1. A wnaiff Arweinydd y Tŷ ddatganiad am ymdrechion Llywodraeth Cymru i fynd i'r afael â chaethwasiaeth fodern? OAQ52542

Diolch. Rydym yn benderfynol o wneud popeth a allwn i sicrhau bod Cymru yn elyniaethus tuag at gaethwasiaeth. Ym mis Ebrill, cawsom yr erlyniad cyntaf yn y DU am 'linellau sirol' gan ddefnyddio deddfwriaeth caethwasiaeth fodern. Arweiniodd hyn at garcharu dau ddyn am fasnachu menyw agored i niwed o Lundain i Abertawe i werthu heroin.

Diolch yn fawr am yr ateb yna. Mae caethwasiaeth fodern, wrth gwrs, yn drosedd anfoesol sy'n cael ei chyflawni yn erbyn rhai o'r bobl fwyaf bregus a'r rhai sydd fwyaf agored i niwed drwy gael eu hecsbloetio. Rydw i wedi cael cyswllt efo nifer o fudiadau yn y gogledd—mae Haven of Light yn un ohonyn nhw—sy'n gweithio ar godi ymwybyddiaeth a chefnogi dioddefwyr. Rydw i wedi trafod efo'r cyngor lleol, ac wedi cael cyswllt efo Heddlu Gogledd Cymru. Rydw i'n gwybod eu bod nhw'n flaengar iawn yn datblygu un o ddim ond pedair uned caethwasiaeth fodern sydd yna, ac mae eraill yn dilyn eu harweiniad nhw. Rŵan, yng nghynhadledd y bartneriaeth caethwasiaeth fodern genedlaethol yn Birmingham yr wythnos diwethaf, mi oedd yna bwyslais mawr, rydw i'n deall, ar bwysigrwydd gweithio ar draws asiantaethau statudol, cyrff anllywodraethol a busnes. Fy nghwestiwn i, yn syml iawn, ydy: pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i annog y math yna o gydweithio ar draws gwahanol sectorau, sy'n gallu gwneud gwahaniaeth yn y maes yma?

Mae'r Aelod yn llygad ei le. Mae'n drosedd gudd a chymhleth na ddylid ei goddef ar unrhyw gyfrif, ac mae'n rhaid inni weithio'n galed iawn yn ei herbyn. Ni, wrth gwrs, yw'r wlad gyntaf, a'r unig wlad yn y DU o hyd i benodi cydgysylltydd atal caethwasiaeth, a sefydlwyd grŵp arwain atal caethwasiaeth Cymru i ddarparu'r arweiniad strategol hwnnw a'r canllawiau ar sut i fynd i'r afael â chaethwasiaeth. Dyna yw ei bwynt. Rydym yn derbyn haeriad yr Aelod fod llawer llai o obaith gennym, heb weithio ar draws yr asiantaethau statudol, o ddod o hyd i bobl agored i niwed a'u hamddiffyn ac o erlyn y bobl sy'n eu rhoi yn y sefyllfa honno. Ac felly, yn sicr, mae a wnelo hyn â gweithio gyda phartneriaid, ond hefyd â darparu hyfforddiant atal caethwasiaeth o safon gyson i bron 8,000 o bobl ledled Cymru. Dyna'n union yw diben hynny, er mwyn sicrhau bod gennym ymagwedd gyson ar draws ein holl asiantaethau sy'n mynd ati gyda'i gilydd i drechu'r drosedd ofnadwy hon.

Ceir tystiolaeth o lafur dan orfod mewn sefydliadau golchi ceir â llaw, a chredir bod hynny'n tyfu o 10,000 i 20,000 o fusnesau yn y DU, gyda llawer ohonynt heb eu rheoleiddio. Gwyddom fod Llywodraeth y DU wedi lansio ymchwiliad i sefydliadau golchi ceir â llaw fis Ebrill diwethaf, a'r prif nod yw archwilio effeithiau amgylcheddol a'r rheoliadau sy'n llywodraethu sefydliadau golchi ceir â llaw, ond bydd hefyd yn edrych ar sut y mae Llywodraeth y DU yn cyflawni ei rhwymedigaeth i leihau camfanteisio ar bobl o dan nodau datblygu cynaliadwy'r Cenhedloedd Unedig. Arweinydd y tŷ, a wnaiff Llywodraeth Cymru ystyried lansio ymchwiliad tebyg sy'n canolbwyntio ar reoleiddio diwydiannau o'r fath, a'u cysylltiad â masnachu pobl a chamfanteisio?

Mae'n ymchwiliad diddorol iawn. Rydym yn cydweithredu â'r Awdurdod Gangfeistri a Cham-drin Llafur gyda'u cyfraniad i'r ymchwiliad hwnnw, ac wrth gwrs, bydd gennym gryn ddiddordeb yng nghanlyniad adroddiad yr ymchwiliad, a gweld pa wersi y gallwn eu dysgu yng Nghymru. Mae gennym feddwl agored iawn o ran yr hyn a allai ddeillio o hynny, ar ôl iddynt gwblhau'r adroddiad.

Yn amlwg, rwy'n cydnabod diddordeb Llywodraeth Cymru yn hyn o beth, yn ogystal â gwaith caled Joyce Watson ar y mater ers cryn dipyn o amser, ond hoffwn glywed ychydig mwy am weithgaredd penodol rhwng y ddwy Lywodraeth, os mynnwch, ers i Theresa May gyflwyno'r Ddeddf hon yn 2015. Fel y dywedodd Rhun, mae llawer o asiantaethau'n ymwneud â'r gwaith o nodi a helpu pobl eraill i nodi beth yw caethwasiaeth fodern, ond a ydych wedi cael unrhyw dystiolaeth hyd yma sy'n awgrymu bod y cydgysylltydd yn cynorthwyo'r heddlu yma yng Nghymru i fynd i'r afael â'r drosedd hon mewn ffordd gyson—dyna fy mhrif gwestiwn—ond hefyd, a yw hynny wedyn yn rhaeadru i lawr, i ddefnyddio'r geiriau ofnadwy hynny, i rai o'r asiantaethau y buom yn sôn amdanynt yn gynharach?

Ie. Rydym wedi bod yn cynnal, fel y dywedais mewn ateb i Rhun ap Iorwerth a Joyce Watson—mae gennym fewnbwn i nifer fawr o asiantaethau ym mhob man, drwy'r cydgysylltydd atal caethwasiaeth. Ac rydym wedi bod yn codi ymwybyddiaeth ac yn cynnal hyfforddiant i godi ymwybyddiaeth, os mynnwch. Ac un o'r rhesymau pam y credwn fod hynny'n gweithio yw bod nifer yr atgyfeiriadau'n cynyddu—felly, maent wedi cynyddu o 34 yn 2012 i 193 yn 2017. Rydym wedi cael 53 o atgyfeiriadau yn ystod yr ychydig fisoedd cyntaf o'r flwyddyn hon, er enghraifft, ac rydym yn credu bod y gweithgarwch hwnnw'n uniongyrchol gysylltiedig â'r ffaith ein bod yn cydweithio mwy, a'r ffaith ein bod yn codi ymwybyddiaeth, a'r dull cyson rydym wedi bod yn ei hyrwyddo, os hoffech chi. Felly, mae'n hanfodol: er enghraifft, rydym yn gweithio gyda phartneriaid i fynd i'r afael â'r troseddwyr 'llinellau sirol'. Rwy'n siŵr y byddwch i gyd wedi gweld adroddiadau yn y wasg a'r cyfryngau amrywiol am hynny. Mae'r Asiantaeth Troseddu Cenedlaethol a'r heddlu yn gweithio gyda ni i fynd i'r afael â gwefannau sy'n gwerthu rhyw ar-lein. Felly, yn bendant, rydym yn gweithio ar bob agwedd, ac nid yw hon yn drosedd sydd wedi'i chyfyngu o fewn unrhyw fath o ffin—mae'n gwbl hanfodol ein bod yn gweithio yn y ffordd fwyaf eang sy'n bosibl, gyda'r holl asiantaethau a allai ddod yn rhan o'r drosedd ofnadwy hon.