1. Beth y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i leihau nifer y derbyniadau i ysbytai sy'n gysylltiedig â chyffuriau? OAQ51272

Diolch am y cwestiwn. Mae Llywodraeth Cymru yn buddsoddi bron i £50 miliwn y flwyddyn yn ein hagenda camddefnyddio sylweddau. Mae ein cynllun cyflawni camddefnyddio sylweddau, hyd at 2018, yn ailddatgan ymrwymiad y Llywodraeth hon i fynd i'r afael â chamddefnyddio sylweddau. Mae'n nodi'r camau gweithredu manwl rydym ni a'n partneriaid cyflenwi yn eu cymryd i atal ac ymateb i gamddefnyddio sylweddau ymhlith unigolion ac mewn cymunedau ledled Cymru.

Diolch am eich ateb, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae cynnydd enfawr wedi bod yn nifer y canabinoidau synthetig, megis Spice, er gwaethaf newid yn y gyfraith. Mae ysbytai ledled Cymru bellach yn trin mwy na thri o bobl y dydd mewn perthynas â'r sylweddau hyn. Mae pobl o dan ddylanwad Spice wedi dod yn olygfa rhy gyffredin o lawer yn ein trefi a'n dinasoedd, ac mae'r effeithiau wedi arwain at ei enwi'n 'gyffur sombi'. Ysgrifennydd y Cabinet, pa drafodaethau a gawsoch gyda chyd-Aelodau yn eich Llywodraeth ac yn Llywodraeth y DU ynglŷn â'r camau y gallwn eu cymryd i leihau nifer y bobl sy'n mynd i'r ysbyty o ganlyniad i gymryd sylweddau o'r fath?

Rwy'n cydnabod y pryder sydd wrth wraidd y cwestiwn, ond gyda phob parch, ni chredaf mai mater syml o'r Llywodraeth yn cael trafodaethau i geisio lleihau'r broblem yw hyn, gan nad oes ateb syml i'w gael. Yn 2015-16, cyflwynodd Llywodraeth y DU Ddeddf Sylweddau Seicoweithredol 2016, a gyflwynodd waharddiad cyffredinol ar ystod o sylweddau seicoweithredol, ac sy'n ceisio rhoi ystyriaeth i'r ffaith bod ystod o sylweddau newydd yn cael eu cyflwyno i'r farchnad ac i'r wlad hon yn eithaf rheolaidd. Mae llawer o'r rhain yn ganabinoidau, fel Spice.

Rydym yn ceisio deall beth y gallwn ei wneud i leihau niwed. Nawr, nid yw hyn yn golygu ceisio gwahardd yr holl sylweddau hyn yn unig. Mae hefyd yn ymwneud â cheisio deall sut rydym yn addysgu pobl am y peryglon, ac mae hefyd yn ymwneud â sut rydym yn deall y risgiau sy'n cael eu cymryd. Dyna pam fod gwasanaeth Cyffuriau Newydd ac Adnabod Sylweddau Newydd Cymru, sy'n helpu i brofi sylweddau o bob rhan o'r DU, yn cael ei ddefnyddio a'i barchu'n fawr. Mae'n bwysig iawn i unigolion, gan eu helpu i ddeall y risgiau y maent yn eu cymryd, ond hefyd o ran triniaeth, i ddeall beth a all fod yn systemau pobl. Ceir trafodaeth gyson a diddiwedd ynglŷn â'r hyn y mae angen i ni ei wneud i geisio rheoli'r galw a ddaw gyda'r amrywiaeth o heriau cymdeithasol a wynebwn, ond hefyd yr amrywiaeth o sylweddau newydd sy'n ymddangos yn ein cymunedau, a'r ymateb rhwng y maes iechyd, awdurdodau lleol, y trydydd sector a'r heddlu i geisio rheoli hyn yn y ffordd fwyaf synhwyrol ac effeithiol y gallwn. Ond nid yw hyn yn hawdd, ac nid wyf am esgus ei fod yn hawdd.

Ysgrifennydd y Cabinet, gwrandewais yn ofalus ar eich ateb i'r prif gwestiwn, ac fe sonioch chi am addysg a phwysigrwydd addysgu pobl ynglŷn â pheryglon cyffuriau, ac yn benodol, ynglŷn â chyfrifoldeb personol. Beth yw eich asesiad o'r cyngor sydd ar gael i helpu pobl ifanc, yn arbennig, drwy'r system addysg, i allu deall y risgiau sy'n gysylltiedig â chymryd cyffuriau anghyfreithlon a'r gefnogaeth a allai fod ar gael iddynt pe baent mewn amgylchedd gwael, i'w helpu gydag unrhyw ddibyniaeth y gallent ei datblygu drwy ddefnyddio'r mathau hyn o gyffuriau?

Unwaith eto, rwy'n cydnabod y cwestiwn. Cyfeiriaf at addysg yn yr ystyr ehangaf, gan na chredaf mai problem ar gyfer y system ysgolion yn unig yw hon. Mae'n fater o bartneriaethau rhwng y trydydd sector, rhwng yr heddlu, rhyngom ni a phobl yn y cymunedau hefyd, a sut rydym yn rhoi'r cyngor gorau posibl i bobl ar effaith y gwahanol sylweddau sydd ar gael, ond hefyd sut rydych yn delio gyda heriau fel pwysau gan gyfoedion, sy'n digwydd mewn ystod eang o wahanol amgylchiadau. Gwnaethom ddewis anodd yn y gyllideb mewn perthynas â rhai o'r dewisiadau y bu'n rhaid inni eu gwneud ar faterion cyllidebol, ond rwy'n gwybod pan oeddem yn trafod ag Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, ein bod wedi meddwl ynglŷn â sut y gallai'r cwricwlwm newydd helpu i arfogi pobl i wneud dewisiadau gwahanol. Ond nid mater i'r cwricwlwm yn unig yw hwn, na mater sy'n ymwneud ag ansawdd yr addysgu a'r dysgu yn ein hysgolion; mae'n her gymdeithasol ehangach o lawer. Dyna pam, er enghraifft, ein bod yn ariannu Dan 24/7. Llinell gyngor ddwyieithog 24 awr saith diwrnod yr wythnos yw honno, fel y mae'n dweud, i geisio cael gwared ar rai o'r pethau a allai ddychryn pobl rhag gofyn i bobl mewn awdurdod neu gyfrifoldeb am gymorth neu gyngor. Felly, mae hyn yn rhan o'r her onest y mae pob rhan o'r DU a thu hwnt yn ei hwynebu: ystod ac amrywiaeth yr ymyriadau, y mecanweithiau cymorth sydd gennym, a deall beth sy'n llwyddiannus o ran ein galluogi i fynd i'r afael â'r her rydym yn ei hwynebu yn y ffordd fwyaf effeithiol. Ond fel y dywedais ar y diwedd wrth Caroline Jones, nid yw hyn yn hawdd, ni ddylem esgus ei fod yn hawdd, ond yn bendant, mae yna reswm gwirioneddol bwerus dros fod eisiau ceisio deall beth yw'r ymateb mwyaf effeithiol, ac yna pwyso, mesur, deall a gwerthuso a yw hynny wedi cael yr effaith roeddem am iddo'i chael.

Tynnwyd cwestiwn 2 [OAQ51281] yn ôl. Cwestiwn 3, felly, Neil Hamilton.