8. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am gynlluniau i gyflawni gwasanaeth maethu cynaliadwy yng Nghymru? (OAQ51010)

Diolch i chi am gwestiwn pwysig iawn. Rydym yn cydnabod y rôl hanfodol y mae gofalwyr maeth yng Nghymru yn ei chwarae wrth ofalu am blant mewn gofal. Fel rhan o’n rhaglen Gwella Canlyniadau i Blant, rydym yn gweithio gyda phartneriaid i ddarparu rhwydwaith maethu yng Nghymru.

Diolch i chi am yr ateb hwnnw. Ar ben hynny, fe fyddwch yn gwybod bod Gweithredu dros Blant wedi honni’n ddiweddar fod gofal maeth yng Nghymru mewn argyfwng. Mae’r ffigurau’n dangos bod 88 y cant o oedolion yn dweud eu bod yn annhebygol o ystyried maethu plentyn neu oedolyn ifanc ar unrhyw adeg. Felly, buaswn yn gofyn hyn: pa gamau pellach y mae Llywodraeth Cymru yn eu cynllunio er mwyn cynyddu nifer y gofalwyr maeth, ac a ydych yn cytuno bod angen i ni symud i safon Cymru gyfan, mewn perthynas â thaliadau i ofalwyr maeth, er enghraifft, gyda golwg ar leihau cystadleuaeth rhwng darparwyr a rhwng ardaloedd daearyddol yng Nghymru?

Mae gennyf weithgor yn edrych ar hyn. Yn ogystal â’r fframwaith maethu yng Nghymru, mae ein gwaith mewn perthynas â hyrwyddo lleoliadau sefydlog yn cynnwys adolygiad o orchmynion gwarcheidwaeth arbennig, buddsoddi mewn model newydd o gymorth mabwysiadu drwy’r Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol, a grŵp gorchwyl a gorffen ar ofal preswyl i blant. Rwy’n credu bod hwn yn un o’r meysydd na ddylai fod yn wleidyddol mewn unrhyw ffordd yn fy marn i, lle mae buddiannau pobl ifanc yn agos at ein calonnau. Os oes gan yr Aelod unrhyw gyfraniadau cadarnhaol i’w gwneud, buaswn yn hapus iawn i’w derbyn a’u bwydo i’r gweithgor wrth i ni symud ymlaen.

Nid y gwasanaeth yn unig sydd mewn argyfwng; mae rhai o’r gofalwyr maeth a’r plant y maent yn gofalu amdanynt mewn argyfwng. Ysgrifennydd y Cabinet, pa sicrwydd y gallwch ei roi i ni y bydd plant sy’n derbyn gofal yn gallu cael mynediad at wasanaethau cymorth brys, fel gwasanaethau iechyd meddwl plant a’r glasoed, os cânt eu gosod mewn lleoliadau maeth y tu hwnt i’r awdurdod lleol sy’n gyfrifol am eu gorchymyn gofal? Mae gennyf nifer o achosion anffodus iawn sy’n tystio i’r ffaith nad yw hyn yn digwydd, ac rwy’n credu’n bendant fod yn rhaid i ni newid hynny.

Buaswn yn annog yr Aelod i ysgrifennu ataf yn benodol gyda’r achosion hynny. Fe af i’r afael â hwy’n bersonol i sicrhau ein bod yn eu dadansoddi’n fanwl. Edrychwch, mae’r bobl ifanc hyn sydd mewn lleoliad maethu neu leoliad gofal plant yn hynod o agored i niwed, a dylem fod yn gwneud mwy na’r hyn a wnawn ar hyn o bryd i sicrhau bod y bobl ifanc hyn yn ddiogel a’u bod yn wydn ar gyfer y dyfodol. Buaswn yn croesawu llythyr yr Aelod pan ddaw.