2. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am effaith gadael yr UE ar y diwydiant pysgota yng Nghymru? OAQ(5)0097(ERA)

Diolch. Mae llawer o gwestiynau ac ansicrwydd ynghlwm wrth ymadawiad y DU â’r Undeb Ewropeaidd yn y dyfodol mewn perthynas â dyfodol diwydiant pysgota Cymru. Er mwyn diogelu ffyniant y diwydiant a’n cymunedau arfordirol, bydd fy adran yn datblygu polisi pysgodfeydd sy’n edrych tua’r dyfodol, fel y nodir yn y Papur Gwyn, ‘Diogelu Dyfodol Cymru’.

Rwy’n fodlon iawn gydag ateb Ysgrifennydd y Cabinet. A yw’n derbyn y bydd y cyfleoedd a fydd ar gael i bysgotwyr Cymru yn sylweddol iawn, fod ein moroedd wedi cael eu hysbeilio dros y 43 mlynedd diwethaf o ganlyniad i’r polisi pysgodfeydd cyffredin, y difrod i stociau pysgod, sydd wedi cymryd sawl blwyddyn i ddechrau eu hunioni, a bod gennym gyfle, drwy ailgymryd rheolaeth ar y dyfroedd arfordirol a rhannau pellach o’r môr, nid yn unig i ddatblygu adnodd economaidd enfawr i Gymru, ond hefyd i wella cadwraeth yn nyfroedd Cymru?

Credaf ei bod braidd yn gynnar i gymryd yn ganiataol y bydd Brexit mor gadarnhaol i’r diwydiant pysgota yn gyffredinol ag y mae’r Aelod yn ei awgrymu. Ond rwy’n derbyn yn llwyr—ac rwyf wedi dweud sawl tro—er y bydd gadael yr UE yn peri llawer o risgiau a heriau, y bydd yna gyfleoedd yn y dyfodol. Credaf fod mynediad at y farchnad yn gwbl hanfodol, ac fel y dywedais, bydd gennym bolisi pysgodfeydd cyffredin ar gyfer y dyfodol—polisi pysgota penodol iawn i Gymru—i gymryd lle’r polisi pysgodfeydd cyffredin. Ond credaf fod angen inni ystyried yr egwyddorion sylfaenol o ran sut rydym yn rheoli ein pysgodfeydd yng Nghymru. Credaf fod angen mwy o hyblygrwydd, yn ogystal â chyfundrefnau rheoli addasadwy, ar gyfer y dyfodol.

Gobeithio na fyddwch chi’n gwrando ar y brenhinoedd Cnut draw ar yr ochr arall, sy’n meddwl eu bod nhw’n gallu rheoli’r moroedd. Ond mae yna bysgodfa bwysig yng Nghymru, sef y bysgodfa gregyn, sy’n hynod bwysig. Beth yw’r posibiliadau, wrth i ni edrych ar bysgota cregyn bylchog, er enghraifft, ac, wrth gwrs, cregyn gleision, i agor pysgodfeydd wedi eu tystio o dan gynllun y Marine Stewardship Council, er mwyn hybu pysgodfeydd yng Nghymru? A oes modd i chi ddatblygu’r ochr honno i bethau, fel ein bod ni’n cael pysgodfeydd cynaliadwy wrth ymadael â’r Undeb Ewropeaidd?

Diolch. Wel, gobeithiaf eich bod wedi derbyn fy mod wedi dweud, yn fy ateb i Neil Hamilton, fy mod yn credu bod y rhagdybiaeth y bydd yn rhywbeth cadarnhaol braidd yn gynnar. Ond fel y dywedais, mae cyfleoedd i’w cael, a chredaf fod angen yr ymagwedd fwy hyblyg honno arnom. Rydych yn sôn yn benodol am gregyn bylchog a chregyn gleision, a sut y dylem fynd yn ein blaenau, yn enwedig mewn perthynas â bwyd môr. Byddaf yn mynychu ein expo bwyd môr lleol ym Mrwsel ym mis Ebrill, gan fy mod o’r farn fod llawer y gallem ei wneud ar gyfer y diwydiant pysgodfeydd, sydd efallai wedi cael ei lesteirio yn y gorffennol, ac mae’n ymwneud â sicrhau’r ymagwedd fwy hyblyg honno. Ond dychwelaf at yr hyn yr oeddwn yn ei ddweud: mae mynediad at y farchnad yn gwbl hanfodol.

Ar yr un thema, Ysgrifennydd y Cabinet, rydych chi’n gwybod, wrth gwrs, pa mor fregus yw diwydiant cocos Gŵyr oherwydd marwolaeth cynnar stociau ym moryd Burry. Ac efallai fydd y Bil diddymu mawr yn diogelu’r diwydiant hwn drwy gadw rheoliadau pysgod cregyn yr Undeb Ewropeaidd, ond ni fydd yn amddiffyn marchnadoedd pysgod cregyn yn yr Undeb Ewropeaidd ar hyn o bryd. Felly, sut mae Llywodraeth Cymru yn hybu ein pysgod cregyn o fewn gwledydd yr Undeb Ewropeaidd, i sicrhau bod ein cynnyrch yn mynd i fod yn ddewis cyntaf—gyda thariffau, neu hebddynt?

Wel, soniais yn fy ateb i Simon Thomas y byddaf yn mynychu’r expo bwyd môr ym Mrwsel. Rwyf wedi darparu cyllid ar gyfer hynny. Credaf ei bod yn bwysig iawn fy mod yn mynychu’n bersonol, er mwyn sicrhau bod pawb yn ymwybodol o’n diwydiant bwyd môr gwych yng Nghymru. Rydym hefyd wedi cael y strategaeth bwyd môr a helpais i’w lansio gyda’r diwydiant oddeutu tri neu bedwar mis yn ôl.