3. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet roi’r wybodaeth ddiweddaraf am sut y mae ei adran yn cydweithio â’r Swyddfa Ystadegau Gwladol i gynyddu datblygiad economaidd yng Nghymru? OAQ(5)0182(EI)

Rydym yn gweithio’n agos gyda’r Swyddfa Ystadegau Gwladol ar ystod eang o faterion, gan gynnwys trafodaethau, yn fwy diweddar, ynglŷn â photensial datblygu economaidd y campws gwyddor data newydd a datblygu prentisiaethau data newydd.

Diolch, Ysgrifennydd y Cabinet. Y mis diwethaf, mynychais ‘data dive’ cyntaf Cymru, a gynhelir gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol—digwyddiad lle bu gwyddonwyr data, datblygwyr a dylunwyr, yn eu hamser eu hunain, yn gweithio gydag elusennau i roi cymorth iddynt ddefnyddio data i ddadansoddi eu prosiectau a’r cymunedau a gefnogir ganddynt. Yn yr achos hwn, roeddent yn gweithio gyda SafeLives a Llamau. Gan adeiladu ar y gwaith cyffrous hwn, bydd llawer o fusnesau a sefydliadau yn y sector cyhoeddus a’r trydydd sector yn elwa o gydweithredu o’r fath yn y dyfodol. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet a’i swyddogion annog rhagor o gydweithredu yn y maes ac archwilio ffyrdd y gallai gefnogi twf economaidd a gwella gwasanaethau lleol?

Wel, mae cyfleoedd sylweddol a allai ddeillio o gydweithredu yn y maes penodol hwn. Mae data bellach yn rhan hanfodol o’r economi fyd-eang, ac mae’n amlwg fod defnydd arloesol o ddata yn sbarduno twf economaidd. Mae sawl her sydd angen ei hwynebu, ond gyda’r heriau hynny, daw cyfleoedd enfawr: storio data, ymelwa ar ddata a’i ddefnyddio, yn ogystal â diogelwch a sicrhau bod y broses o storio yn cael ei rheoli’n briodol. Credaf fod Cymru mewn sefyllfa unigryw i arwain yn y maes hwn. Credaf fod gan Gasnewydd stori anhygoel i’w hadrodd—mae ganddynt naratif gwych ynglŷn â sut y maent yn adeiladu dyfodol economaidd ar dechnolegau digidol sy’n datblygu, felly credaf fod hynny’n rhywbeth y dylai pob un ohonom ei gymeradwyo.

Mae gwerthoedd tîm wedi bod yn gryf yng Nghasnewydd a’r cyffiniau. Credaf y dylid canmol y cyngor lleol am eu gwaith yn y maes hwn. Mae wedi bod yn anrhydedd gweithio gyda rhanddeiliaid a phartneriaid wrth fwrw ymlaen â’r agenda benodol hon. A thrwy’r buddsoddiad hwn ar gyfer datblygu sgiliau newydd yn y maes, gobeithiaf y bydd Cymru’n dod yn un o arweinwyr y byd ym maes rheoli data yn foesegol.

Ysgrifennydd y Cabinet, hoffwn groesawu’r ffaith fod y Swyddfa Ystadegau Gwladol bellach wedi dechrau cyhoeddi data ar lefel awdurdodau lleol ar ddau ddull allweddol o fesur allbwn a ffyniant economaidd, sef gwerth ychwanegol gros ac incwm gwario gros aelwydydd. Rwy’n credu bod yna gryn botensial, a hoffwn pe bai Llywodraeth Cymru yn dweud beth y gallant ei wneud yn y maes hwn, i sicrhau bod bargen ddinesig Caerdydd, dyweder—ond mae’n berthnasol i ddinas-ranbarthau eraill hefyd—yn defnyddio’r wybodaeth hon, ac yn mesur eu llwyddiant yn arwain at ffyniant economaidd a chynyddu cyfoeth ledled y rhanbarth. Rwy’n credu y bydd y rhain yn ddangosyddion allweddol.

Credaf fod yr Aelod yn llygad ei le. Mae hyn yn rhoi cyfle i ni fesur a phrofi cryfder ein penderfyniad i sicrhau ein bod yn cynyddu cyfoeth, nid yn unig yn gyffredinol, ond hefyd ar lefel unigolion, yn ogystal â gwella lefelau lles ar lefel gyffredinol ac ar lefel unigolion, er mwyn inni leihau anghydraddoldeb ar y ddwy lefel hefyd. A chredaf y gall presenoldeb y Swyddfa Ystadegau Gwladol yng Nghasnewydd helpu i gyfrannu at ein dealltwriaeth o’r agenda hon, ac at y broses o ddwyn, nid yn unig Llywodraeth Cymru, ond yr holl wasanaethau cyhoeddus, a’n partneriaid yn y sector preifat a’r trydydd sector yn wir, i gyfrif wrth i ni symud tuag at sicrhau ffyniant i bawb.

Gwn fod adran Ysgrifennydd y Cabinet yn anelu at gynyddu datblygiad economaidd yng Nghymru a cheisio sicrhau ffyniant i bawb. Ond a yw’n ymwybodol o’r cyhoeddiad a wnaed gan Tesco heddiw eu bod yn bwriadu cau Tesco House yng Ngogledd Caerdydd yn fy etholaeth, a cholli 1,200 o swyddi, ac y bydd gwaith y ganolfan alwadau’n symud i Dundee, lle byddant yn creu 200 o swyddi? Mae hyn yn effeithio ar lawer o bobl yng Ngogledd Caerdydd ac mewn etholaethau cyfagos. Mae wedi bod yno ers blynyddoedd lawer; rwyf wedi ymweld â’r lle ar sawl achlysur. Beth y gall Ysgrifennydd y Cabinet ei wneud gyda’r cyhoeddiad siomedig hwn?

Llywydd, rwyf wedi cael newyddion gan Tesco yn y 45 munud diwethaf, ac rydym yn gweithredu arno unwaith. Rwyf wedi cyfarwyddo fy swyddogion i lunio pecyn cymorth ar gyfer y rhai a allai gael eu heffeithio, ond rydym hefyd wedi sefydlu galwad gynadledda rhwng Tesco, y Prif Weinidog a minnau yn ystod yr awr nesaf.