Symudwn ymlaen at eitem 4 ar ein hagenda, sef datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg ar adolygiad ac argymhellion addysg y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd. Galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, Kirsty Williams.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Pan ddes i’n Ysgrifennydd addysg, roeddwn i’n glir bod angen i ni godi safonau, lleihau'r bwlch cyrhaeddiad a darparu system addysg sy’n destun balchder a hyder cenedlaethol. Rwy’n parhau i fod yn ymrwymedig i’r nodau hyn ac rydym ni’n gwneud cynnydd. Caiff hynny ei atgyfnerthu gan yr amser yr wyf wedi’i neilltuo yn ystod y misoedd diwethaf i werthfawrogi yn well yr hyn sy'n digwydd ledled y wlad drwy wrando ar y proffesiwn, cwrdd ag arweinwyr ein hysgolion a siarad â disgyblion a rhieni.

Mae ein diwygiadau hefyd yn cael eu llywio gan dystiolaeth ryngwladol ac arfer gorau. I fod y gorau, mae'n rhaid i ni ddysgu gan y gorau, a dyna pam y gwnes i wahodd y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd, sefydliad uchel ei barch ar draws y byd, i ddarparu asesiad annibynnol o'n sefyllfa wrth fynd ati i ddiwygio. Mae'r adroddiad, a gyhoeddwyd heddiw, yn gyfraniad hynod ddefnyddiol at ein trafodaethau yma yng Nghymru. Mae'n nodi ble y mae Cymru wedi gweithredu ar argymhellion y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd o 2014 a ble yr ydym wedi gweld llwyddiannau, ac mae’n nodi meysydd lle y ceir heriau o hyd.

Fel cerdyn adroddiad ar gyfer addysg, rwy’n credu y gallaf grynhoi'r adborth drwy ddweud, 'Gwnaed cynnydd da, ar y llwybr cywir, ond mae digon o le i wella o hyd.' Canfyddiad allweddol y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yw bod ein dull o wella ysgolion wedi symud o gyfeiriadedd polisi tameidiog a thymor byr i un a gaiff ei arwain gan weledigaeth hirdymor a nodweddir gan broses o gydlunio â rhanddeiliaid allweddol.

Croesewir hyn ac mae’n dangos y cynnydd yr ydym yn ei wneud. Pan allwn ni ddangos llwyddiant, dylai fod yn fater o gydnabod egni ac ymdrechion ar y cyd, yn y man hwn gyda Gweinidogion blaenorol, a gwaith gwerthfawr y pwyllgorau addysg blaenorol yn y Cynulliad a gwaith craffu Aelodau'r Cynulliad, ond yn bwysicaf oll yn ein hysgolion ac ar eu traws.

Fodd bynnag, fel y dywed y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd, mae ein perfformiad wedi bod yn gymysg ac rydym ni wedi gweld cenhedloedd bach, arloesol eraill yn achub y blaen arnom, ond mae hynny’n fy argyhoeddi nad oes unrhyw reswm pam na allwn ni symud ymlaen ar ein taith ddiwygio, gan ddefnyddio ein maint fel mantais i sicrhau cydlyniad, hyder ac ymrwymiad gwirioneddol genedlaethol i ddiwygio. Rwyf i, felly, yn falch bod yr adroddiad yn tynnu sylw at y gwaith rhagorol sy'n cael ei wneud, gan nodi’r rhan ganolog y mae ysgolion arloesi yn ei chwarae a hefyd y cynnydd da o ran datblygu’r fframwaith cymhwysedd digidol.

Mae'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd wedi nodi ei fod o’r farn bod y proffesiwn wedi symud o ormod o ddiwygio i weledigaeth hirdymor a rennir ac ymdeimlad cryf o barodrwydd. Rwy’n rhannu’r optimistiaeth honno, Ddirprwy Lywydd, ac rwyf wedi ei gweld drosof fy hun yn yr ysgolion rwy’n ymweld â nhw, gan gynnwys un yn eich etholaeth chi eich hun. Wedi dweud hynny, ni allaf i, ni allwn ni, ni all y system ac ni wnawn orffwys ar ein bri. Mae'r sgoriau PISA siomedig yn dangos i ni fod llawer i’w wneud o hyd. Mae’n rhaid i bawb yn ein system ddeall bod PISA yn ein galluogi ni i gymharu ein hunain â’r byd. Ac ni fu hynny erioed yn bwysicach nag yw yn awr ac ar gyfer y blynyddoedd ansicr sydd o'n blaenau.

Mae'n rhaid i ni barhau i ddatblygu proffesiwn addysgu o ansawdd uchel a dyna'r neges gref gan y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd. Mae wedi cymeradwyo ein dull o ddiwygio addysg gychwynnol ar gyfer athrawon a’n pwyslais ar ddysgu proffesiynol ar bob cam o’u gyrfa. Ond y mae wedi ein hannog i gyflymu'r broses o ddatblygu ein safonau arweinyddiaeth ac rwyf i’n cytuno. Yn hanesyddol, nid ydym ni wedi rhoi digon o werth ar yr agwedd hollbwysig hon ar godi safonau yn ein hysgolion. Ers ymgymryd â'r swydd, mae wedi bod yn amlwg i mi fod arweinyddiaeth yn faes sy'n mynnu gwaith datblygu sylweddol a brys. Ers i’r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd ymweld ym mis Tachwedd, mae’r gwaith ar arweinyddiaeth yn datblygu trwy sefydlu’r academi genedlaethol arweinyddiaeth addysgol a gallaf sicrhau’r Siambr hon, y proffesiwn a'r rhieni, y bydd datblygu arweinyddiaeth yn rhan allweddol o’n strategaeth addysg. Nawr, yn fwy nag erioed, mae angen arweinwyr cryf ar Gymru sy'n barod am yr her.

Mae'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd hefyd yn ein hannog i barhau â'r broses o gydlunio polisïau â rhanddeiliaid allweddol ac rwyf wedi fy narbwyllo mai hwn yw’r dull cywir. Yn y pen draw, bydd nodau ac uchelgeisiau a rennir yn sicrhau y bydd llawer o’r gwaith diwygio yn cael ei gyflawni. Neges gref yw bod angen i ni gyfathrebu ein diwygiadau yn glir. Mae annog cydlyniad ar draws ein mentrau a'n polisïau yn thema gyffredin drwy’r adroddiad. Ac rwy’n cytuno y gallwn ni fod yn fwy craff ac yn gliriach o ran y ffordd yr ydym yn dangos sut y mae gwahanol bolisïau yn cysylltu â'i gilydd ac yn cyfrannu at ddatblygu ein dysgwyr yn y modd yr ydym ni eisiau.

Gall diwygio ein system addysg, yn wir, gall diwygio unrhyw system, fod yn gymhleth ond mae'n rhaid i ni hefyd elwa ar symlrwydd gweithredu’n effeithiol: gwell dysgu proffesiynol, hyfforddiant diwygiedig ar gyfer athrawon, asesiadau newydd, disgwyliadau arweinyddiaeth uchel a mwy o weithio rhwng un ysgol i’r llall. Ein gwaith ni yn awr yw parhau â'n cenhadaeth genedlaethol i ddiwygio addysg, codi safonau a helpu pob dysgwr yng Nghymru, beth bynnag fo'u cefndir, i gyflawni eu potensial. Byddaf i’n parhau i weithredu yn gyflymach pan fo angen, a byddaf, wrth gwrs, yn ystyried cyngor ac argymhellion y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn fanylach dros y misoedd nesaf. Lywydd, y bore yma, siaradais i ac Andreas Schleicher mewn cynhadledd a oedd cynnwys bron pob un pennaeth uwchradd yng Nghymru, ac rwy’n gwybod, yn y gynhadledd honno, ac mewn ystafelloedd dosbarth ledled ein gwald, fod gennym y dewrder a'r hyder i gyflawni ar gyfer ein holl ddysgwyr ac i gryfhau ein dyfodol fel economi a chymdeithas. Diolch.

A gaf i ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei datganiad y prynhawn yma ac, yn wir, am y copi ymlaen llaw o adroddiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd ddoe, y cafodd ei rannu â phob un o'r pleidiau gwleidyddol, rwy’n credu? Rwyf o’r farn mai’r hyn sy'n glir iawn, ar ôl darllen yr adroddiad, yw nad oedd popeth cystal â’r darlun a roddwyd ym mis Rhagfyr, pan ysgrifennodd Ysgrifennydd y Cabinet at Gadeirydd y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn awgrymu bod y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd rywsut yn amddiffyn ei safbwynt polisi, gan ei bod yn glir iawn fod yna ymdeimlad o déjà vu yn yr adroddiad, i bob pwrpas, oherwydd ei fod yn dweud rhai pethau sy'n gyson â'r hyn a oedd yn cael ei ddweud gan gôr o leisiau, gan gynnwys y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn 2014, ynghylch diffyg arweinyddiaeth glir, yr angen i godi statws y proffesiwn, yr angen i fuddsoddi mwy mewn ansawdd datblygiad proffesiynol parhaus a mynediad ato, er enghraifft. Rwy’n credu ei bod hi’n destun pryder mawr mewn gwirionedd ein bod yn clywed y negeseuon hyn eto flynyddoedd lawer ar ôl iddynt gael eu hailadrodd mewn adroddiadau eraill.

Wedi dweud hynny, rwy’n credu bod rhai pethau cadarnhaol iawn hefyd y gellir eu dysgu o'r adroddiad ac rydych chi wedi crybwyll rhai ohonyn nhw yn eich datganiad. Roedd rhai o’r pwyntiau na wnaethoch eu crybwyll, wrth gwrs, yn ymwneud â fformiwla ariannu genedlaethol, sef rhywbeth y mae'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd wedi dweud y gellid ei datblygu o bosibl. Mae Ysgrifennydd y Cabinet a minnau yn gwybod bod amrywio sylweddol o un awdurdod lleol i’r llall o ran y swm y pen sy'n cael ei wario ar addysg a disgyblion. Mae hynny'n rhywbeth na ellir ei gyfiawnhau o ran y buddsoddiad y mae angen i ni ei wneud yn ein plant a’n pobl ifanc, a byddwn i’n gofyn yn benodol i Ysgrifennydd y Cabinet beth yw ei hasesiad cychwynnol o'r argymhelliad penodol hwnnw o ran yr angen am fformiwla ariannu genedlaethol.

Rwy’n credu hefyd fy mod i’n dymuno cofnodi croeso cynnes iawn i'r awgrym bod angen i ni gysylltu tystiolaeth â pholisi. Bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn gwybod fy mod wedi mynegi pryder ynghylch y diffyg tystiolaeth sydd ar gael ar gyfer amcan Ysgrifennydd y Cabinet i ostwng maint dosbarthiadau’r blynyddoedd cynnar i 25, o ystyried y degau o filiynau o bunnoedd y gellid eu buddsoddi mewn mannau eraill yn y system addysg i gael gwell gwerth am ein harian. A tybed, Ysgrifennydd y Cabinet, a fyddwch chi’n ailystyried ar eich safbwynt ar faint dosbarthiadau o ganlyniad i'r sylw yn adroddiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd fod angen cysylltiad clir arnom rhwng tystiolaeth a pholisi addysg. A wnewch chi ddweud wrthym hefyd sut y gallai’r argymhelliad penodol hwnnw helpu i lywio adolygiad Reid o ymchwil addysg uwch sydd ar y gweill ar hyn o bryd? Oherwydd nid oes dim amheuaeth y gall ein sefydliadau addysg uwch chwarae rhan wrth ddatblygu argymhellion polisi sy'n gysylltiedig â'r ymchwil y maen nhw’n ei wneud i’w gyflwyno i’r Cynulliad Cenedlaethol a Llywodraeth Cymru.

Rwyf i hefyd yn dymuno cofnodi’r ffaith ein bod yn croesawu cynnig y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd i leihau'r baich gweinyddol ar arweinwyr ysgolion, er mwyn rhyddhau amser iddyn nhw ganolbwyntio ar godi safonau yn y proffesiwn addysgu a chefnogi eu cydweithwyr. Gwyddom y gall hyn darfu yn sylweddol—y dyletswyddau gweinyddol y mae llawer o benaethiaid yn eu hwynebu—ac rwy’n credu ei fod yn argymhelliad ac yn awgrym cadarnhaol iawn fod angen buddsoddi mewn rhagor o reolwyr busnes ar draws y system addysg yng Nghymru. Ond tybed, Ysgrifennydd y Cabinet, ba ystyriaeth yr ydych chi wedi'i rhoi i ba mor gyraeddadwy y gallai hynny fod, o ystyried y ffaith bod gennym lawer o ysgolion bach yng Nghymru, ac a ydych chi’n credu y gallai’r consortia addysg rhanbarthol neu, yn wir, y trefniadau cydweithredol rhwng ysgolion llai, fod yn ffordd ymlaen o ran rhoi’r cyfle i fuddsoddi mewn rheoli busnes, fel y gall penaethiaid ganolbwyntio ar eu harweinyddiaeth addysgol.

Un o'r pethau sy’n destun pryder yn yr adroddiad yw’r ffaith y canfu’r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd fod yna ddiffyg cyfathrebu clir gyda'r sector a gyda rhanddeiliaid allweddol ynghylch sut y bydd y daith addysg yn mynd rhagddi. Bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn gwybod o’r dystiolaeth y mae’r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg wedi ei chael gan bobl yn y proffesiwn, a gan randdeiliaid eraill, ei bod yn ymddangos y bu rhywfaint o amwysedd o ran sut y bydd y cwricwlwm newydd yn cael ei lunio, ac a yw'r cart yn cael ei roi o flaen y ceffyl o ran peidio â deall yn iawn sut y bydd y fframwaith asesu yn edrych yn y dyfodol. A tybed sut y byddech yn ymateb i'r honiad gan y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd nad oes gennym naratif clir am y daith, a sut yr ydych chi’n rhagweld y byddwch yn gallu amlygu rhai o’r uchelgeisiau a’r nodau a rennir.

A ydych chi’n dod i ben?

Mae gennyf ychydig mwy—

Na, na, nid ychydig mwy; un arall, os gwelwch yn dda, oherwydd eich bod wedi cael bron cymaint o amser ag y cafodd y Gweinidog wrth ddod â'r datganiad i'r llawr.

Rwy’n sylweddoli hynny, Ddirprwy Lywydd—

Ac mae'n ddatganiad, a dylai fod yn ddim mwy nag ychydig o sylwadau agoriadol.

Byddwn wedi bod wrth fy modd eich gweld chi yma yn y datganiad blaenorol, Ddirprwy Lywydd, fel y gallem ni fod wedi cael rhywfaint—

Nid oeddwn; dyna sut rwy’n gweithredu.

Rwy’n sylweddoli hynny, ac o leiaf yr ydych yn gyson yn y pethau hyn, Ddirprwy Lywydd.

Wel, ie, felly brysiwch—bwrwch ymlaen.

Os caf i felly, gydag un cwestiwn arall, a byddaf i’n ceisio ei wneud yn gwestiwn mor eang â phosibl. A wnewch chi ddweud wrthym yn ychwanegol felly, Ysgrifennydd y Cabinet, sut yr ydych yn bwriadu mynd i'r afael â'r pryder y mae’r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd wedi ei amlygu ynghylch y diffyg pwyslais ar ddisgyblion mwy abl a thalentog? Un peth yr wyf yn nodi yw bod Llywodraeth Cymru yn cymryd camau sylweddol o ran yr angen i gefnogi’r plant hynny ag anghenion dysgu ychwanegol. Mae hynny'n rhywbeth, wrth gwrs, y mae’r blaid hon yn ei gefnogi’n fawr. Ond mae'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd wedi amlygu, ac mae'n cyfeirio at hyn yn yr adroddiad hwn hefyd, nad yw disgyblion mwy abl a thalentog efallai yn cael eu datblygu gymaint ag y gallent i gyrraedd eu potensial, a thybed a wnewch chi roi rhywfaint o wybodaeth i ni am sut yr ydych yn gobeithio gallu helpu’r dysgwyr hynny i elwa yn y dyfodol. Diolch.

A gaf i ddiolch i Darren am ei sylwadau a’i gwestiynau? Rwy’n falch ei fod wedi defnyddio'r cyfle cynnar a gafodd i ddarllen yr adroddiad ddoe yn effeithiol. Os caf i fynd trwyddynt, pan godais mewn ymateb i'r canlyniadau PISA ym mis Rhagfyr, wnes i ddim esgus am eiliad bod pob dim yn berffaith. Mi wnes i fyfyrio—[Torri ar draws.] Ac mi wnes i fyfyrio ar y dyfyniadau a roddwyd y diwrnod hwnnw yn yr adborth cychwynnol a ddarparwyd i ni gan y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd o ran yr adroddiad hwn. Pe byddwn i’n meddwl bod pob dim yn iawn, ni fyddwn wedi gofyn i'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd ddod yn ôl atom. Roeddwn i eisiau asesiad gonest, annibynnol ar y Llywodraeth, o’n sefyllfa ni. Yr hyn y mae'r adroddiad yn ei ddweud yw ein bod yn gwneud rhywfaint o gynnydd. A gadewch i ni fod yn gwbl glir ei fod yn gwneud hynny, oherwydd rwy’n credu bod angen i ni fod yn deg i'r proffesiwn a chydnabod yr ymdrechion y mae'r proffesiwn wedi’u gwneud. O ran dysgu ac addysgu proffesiynol, mae’n dweud bod

Cymru yn haeddu cydnabyddiaeth am wneud cymaint o gynnydd wrth ddatblygu a gweithredu newid yn y maes hwnnw. Mae'n sôn am y ffaith ein bod ni wedi amlygu ein hunain, yn rhyngwladol, o ran y gwaith yr ydym ni wedi'i wneud ar dechnoleg ddigidol a'r fframwaith cymhwysedd digidol. Ond mae'r adroddiad hefyd yn gwbl glir bod llawer iawn o waith i'w wneud o hyd, ac nid wyf yn anwybyddu hynny o gwbl.

O ran rheoli busnes, rydych chi'n iawn, mae'r adroddiad yn sôn am y baich biwrocrataidd yr ydym yn ei roi ar ein penaethiaid, ac rwy’n cydnabod hynny. Mae'n rhywbeth rwy’n ei glywed yn gyson ganddynt. Dylai pennaeth mewn ysgol ganolbwyntio yn bennaf ar y dysgu a’r addysgu yn y sefydliad hwnnw. Mae’r pethau sy'n tarfu ar hyn yn effeithio’n negyddol ar ei allu i wneud hynny. Boed hwnnw y pennaeth y cyfarfûm ag ef yn ddiweddar sy'n treulio llawer iawn o amser yn cael trafferthion i hyd yn oed agor yr ysgol yn y bore oherwydd bod yr ysgol mewn cyflwr mor wael, neu’r pennaeth sy'n cael trafferth wrth gymryd rhan mewn gwasanaethau eraill—boed hynny'n wasanaethau cymdeithasol neu CAMHS—i gael y gwasanaethau sydd eu hangen ar gyfer eu plant, sy'n tynnu sylw oddi ar ddysgu ac addysgu, yn ogystal â'r fiwrocratiaeth sy’n gysylltiedig â rhedeg ysgol. Mae gan reolwyr busnes, yn fy marn i, swyddogaeth bwysig ac rydych chi’n iawn yn dweud y gall buddion hynny fod yn arbennig o drawiadol mewn ysgolion bach a gwledig, lle byddai cyfrifoldeb addysgu mawr ar lawer o'n penaethiaid, yn arbennig yn y sector cynradd. Byddwch chi’n ymwybodol y bydd grant ysgolion bach a gwledig ar gael i awdurdodau lleol ym mis Ebrill eleni, ac y bydd y canllawiau a fydd yn mynd gyda’r adnoddau hynny yn rhoi rheolwyr busnes yn benodol fel enghraifft o'r hyn y byddem yn disgwyl i awdurdodau lleol wario’r arian hwn arno. Gall rheolwr busnes sy’n cefnogi rhwydwaith, grŵp o ysgolion bach, gwledig cynradd, dynnu’r baich hwnnw oddi ar y pennaeth fel ei fod yn gallu canolbwyntio ar ddysgu ac addysgu. Ond, wrth gwrs, ni ddylai hynny fod yn gyfyngedig i ysgolion gwledig. Mae achos i’w wneud, ac yn wir bu achos ers nifer o flynyddoedd, dros werth rheolwyr busnes, neu, mewn termau hen ffasiwn, swydd debyg i fwrsar mewn ysgolion.

O ran ymchwil, un o'r pethau a nodwyd mewn nifer o adroddiadau blaenorol yw'r angen i wneud gwaith ymchwil o ansawdd uchel. Dyna pam, wrth ddiwygio eu darpariaeth addysg athrawon gychwynnol, y byddem yn disgwyl i raglenni prifysgolion gael lefel uchel o ymgysylltu ag ymchwil, a byddwn yn cynnal, ym mis Mawrth, gweithdy dan arweiniad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd a fydd yn dod â’r proffesiwn ac arbenigwyr byd enwog at ei gilydd i ddatblygu rhai o'r dulliau addysgol y bydd eu hangen arnom i weithredu’r cwricwlwm newydd. Felly, dim ond un enghraifft yw hon o sut yr ydym yn ceisio dod â’r ymchwil a’r wybodaeth ryngwladol i'r system yng Nghymru.

Mae’r Aelod yn sôn am adnoddau, adnoddau ariannol. Gadewch i mi fod yn gwbl glir: Credaf fod lle i ddemocratiaeth leol ac i unigolion sydd wedi’u hethol yn lleol wneud penderfyniadau am yr adnoddau sydd eu hangen i ddarparu gwasanaethau lleol, ond rwyf hefyd eisiau i gymaint o arian â phosibl fynd i mewn i'r gwasanaethau rheng flaen. Er enghraifft, dyna pam mae’r Grant Amddifadedd Disgyblion yn mynd yn uniongyrchol i ysgolion. Byddaf yn ystyried pob agwedd ar yr argymhellion hyn, ond, ar y cam hwn, nid wyf i wedi gweld rhagor o dystiolaeth mai fformiwla ariannu genedlaethol yw’r dull cywir. Yr hyn sy'n wirioneddol bwysig yw, pan fydd y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn siarad am adnoddau, ei fod yn gwneud hynny, ie, mewn termau ariannol—oherwydd, yn amlwg, mae hynny'n gwbl angenrheidiol—ond maen nhw hefyd yn sôn am ddefnyddio ein hadnoddau dynol mewn modd doethach a gwell.

A ydym ni’n hyderus ein bod nid yn unig yn gwario ein £91 miliwn y flwyddyn nesaf ar y Grant Amddifadedd Disgyblion, ond bod ein hathrawon gorau yn gweithio yn yr ysgolion anoddaf? A ydym ni’n sicrhau bod ein harweinwyr ysgolion gorau yn ein hysgolion yn y cymunedau lle y mae angen mwyaf o gymorth? Nid am adnoddau ariannol yn unig y mae hyn; mae'n ymwneud â defnyddio adnoddau yn ddoethach. Ac mae'n rhaid i mi ddweud, Darren, bod penderfyniadau i dorri cyllidebau ysgolion dros y ffin y byddwch chi’n ymwybodol ohonynt yn effeithio ar ein gallu ni yma i wario arian, oherwydd ein bod yn cael cyfran Barnett o’r arian a gaiff ei wario ar addysg, ac os bydd y Llywodraeth ar draws y ffin yn lleihau’r arian i ysgolion, a bydd yn torri rhyw £3 biliwn y flwyddyn nesaf, mae hynny'n effeithio ar ein gallu ni i ymateb. Ond ni ddylai hynny fyth fod yn esgus dros beidio â bwrw ymlaen â gweithredu, a dyna oedd fy neges glir heddiw. Mae yn golygu bod angen i ni fod yn fwy craff o ran sut yr ydym yn defnyddio ein harian, a bod angen i ni wneud y dewisiadau cywir.

Fe’ch cyfeiriaf, o ran maint dosbarthiadau, at adroddiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn 2016, sef y llynedd, a oedd yn dweud bod y myfyrwyr hynny mewn dosbarthiadau llai yn adrodd yn gyson bod eu hathrawon yn gallu gwahaniaethu eu haddysgu i’w galluogi i ymateb i'r anghenion unigol hynny ar lefel llawer uwch nag yn y dosbarthiadau hynny lle’r oedd mwy o fyfyrwyr. Y bore yma, yn y gynhadledd, roedd Andreas Schleicher yn dweud ac yn amlygu, y dylem ni fel gwlad efelychu, y dylem ni fod eisiau bod yn debyg i, Ontario—rhanbarth, nid gwlad; nid yw'n wlad ar ei phen ei hun. System addysg ddwyieithog, yn dysgu plant drwy gyfrwng y Ffrangeg a’r Saesneg, gyda rhai heriau sylweddol o ran natur y plant sydd yn y system honno—dangoswyd Ontario fel enghraifft i mi y bore yma, ac mae Ontario wedi bod â pholisi hirsefydlog i leihau maint dosbarthiadau yn y wlad honno, ac mae'r Llywodraeth honno wedi gweithredu hynny.

Mwy abl a thalentog: rydych chi’n hollol gywir. Os yw PISA yn dweud unrhyw beth wrthym, y ffaith nad yw ein plant mwy abl a thalentog yn perfformio cystal ag y gallent yw hynny. Mae ein plant nad ydynt yn perfformio cystal erbyn hyn wedi cyrraedd cyfartaledd y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd; rydym ni wedi gweithio'n galed iawn i gynyddu safonau’r plant hynny, ond nid ydym wedi ymestyn y rhai mwyaf abl a thalentog. Byddwch chi’n ymwybodol o'n rhaglen Seren, ac mae honno’n cael rhywfaint o effaith. Mae gennyf i ddiddordeb mewn dysgu’r gwersi er mwyn cyflwyno hynny yn is i lawr yn y grŵp oedran ysgol, oherwydd, ar ôl 16, mae’n rhy hwyr; mae angen i ni allu symud hynny i lawr. Byddaf i’n rhoi ystyriaeth bellach ac yn gwneud cyhoeddiadau pellach ar sut y gallwn ganolbwyntio ar y rhai mwy abl a thalentog, ac mae rhan o hynny yn ymwneud â’n cyfundrefn atebolrwydd.

Mewn ffordd, mae ein pwyslais ar lefel 2 ac uwch, sydd—rwy’n deall pam y gwnaed y penderfyniad hwnnw, ac mae'n debyg mai hwnnw oedd y penderfyniad cywir ar y pryd yn y sefyllfa yr oeddem ynddi, ond canlyniad anfwriadol hynny oedd canolbwyntio ar wella myfyrwyr sy’n cael gradd D i radd C, ac rydym ni wedi gweld gwelliant yn hynny o beth, ond nid ydym ni wedi gweld gwelliant wedyn yn nifer y myfyrwyr sy'n cael gradd C yn gwella i radd B, myfyrwyr sy’n cael gradd B yn gwella i radd A, a myfyrwyr sy’n cael gradd A yn gwella i radd A*. Ac mae hynny o ganlyniad i'r mesurau atebolrwydd a roddwyd ar waith gan weinyddiaethau blaenorol. Canlyniad y system honno yw hyn; mae bellach yn amser myfyrio ar hynny a chael trefn atebolrwydd nad yw'n arwain at y mathau hynny o ddeilliannau anfwriadol. Credaf fod hynny’n cwmpasu mwy neu lai bopeth.

Diolch yn fawr iawn. Simon Thomas.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Mae’n bleser mawr gennyf ddychwelyd at addysg a'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn absenoldeb anorfod fy nghyd-Aelod, Llyr Gruffydd, a hoffwn ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei datganiad. A gaf i ddweud, yn gyntaf oll, fod Plaid Cymru, o leiaf ers adroddiad cyntaf y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd ‘Cymwys am Oes’, wedi cefnogi yn fras y llwybr hwn a osodwyd ar gyfer addysg yng Nghymru, gan ganolbwyntio'n arbennig ar arweinyddiaeth a chryfhau arweinyddiaeth ymhlith ein harweinwyr addysgol, a chanolbwyntio, hefyd, ar dystiolaeth ac ar yr hyn sy'n gweithio ac nid ar fentrau newydd parhaus? Yn hynny o beth, mae adroddiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn cadarnhau bod y Llywodraeth hon wedi ymgymryd â’r rhan honno o'r daith hyd yn hyn.

Mae’n rhaid i mi ddweud, fodd bynnag, byddai wedi bod yn ddiddorol clywed Ysgrifennydd y Cabinet pan oedd hi'n dal i fod ar ochr arall y Siambr yn ymateb i'r datganiad hwn, nad oedd yn fanwl iawn o ran y camau gweithredu a fyddai'n codi o'r adroddiad hwn a’r deilliannau, yn enwedig deilliannau mwy cadarn. Rwy'n credu bod gennyf bum maes yr hoffwn i ofyn cwestiynau penodol iddi arnynt ynghylch sut y gallem ni weld y deilliannau hynny.

I ddechrau, yr adnoddau y mae Ysgrifennydd y Cabinet yn debygol o’u rhoi i’r broses hon: ym mis Tachwedd, dywedodd wrth y pwyllgor addysg wrth graffu ar y gyllideb y byddai canfyddiadau’r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn dylanwadu ar ei phenderfyniadau terfynol ynglŷn â sut y bydd yr £20 miliwn yn cael ei ddyrannu i godi safonau yn 2017-18. Ac eto, heddiw, nid yw’r datganiad yn nodi mewn gwirionedd sut y mae'n bwriadu dyrannu’r £20 miliwn hwnnw. Rwy'n credu bod yr amser ers mis Tachwedd y llynedd—. Byddwn i wedi gobeithio, erbyn hyn, y byddem yn deall yn well ble y bydd yr £20 miliwn hwnnw yn cael ei ddefnyddio ac ym mha ffordd.

Mae hi eisoes wedi dod yn ôl a siarad am faint dosbarthiadau, felly nid wyf am ddweud gormod am hynny, heblaw am ddweud fy mod i’n cymryd o’i datganiad ei bod hi’n dal i fwriadu gwario £6 miliwn ar rywbeth nad oes llawer o dystiolaeth y tu ôl iddo. Nid oedd adroddiad 2016 y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd y mae hi newydd ei gyflwyno fel tystiolaeth yn cyfeirio at ddosbarthiadau meithrin a dosbarthiadau i ddechreuwyr y mae ei pholisi yn ymdrin â nhw mewn gwirionedd. Ond os yw hi'n benderfynol o fwrw ymlaen â hynny, rwyf i’n sicr yn awyddus i gael deall ble y bydd yr £20 miliwn y mae hi eisoes wedi sôn amdano yn cael ei wario.

Mae’r ail faes rwy’n credu yr hoffem ni edrych arno yn ymwneud ag arweinyddiaeth yn gyffredinol, a hwn yw’r maes gwannaf yn y sector addysg Gymraeg dros nifer o flynyddoedd ac nid yw wedi cael y sylw gan Lywodraeth Cymru, ychwaith, y mae’n ei gael erbyn hyn, a hynny'n gwbl briodol. Mae rhai agweddau ar hyn, ar sut y gallem ni gryfhau arweinyddiaeth, yr hoffwn eu deall. Nid yw'n glir i mi o hyd—ac nid mater i’r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yw hyn, mae’n fwy o fater i Lywodraeth Cymru—ble y mae'r Llywodraeth yn gweld arweinyddiaeth yn cael ei wthio ymlaen mewn gwirionedd. Wrth gwrs, o'r brig, gan Ysgrifennydd y Cabinet—ond wedyn hefyd ai’r consortia neu'r ysgolion neu’r ysgolion arloesi a fydd yn gwneud llawer o'r gwaith hwn? Mae cwestiwn heb ei ateb o hyd, yn adroddiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd ac yn y datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet heddiw, ynghylch beth yn union y mae consortia yn ei wneud i sbarduno arweinyddiaeth, ac a ydynt yn dal i fod yn berthnasol i'r llwybr y mae hi wedi ei gefnogi yn ei datganiad heddiw. Felly, cysondeb mewn arweinyddiaeth, ond hefyd ym mha ffordd y mae’r consortia eu hunain—gan fod adroddiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn awgrymu y dylen nhw hefyd fod yn buddsoddi ac yn cynyddu eu gallu arweinyddiaeth eu hunain, hoffwn i ddeall pa bethau penodol y bydd yr Ysgrifennydd yn chwilio amdanynt gan gonsortia i sicrhau bod hynny'n digwydd.

Mae hynny'n ymwneud â, yn fy marn i, yr academi genedlaethol ar gyfer arweinyddiaeth addysgol, y soniodd Ysgrifennydd y Cabinet amdani yn ei datganiad. Yr hyn na ddywedodd yn y datganiad, a’r hyn yr hoffwn i ei wybod, yw pryd y mae'n disgwyl i'r arweinyddion cyntaf ddod o'r academi hon. Mae'n dweud y bydd hi’n cyflymu datblygiad hyn. A allwn ni ddisgwyl, felly, ym mis Medi eleni y byddwn yn gweld pobl mewn gwirionedd, os hoffwch chi, yn graddio ohoni— [Torri ar draws.] Na, nid yw wedi dechrau eto, rwy’n gwybod, ond rydym ni eisiau gweld rhywbeth, a hoffwn i weld dyddiad gan yr Ysgrifennydd, nad oedd yn y datganiad, ynghylch sut y gallem weld hyn yn cael ei sefydlu mewn gwirionedd a gweld pobl yn graddio o’r academi ac yn gweithio'n galed yn y modd hwnnw i fod yn arweinyddion a chael eu hystyried yr arweinyddion hefyd, sydd, yn fy marn i, yn eithaf pwysig yn hynny o beth.

Roedd yn addewid allweddol gan Blaid Cymru yn ein maniffesto ar gyfer etholiadau'r Cynulliad y byddem ni’n cyflwyno rheolwyr busnes arbenigol, fel, yn wir, y cadarnhawyd yn adroddiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd, yn enwedig ar gyfer ysgolion gwledig mewn fformat clwstwr neu fformat ffederal. Er ei bod hi wedi ymateb i bwynt Darren Millar ynglŷn â hyn, byddwn i’n gwerthfawrogi ychydig mwy o fanylion am sut y gallai hi mewn gwirionedd annog y broses honno. Unwaith eto, efallai y gallai’r consortia fod yn gwneud rhywfaint o’r gwaith hwn, yn hytrach na’r ysgolion eu hunain yn dod at ei gilydd yn wirfoddol. Ond mae'n beth allweddol sy'n tynnu’r baich oddi ar benaethiaid ac yn caniatáu iddynt addysgu ac arwain y safonau addysgu.

Y pwynt olaf yr oeddwn yn dymuno ei wneud oedd, er fy mod yn croesawu’n fawr gwaith cychwynnol y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd ar addysg Cymru yn 2014 ac rwy’n croesawu’r adroddiad pwyso a mesur hwn, os hoffwch chi, nawr—a hoffwn gofnodi fy mod yn ystyried Andreas Schleicher yn ffrind i addysg Cymru ac yn rhywun sydd wedi ein helpu ni i gyd i ddeall llawer mwy o'r hyn y mae angen i ni ei wneud ym maes addysg yng Nghymru—tybed a yw'n bosibl mai y tro nesaf, mewn blwyddyn neu ddwy, y byddech yn edrych ar y cynnydd, y byddech yn comisiynu gwerthuswr cwbl annibynnol i edrych ar hyn. Oherwydd, mae’r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd wedi awgrymu’r daith y mae angen i ni fynd arni, yna mae’r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn dweud a yw Llywodraeth Cymru wedi bod ar y daith yr oedd y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd am inni ei chymryd. Er bod gennyf lawer iawn o barch, ac rwy'n credu bod y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd i’w werthfawrogi am ei waith o ansawdd uchel a’i annibyniaeth drwyadl ynddo’i hun, rwy’n credu y byddai'n beth da i bawb, gan gynnwys aelodau’r proffesiwn dysgu eu hunain, pe byddem yn gweld, y tro nesaf y mae Ysgrifennydd y Cabinet yn comisiynu adroddiad pwyso a mesur o'i dull a'i llwyddiant a llwyddiant ei Llywodraeth ar y mater hwn, y caiff hynny ei wneud gan werthuswr cwbl annibynnol.

Hoffwn ddiolch i Simon Thomas am ei sylwadau a’i gwestiynau, ac am gamu i'r adwy ar ran ei gydweithiwr, ac rwy’n sicr y byddai wedi eisiau bod yma dan unrhyw amgylchiadau eraill—wyddoch chi, ond yn anochel nid yw yma heddiw? A gaf i ddechrau gyda’r mater arweinyddiaeth? Wrth gychwyn yn y swydd, roedd yn amlwg i mi mai un o argymhellion mwyaf amlwg yr adroddiad 2014 na weithredwyd, oedd y mater yn ymwneud ag arweinyddiaeth. Rwyf wedi ceisio mynd i'r afael â hynny mewn cynigion a wnaed gennym mewn cysylltiad â’r academi. Ann Keane sy’n cadeirio bwrdd yr wrthblaid, rhywun yr wyf o’r farn y caeiff ei pharchu’n gyffredinol, y tu allan i wleidyddiaeth ac yn y gwasanaeth ei hun. Mae'r bwrdd yn gweithio'n galed iawn ac eisoes wedi cael nifer o gyfarfodydd, ac rwy’n disgwyl y byddwn yn gweld pobl yn cofrestru ar raglenni hyfforddi a rhaglenni cymorth a gydlynir gan yr academi ym mis Medi eleni. Dyna yr wyf i’n ei ddisgwyl, a dyna beth mae bwrdd yr wrthblaid yn gweithio tuag ato.

Yn y lle cyntaf, bydd arweinyddiaeth, yn wir, yn canolbwyntio ar arweinwyr ysgol presennol, oherwydd credaf mai dyna lle y mae angen i’n blaenoriaeth fod ar hyn o bryd. Ond fy uchelgais yw y bydd yr academi yn ystyried arweinyddiaeth yn ei holl ffurfiau yn y system addysg. Felly, nid penaethiaid presennol yn unig, ond cymryd rhan weithredol iawn o ran sut y gallwn nodi talent o fewn y sector addysg a chefnogi gyrfaoedd yr unigolion hynny mewn modd rhagweithiol er mwyn sefydlu cenhedlaeth newydd o arweinwyr ysgolion. Ond mae angen i ni hefyd wella gallu arweinyddiaeth o fewn ein Hawdurdodau Addysg Lleol, sydd wedi achosi problemau, ac, yn wir, mae angen i ni ystyried arweinyddiaeth o fewn y consortia ac, yn wir, o fewn Llywodraeth Cymru, o ran yr adran sy'n llunio polisïau mewn cysylltiad â hyn. Felly, yn y pen draw, hoffwn i’r academi fod yn gweithio ar raglenni arweinyddiaeth ar gyfer pob agwedd ar addysg, ond byddwn yn dechrau gyda’r agwedd bwysicaf ar y cam hwn, sef penaethiaid, ym mis Medi 2017.

Mae'r Aelod yn gofyn am swyddogaeth consortia. Yr hyn sy'n ddiddorol i’w ddarllen yw sut y mae’r consortia, mewn gwirionedd, wedi ymateb i’r sefyllfa yn absenoldeb strategaeth genedlaethol yn ymwneud ag arweinyddiaeth, a byddwn yn eu cymeradwyo am wneud hynny. Maen nhw wedi cydnabod yr angen i wneud rhywbeth, ac maen nhw wedi ceisio—. Mae'n dweud yn yr adroddiad—gallwch chi ei ddarllen yn yr adroddiad—oherwydd y diffyg strategaeth genedlaethol, mae’r consortia ei hun wedi ceisio mynd i’r afael â hyn. Yr hyn sy'n bwysig nawr yw ein bod yn gwneud hynny ar lefel strategol ar draws y wlad, felly nid oes ots ble yr ydych chi’n digwydd bod, pa gonsortia yr ydych chi’n digwydd bod ynddo—fod yna dull strategol cenedlaethol wedi’i gynllunio tuag at arweinyddiaeth.

O ran sut y gallwn ddatblygu'r consortia, byddwch hefyd yn ymwybodol bod yr adroddiad yn sôn am y posibiliadau o ehangu cyfrifoldebau’r consortia, yn enwedig ym maes anghenion dysgu ychwanegol, a byddwch yn gwybod bod hyn yn cyd-fynd â'r argymhellion a'r ymgynghoriad sydd yn cael ei gynnal gan fy nghydweithiwr Ysgrifennydd y Cabinet dros lywodraeth leol yn hyn o beth. Mae'n rhywbeth yr ydym ni ein hunain wedi ei ragweld heb weld yr adroddiad, felly mae'n braf gwybod bod peth synergedd o ran syniadau wrth symud ymlaen. Ond mae angen i'r consortia berfformio'n well, yn enwedig o ran pryderon sy'n deillio o adroddiadau Estyn ar y consortia, yn enwedig yn y gogledd—yng nghonsortiwm GwE, maen nhw’n hysbysebu am brif weithredwr newydd ar hyn o bryd. Rwyf wedi cael rhai cyfarfodydd cadarn iawn gyda phob un o'r consortia, yn ein cyfarfodydd herio ac adolygu, am yr angen iddyn nhw eu hunain wella eu gallu eu hunain a dysgu oddi wrth ei gilydd. Nid oes unrhyw reswm pam mae angen iddyn nhw ailddechrau o’r cychwyn. Mae angen iddyn nhw ystyried cryfderau'r modelau sy'n bodoli, a cheisio cynnwys y gwaith hwnnw yn eu gwaith eu hunain.

O ran yr £20 miliwn, nid oes gennyf y rhestr o raglenni a fydd yn cael eu cefnogi gan yr £20 miliwn yn y flwyddyn sydd i ddod, ond rwyf wedi trafod y mater gyda Llyr ar sawl achlysur, ac rwy'n hapus i’w rannu gyda'r Aelod neu, yn wir, roi rhywbeth yn y llyfrgell os fyddai hynny'n ddefnyddiol i'r holl Aelodau. Ond mae ein hadnoddau ni yn canolbwyntio ar faterion megis cefnogi ein gwaith o ddiwygio hyfforddiant cychwynnol i athrawon, fel bod gennym ni set newydd o weithwyr proffesiynol yn dod i’r maes a fydd â’r sgiliau sydd eu hangen arnynt i lwyddo, gan edrych ar ddatblygiad proffesiynol parhaus y staff presennol, yn ogystal ag edrych ar godi safonau mewn ysgolion.

Rwy’n bwriadu parhau i edrych ar y mater o faint dosbarthiadau. Mae'n un sydd ag arwyddocâd arbennig i rieni a gweithwyr proffesiynol. Rydym ni’n cydnabod yr angen am lefelau uchel o gymarebau athrawon ac oedolion i blant. Rydym ni’n gwneud hynny yn ein cyfnod sylfaen, ac rwy’n dymuno gweld a allwn ni barhau i sicrhau bod gan athrawon yr amser sydd ei angen arnynt i addysgu a rhoi sylw unigol i blant. Ac roedd yna adeg pan oedd yr Aelod ei hun yn argymell polisi o'r fath. Roedd yn rhan o ddogfen y glymblaid rhwng Plaid Cymru a'r Blaid Lafur pan oedd yr Aelod yn gynghorydd arbennig yn ystod y weinyddiaeth honno. Ni welsom ni lawer o gynnydd, ond rwy’n barod i roi cynnig arall arni.

Diolch i chi am eich datganiad, Ysgrifennydd y Cabinet. Rwy'n falch bod Ysgrifennydd y Cabinet wedi codi pwynt y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd ynglŷn ag arweinyddiaeth, ac rwy’n cytuno â hi bod arweinyddiaeth yn faes y mae angen ei ddatblygu’n sylweddol, a hynny ar frys. Fodd bynnag, nid yw Ysgrifennydd y Cabinet wedi crybwyll yn ei datganiad yr argymhellion eraill a wnaed gan y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd, sy'n galw am sylw polisi pellach mewn meysydd, gan gynnwys: symud tuag at fformiwla ariannu ysgolion ar sail anghenion; datblygu fframwaith asesu a gwerthuso newydd ar gyfer athrawon; a dull cenedlaethol o nodi a dathlu arferion da mewn ysgolion. Rwy’n cydnabod bod diwygiadau i hyfforddiant athrawon, datblygiad proffesiynol parhaus a'r cwricwlwm ar y gweill ar hyn o bryd, ond byddwn i’n ddiolchgar pe byddai Ysgrifennydd y Cabinet yn egluro pa argymhellion eraill gan y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd fydd yn cael eu gweithredu. Rwy’n mawr obeithio y bydd cynigion a diwygiadau Ysgrifennydd y Cabinet yn cael yr effaith a ddymunir, ond, yn amlwg, bydd lefelau cyrhaeddiad disgyblion sy’n cael eu haddysgu o dan y system ddiwygiedig yn brawf o hynny. Diolch.

A gaf i ddiolch i Michelle am ei chwestiynau? Fel y dywedais yn fy natganiad agoriadol, derbyniais yr adroddiad hwn ddydd Gwener, ac mae wedi bod ar gael i lefarwyr y gwrthbleidiau ers ddoe, ac i Aelodau'r Cynulliad y bore yma. Bydd angen amser arnaf i fyfyrio ar yr argymhellion cyn cyhoeddi ymatebion manwl. Ond, fel yr wyf wedi dweud mewn atebion i gwestiynau blaenorol, rwy’n cytuno â llawer o'r dadansoddiad ar arweinyddiaeth—mae angen i ni wneud mwy, ac mae angen inni wneud hynny’n gyflymach.

Mae Michelle wedi codi pwynt nad yw neb arall wedi’i grybwyll, ac mae'n rhywbeth y mae'r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd wedi siarad llawer amdano gyda mi, sef arferion da, a dathlu arferion da. Y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd—unwaith eto, dywedodd Andreas Schleicher wrthyf y bore yma: fod Cymru yn arbennig o wael am ddathlu pan fydd pethau'n llwyddo. Efallai ei bod yn un o’n nodweddion cenedlaethol. Rydym ni’n arbennig o dda am ddweud pan fydd pethau'n mynd o chwith, ond rydym ni’n wael iawn, iawn am ymfalchïo mewn llwyddiant a dathlu’r llwyddiant hwnnw. Mae'n debyg bod llawer ohonom wedi ein magu, fel y cefais i, gyda fy nhad yn dweud ‘nid yw hunanganmoliaeth yn unrhyw argymhelliad, Kirsty’. Felly, rwy'n credu efallai ei bod yn nodwedd genedlaethol, ond rydym ni’n gobeithio newid hynny.

Eleni, am y tro cyntaf erioed, byddwn ni’n cynnal gwobrau rhagoriaeth addysgu sy'n benodol i Gymru, i ddathlu'r rheini sydd wedi gwneud yn hynod o dda. Bydd Estyn, am y tro cyntaf eleni, yn cynnal digwyddiad ar gyfer pob un o'r ysgolion hynny y barnwyd eu bod yn rhagorol yn yr adolygiad blynyddol diwethaf o’r drefn arolygu. Ac rydym ni’n datblygu ffyrdd newydd y gallwn ledaenu'r arfer da hwnnw. Un o'r pethau yr wyf i wedi dechrau yn fy nghyfarfodydd gydag Estyn yw fy mod i’n dymuno gweld adroddiad bob tro ar yr elfennau sydd wedi arwain at yr arolygiadau ‘rhagorol’ hyn, a sut yr ydym ni’n lledaenu’r arferion da hynny—rhywbeth nad yw wedi cael ei wneud o'r blaen.

Mae llawer i'w ddathlu, ond mae llawer mwy o waith i'w wneud. Ond dylem ni gydnabod pan fo pethau'n llwyddo—dylem ni gydnabod hynny.

Diolch yn fawr iawn, Ysgrifennydd y Cabinet.