9. Beth y mae Llywodraeth Cymru'n ei wneud i hyrwyddo lles emosiynol mewn ysgolion? OAQ52601

Diolch, Jayne. Rydym wedi ymrwymo i gyflawni newid sylweddol mewn perthynas â lles meddyliol ac emosiynol mewn ysgolion, ac i gyflawni hyn rydym yn cynnull grŵp gorchwyl a gorffen gweinidogol, dan gadeiryddiaeth Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol a minnau, i ystyried ymagwedd ysgol gyfan.

Mae'n rhaid i les emosiynol, gwytnwch ac ymyrraeth gynnar fod yn flaenoriaeth genedlaethol a chroesawaf y cyhoeddiad diweddar parthed ymagwedd ysgol gyfan, a thynnwyd sylw at yr angen am hynny yn adroddiad gwych y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, 'Cadernid Meddwl'. Derbyniodd y pwyllgor dystiolaeth gan y Samariaid, sydd wedi creu DEAL—offeryn datblygu ymwybyddiaeth emosiynol a gwrando ar gyfer athrawon. Bydd hi'n hanfodol cynnwys ymwybyddiaeth o iechyd meddwl ac emosiynol yng nghymwysterau hyfforddiant cychwynnol athrawon. A all Ysgrifennydd y Cabinet gadarnhau y bydd y grŵp gorchwyl a gorffen newydd yn siarad gydag athrawon sy'n defnyddio'r offeryn DEAL i weld beth y gellir ei ddysgu o'u profiadau?

Diolch i Jayne am groesawu sefydlu'r grŵp gorchwyl a gorffen. Mae'r gwaith yn mynd rhagddo eisoes. Cynhaliwyd gweithdy amlasiantaethol ac amlbroffesiwn ar 7 Medi i archwilio beth y gallai ymagwedd ysgol gyfan ei gynnwys, ac i amlygu lle ceir bylchau yn y cymorth presennol. Bydd canfyddiadau'r gweithdy yn llywio gwaith y grŵp gorchwyl a gorffen ymhellach, a buaswn yn disgwyl i'r grŵp gorchwyl a gorffen fod yn awyddus i dderbyn cyngor a thystiolaeth gan amrywiaeth eang o randdeiliaid a fydd â rhywbeth i'w ddweud am yr agenda bwysig hon.

Mae 'cenhadaeth ein cenedl' yn gosod lles y plentyn wrth wraidd ein system addysg, ac yn ganolog i hyn, bydd trefniadau atebolrwydd ysgolion newydd a chynhwysol yn cael eu rhoi ar waith, a byddant yn cydnabod nid yn unig cyflawniadau academaidd yr ysgol, ond pwysigrwydd iechyd a lles y dysgwr hefyd.

A gaf fi holi Ysgrifennydd y Cabinet ynglŷn â gwaith y grŵp gorchwyl a gorffen? Pa gynnydd sy'n cael ei wneud i sicrhau, pan fydd pobl yn yr ysgol, a chwnselwyr yn aml, yn atgyfeirio plant penodol at wasanaethau iechyd meddwl plant a'r glasoed, fod yr atgyfeiriadau hynny'n cael eu cymryd yn ôl yn briodol, ac nad ydynt, fel y dengys peth o'r dystiolaeth a gawsom fel Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, yn cael eu hatgyfeirio'n ôl fel pe na bai'r cwnselydd yn unigolyn addas i wneud yr atgyfeiriad hwnnw?

Mark, dim ond yn ddiweddar y cyhoeddwyd bod y grŵp wedi'i sefydlu. Fel y dywedais, cychwynnwyd gwaith y grŵp gan y gweithdy amlasiantaethol ac amlbroffesiwn, oherwydd cyn y gallwn lunio gwasanaeth sy'n cynrychioli ymagwedd ysgol gyfan, mae angen inni gytuno ar sut y dylai ymagwedd ysgol gyfan edrych, er mwyn sicrhau bod pob un ohonom yn gweithio tuag at yr un agenda. Rydym yn gweithio ar draws portffolios, ac mae swyddogion a fu'n gweithio ar y cynllun 'Law yn Llaw at Blant a Phobl Ifanc' yn edrych yn barhaus ar rwystrau rhag cael mynediad at wasanaethau CAMHS mwy dwys ar lefel uwch i blant, oherwydd os oes cwnselydd wedi gweld y plentyn, ac os oes ganddynt berthynas gyda'r plentyn, a'u bod yn teimlo bod therapi a chymorth mwy dwys ar gael, mae hynny bron â bod fel system frysbennu a ddylai sicrhau atgyfeirio ac ymateb cyflym gan CAMHS. Byddwn yn parhau i gael gwared ar y rhwystrau, os yw cwnselwyr ysgolion yn eu hwynebu, fel y gall y broses fod mor gyflym ag sydd angen iddi fod ar gyfer y plentyn unigol.

Diolch i'r Ysgrifennydd Cabinet.