar gyfer y tair wythnos nesaf fel y dangosir ar y datganiad a chyhoeddiad busnes y gellir dod o hyd iddynt ymhlith papurau'r cyfarfod sydd ar gael i'r Aelodau yn electronig.

Andrew R.T. Davies.

Helo—diolch i chi, Lywydd, mae'n ddrwg gennyf. Roeddwn i yn fy myd bach fy hun, yn y fan yna, oeddwn wir. [Chwerthin.] Dyna beth sy'n digwydd pan fyddwch chi’n chwarae o gwmpas â’ch cyfrifiadur.

Arweinydd y tŷ, a gawn ni dri datganiad os gwelwch yn dda? Mae’r un cyntaf yn ymwneud â thrafodaethau’r Llywodraeth â Chwmni Moduron Ford mewn cysylltiad â'r ffatri beiriannau ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Pan ymatebodd y Gweinidog i'r cwestiwn brys, fe gyfeiriodd at y ffaith y byddai'n mynd i Detroit i siarad â phencadlys rheoli Ford yn America a wnaeth y penderfyniad i leihau cynhyrchiant yn y ffatri beiriannau ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Mewn ymateb ysgrifenedig a gefais ganddo yr wythnos diwethaf, mae wedi nodi nad oes ganddo unrhyw gynlluniau yn y dyfodol, hyd y gellir rhagweld, i fynychu unrhyw gyfarfodydd yn ymwneud â thîm rheoli rhyngwladol Ford. Rwy'n credu bod hyn yn bryder sy'n peri gofid, o ystyried yr honiad a nodwyd mewn ymateb i'r cwestiwn brys, ac erbyn hyn nid oes unrhyw gyfarfodydd wedi’u cynllunio. Felly, a gawn ni ddatganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet yn amlinellu sut yn union y mae'n symud ymlaen â’i drafodaethau i roi sicrwydd ynglŷn â hyfywedd tymor hir y ffatri beiriannau ym Mhen-y-bont ar Ogwr?

Hefyd, a gaf i ofyn am ddatganiad ynghylch ardrethi busnes? Y tymor hwn, mae hynny wedi bod yn destun cyfraniadau yn y Siambr hon ac yn rhywbeth sydd wedi llenwi sachau post llawer o Aelodau. Mae gennym un wythnos ar ôl cyn toriad y Nadolig. Mae’r Prif Weinidog, i fod yn deg, wedi crybwyll mewn ymatebion i'r Siambr hon y gallai fod rhywfaint o hyblygrwydd o ran yr arian trosiannol sydd bellach ar gael gan Lywodraeth Cymru a, phan rwy’n sôn am hyblygrwydd, rwy’n golygu cynyddu’r swm o ryddhad trosiannol a allai fod ar gael i fusnesau. Croesewir yn fawr iawn, iawn, pe byddai’r Llywodraeth, cyn i’r sefydliad hwn fynd ar doriad dros y Nadolig, yn cyflwyno datganiad naill ai’n cadarnhau ei bod am wneud cynnydd o ran y mater hwn, neu’n dweud, na, bydd yn rhaid i chi dderbyn yr hyn sydd gennych chi a’r hyn sydd i ddod ym mis Ebrill. Rwy’n credu bod busnesau mewn sefyllfa nawr ble maen nhw eisiau sicrwydd, ni waeth ba mor ddrwg y gallai’r sicrwydd hwnnw fod, neu, gobeithio, ba mor dda y gallai’r sicrwydd hwnnw fod, pe byddai'r Llywodraeth yn gwneud cynnydd ynghylch y rhyddhad trosiannol.

Gofynnir am y trydydd datganiad, os yw’n bosibl, gan y Gweinidog dros iechyd ynglŷn ag amseroedd ymateb ambiwlansys. Mae fy nghydweithiwr, Darren Millar, wedi amlygu ar sawl achlysur na chaiff galwadau 999 mewn cysylltiad â thrawiad ar y galon a strôc eu cynnwys yng nghategorïau brys y gwasanaeth ambiwlans. Mae honno'n sefyllfa sy’n peri llawer iawn iawn o ofid, os ydych chi’n meddwl, am bob munud a wastreffir wrth ymateb i alwadau ynghylch trawiadau ar y galon, y ceir gostyngiad o 10 y cant yng ngallu’r claf hwnnw i oroesi. Felly, byddwn yn ddiolchgar—ac rwy’n gallu gweld Ysgrifennydd y Cabinet yn parablu yn y fan yna— byddwn yn ddiolchgar pe gallai fynd ati i gyflwyno datganiad ysgrifenedig i ni er mwyn cadarnhau a yw'n wir nad ystyrir galwadau yn ymwneud â thrawiadau ar y galon a strôc mewn gwirionedd yn faterion brys. A gawn ni’r sicrwydd hwnnw gan Ysgrifennydd y Cabinet drwy gyfrwng datganiad ysgrifenedig cyn i ni fynd ar doriad dros y Nadolig?

Diolch yn fawr, Andrew R.T. Davies, am eich cwestiynau. Mae Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a’r Seilwaith wedi cyfarfod ag uwch-reolwr Ford yn Ewrop, ac mae’n chwarae rhan lawn wrth sicrhau’r ffatrïoedd peiriannau ym Mhen-y-bont ar Ogwr.

Ynglŷn â’ch ail bwynt, fel y gwyddoch chi’n iawn, bu ymgynghoriad o ran yr ardrethi busnes a’r rhyddhad trosiannol. Wrth gwrs, rydym yn nodi eich sylwadau. Mae'r Prif Weinidog wedi ymateb, fel, yn wir, y mae Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol, a bydd yn cymryd sylw o'r ymatebion i'r ymgynghoriad.

Mewn cysylltiad â’ch trydydd pwynt, mae hyn yn fater o bryder, yr hyn yr ydych chi wedi'i godi heddiw. Rwyf ond eisiau, eto, nodi’r pwynt, mewn ymateb i gwestiynau ar gyfer y Prif Weinidog, mai’r model ymateb clinigol newydd hwn sydd wedi golygu bod gwasanaeth ambiwlans Cymru yn arwain y ffordd, fel y cydnabuwyd yn genedlaethol, y tu allan i Gymru, o ran y cyfryngau, y wasg ac o ran diddordeb, wrth gwrs, yn y ffordd yr ydym ni’n dangos pa mor gyflym yr ydym ni’n ymateb i gleifion sy'n ddifrifol wael, a fyddai, wrth gwrs, yn cynnwys cleifion yr honnir eu bod wedi dioddef strôc a thrawiad ar y galon—gan gyrraedd y targed cenedlaethol bob mis ym mlwyddyn gyntaf y cynllun peilot, felly. Mae’n ymwneud â newidiadau a lywir yn glinigol, gan alluogi cleifion i dderbyn yr ymateb cywir, yn seiliedig ar eu hangen clinigol, ac mae'n galonogol. Rwy’n gobeithio y byddech chi’n ymuno â mi i groesawu'r ffaith bod rhannau eraill o'r DU yn cymryd sylw o'n cynnydd, a bod Gwasanaeth Ambiwlans yr Alban wedi cyhoeddi y byddant yn gweithredu system debyg iawn cyn bo hir.

Yn gynharach y prynhawn yma, mewn ymateb i gwestiwn gan fy ffrind a’m cydweithiwr, yr Aelod Seneddol dros Ddwyrain Caerfyrddin a Dinefwr, dywedodd Ysgrifennydd Gwladol y DU dros drafnidiaeth wrth Dŷ'r Cyffredin nad oedd Llywodraeth y DU wedi cytuno i ddatganoli masnachfraint Cymru a'r gororau i'r lle hwn. Mae hyn yn groes, wrth gwrs, i’m dealltwriaeth i o ganlyniad proses Dydd Gŵyl Dewi. A gawn ni ddatganiad—naill ai'n ysgrifenedig neu ar lafar—cyn gynted ag y bo modd, i egluro'r sefyllfa ynglŷn â datganoli masnachfraint Cymru a'r gororau yn y dyfodol?

Oes, mae angen inni fod yn glir iawn ynghylch y pwynt hwn. Wrth gwrs, mae gan Ysgrifennydd y Cabinet ei gwestiynau llafar yfory, ond bydd hefyd yn sicrhau y bydd yn egluro hynny, mewn ateb i'r cwestiwn hwnnw, Steffan Lewis, yn ysgrifenedig, yn dilyn y datganiad busnes heddiw.

A gaf i ofyn i Ysgrifennydd y Cabinet am ddau ddatganiad, os gwelwch yn dda? Mae’r cyntaf yn ymwneud â pholisi awdurdodau lleol o ran gosod swyddfeydd i gynrychiolwyr etholedig. Rwyf wedi penderfynu ceisio dod o hyd i safle swyddfa newydd oherwydd cafwyd bod yr un sydd gennyf eisoes yn anaddas, o ganlyniad i bryderon ynghylch diogelwch. Ar ôl llawer o amser ac ymdrech, daeth fy aelodau staff o hyd i safle yn Beechwood House, a oedd yn wag. Roedd y trafodaethau cychwynnol ynghylch rhentu'r eiddo yn ffafriol. Rwyf felly’n flin iawn ac yn siomedig bod Cyngor Dinas Casnewydd wedi rhwystro’r symud, gan iddyn nhw ddweud nad yw'n bolisi ganddyn nhw i rentu eiddo'r cyngor at ddibenion gwleidyddol. Ysgrifennydd y Cabinet, mae fy swyddfa—ar hyn o bryd, os wyf yn ei defnyddio yn ystod adeg etholiad, rwy’n ad-dalu’r rhent, yr ardrethi, y costau trydan, nwy a ffôn i'r Cynulliad. Am ran o’r lle yn yr eiddo a ddefnyddir, aiff yr arian yn ôl i'r Cynulliad. Rwy'n credu ei fod yn gwbl hurt. Nid wyf—

Nid wyf yn credu bod hwn yn gwestiwn ar gyfer y Llywodraeth, a dylech chi aros nes y cewch chi’r cyfle i ofyn cwestiynau i'r Comisiwn er mwyn gofyn cwestiwn o'r math hwnnw. Naill ai gofynnwch gwestiwn i’r Llywodraeth sy'n briodol ar ei chyfer, neu ymatalwch rhag gofyn y cwestiwn a'i ofyn yn ei fan priodol.

Diolch i chi, Lywydd. Nid wyf yn deall pam y byddai’n well gan y cyngor, ar adeg pan fo cyfyngiadau a phwysau cyllidebol, adael adeilad yn wag, yn hytrach na chael incwm o ased heb ei ddefnyddio. Diolch.

Yr ail ddatganiad: mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn dweud eu bod wedi cael blwyddyn lwyddiannus iawn y llynedd, gan fod mwy na 660,000 o dunelli o bren wedi gadael yr ystâd coedwigoedd cyhoeddus. Bydd llai o goedwigaeth. Mynegwyd pryder i mi ynghylch a yw’r ffigwr hwn yn gynaliadwy yng Nghymru a beth a ddigwyddodd i'r incwm a gynhyrchwyd yn ei sgil. Os gwelwch yn dda a gawn ni ddatganiad ynglŷn â hyn? Diolch.

Mae'r cwestiwn hwnnw yn ymwneud â Chyfoeth Naturiol Cymru a'i gyfrifoldebau. Rwy'n siŵr y byddech chi’n dymuno codi hyn ag Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Amgylchedd a Materion Gwledig.

Arweinydd y tŷ, a gaf i ofyn am ddau ddatganiad? Yn gyntaf oll, yn gynharach, wrth ofyn cwestiynau i'r Prif Weinidog, gofynnodd Gareth Bennet i'r Prif Weinidog am y wybodaeth ddiweddaraf ynghylch metro de Cymru. A allwn i ailadrodd y galwadau hynny am ddiweddariad ar hynny, yn enwedig o ran y cam nesaf? Fel y gwyddoch chi o’m pryderon yn ystod y Cynulliad diwethaf, mae tref Trefynwy wedi’i chynnwys ar rai mapiau metro a heb ei chynnwys ar eraill. Bellach ceir pryderon ynglŷn ag effaith gadael yr Undeb Ewropeaidd ar gyllid ar gyfer y rhwydwaith llawn fel y cynigiwyd o'r blaen. Felly, a gawn ni ddiweddariad ar y sefyllfa ynglŷn â chynnwys ardaloedd pellennig ar y map metro, yn enwedig o ystyried y cynigion i gael canolfan drafnidiaeth yn Celtic Manor, rwy’n credu? Yn fy marn i, byddai hynny’n rhoi posibilrwydd i ardaloedd pellennig yn fy etholaeth i a’r de-ddwyrain gael eu cysylltu â gwasanaeth rheolaidd i'r map metro.

Yn ail, crybwyllwyd ardrethi busnes gan Andrew R.T. Davies yn gynharach. Mae hyn yn bryder parhaus yn fy ardal i. Roeddwn i’n bresennol mewn cyfarfod llawn neithiwr ym Mrynbuga lle y mynegwyd pryderon i mi am y sefyllfa yn ymwneud ag ardrethi busnes. Roedd cynrychiolydd o wasanaeth sifil Llywodraeth Cymru yno a rhoddodd rywfaint o wybodaeth, ond rwyf o’r farn y byddai'n ddefnyddiol iawn pe byddem ni’n cael diweddariad gan y Gweinidog ar ardrethi busnes a datganiad sy'n mynd i'r afael â phryderon ynghylch rhyddhad ardrethi busnes. Mae llawer o fusnesau yn ofni, pan ddaw hi’n fis Ebrill nesaf, heb ryddhad ychwanegol—rhyddhad cyfartal â’r hyn a geir ar draws y ffin—y cânt eu gorfodi allan o fusnes. Felly, rwy’n credu y byddai cael diweddariad neu ddatganiad ar gynllun rhyddhad ardrethi busnes cyfartal cyn ein bod yn cael toriad dros y Nadolig, yn ddefnyddiol iawn, iawn i’m hetholwyr ac Aelodau Cynulliad eraill.

Wel, wrth gwrs, mae Nick Ramsay yn wyliadwrus iawn wrth godi materion ar ran ei etholaeth a hefyd, ar nifer o achlysuron, ynglŷn ag anghenion eich etholaeth mewn cysylltiad â datblygiadau seilwaith megis metro de Cymru. Wrth gwrs, gwn fod y Prif Weinidog wedi ymateb yn rhannol y prynhawn yma i gwestiynau a’i fod, wrth gwrs, yn ystyried y materion yn ymwneud â pharhau i allu cael gafael ar gyllid Ewropeaidd, sy’n bwysig iawn ar gyfer y metro. Mae hefyd yn cydnabod, fel y gwnaeth yn sicr wrth ateb cwestiynau blaenorol yn fy marn i, pa mor bwysig ydyw fod hyn yn rhan o’r cytundeb dinesig ar gyfer prifddinas-ranbarth Caerdydd a bod arweinydd Sir Fynwy yn cymryd rhan weithredol yn y prifddinas-ranbarth a sicrhau bod pob awdurdod lleol yn elwa ar hynny. Felly, wyddoch chi, o ran y wybodaeth ddiweddaraf, gwn y bydd Ysgrifennydd y Cabinet eisiau rhoi diweddariad ar adeg briodol ynglŷn â chynnydd o ran metro de Cymru.

O ran eich ail bwynt, rwyf eisoes wedi ymateb i Andrew R.T. Davies o ran canlyniadau'r ymgynghoriad a gynhelir ar ardrethi busnes ac, wrth gwrs, y gydnabyddiaeth fod hwn yn fater allweddol mewn rhannau o etholaethau ar draws Cymru.

Diolch i’r Gweinidog.