8. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am y driniaeth a'r cyllid sydd ar gael ar gyfer y cyflwr ar y llygaid Ceratoconws? OAQ52039

Gwnaf. Canllawiau byrddau iechyd lleol sy'n penderfynu ar driniaeth ceratoconws mewn oedolion ar hyn o bryd, a bydd yn cynnwys canllawiau arbenigol a chanllawiau coleg ynghyd ag arferion gorau eraill.

Roedd triniaeth groes-gysylltu ar gael i gleifion Cymreig a oedd â’r cyflwr yma yn Ysbyty Llygaid Bryste tan 2015. Ers hynny, roedd gen i un achos—merch 18 mlwydd oed a’i golwg yn dirywio ac wedi’i chynghori bod y cyflwr yn datblygu’n gyflym. Penderfynodd ei mam hi i dalu am driniaeth breifat, oherwydd roedd hi’n ofni y byddai hi’n mynd yn ddall. Ers hynny, mae Abertawe Bro Morgannwg nawr yn darparu’r driniaeth yma eto. Ond rŷm ni wedi cael sefyllfa lle mae yna nifer o bobl wedi cael eu dal yn y sefyllfa o gwympo rhwng y cyfnodau hyn lle nad oedd opsiwn gyda nhw heblaw mynd yn breifat. A ydy'r Ysgrifennydd y Cabinet yn gallu edrych ar yr achosion yma, edrych ar y gofid yr oedd hyn wedi'i achosi a’r posibilrwydd o ad-dalu costau fy etholwr i a phobl eraill?

Buaswn bob amser eisiau ystyried sut—. Credaf eich bod yn cydnabod ei fod yn gyflwr prin a chymhleth, a'r her yw sut y darparwn wasanaeth priodol i bobl sydd yn y sefyllfa hon, hyd yn oed os yw hynny'n golygu comisiynu gwasanaeth sy'n bell iawn, boed yng Nghymru neu y tu hwnt. Mewn gwirionedd, rwy'n disgwyl adolygiad a gynhelir gan Bwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru a Thechnoleg Iechyd Cymru. Rydym yn disgwyl y bydd hwnnw ar gael yn ystod y mis neu ddau nesaf a bydd yn cael ei gyhoeddi, ac efallai y bydd yn helpu i fwrw ymlaen â'r mater yn y dyfodol, ond os hoffech drafod y materion sy'n ymwneud â'ch etholwr, mae'n bosibl y bydd yn fwy synhwyrol i ni ohebu mwy, ac rwy'n ddiolchgar i chi am ysgrifennu ataf yn y gorffennol. Ond efallai y byddai'n fwy synhwyrol i ni gael trafodaeth mewn gwirionedd, a chael trafodaeth pan fydd yr adroddiad yn cael ei gyhoeddi efallai, ac wedyn gallwn gysylltu hwnnw â sefyllfa eich etholwr ac ystyried eu hamgylchiadau a'r darlun ehangach yn y gwasanaeth arbenigol hwn. 

Diolch i’r Ysgrifennydd Cabinet.