2. Cwestiynau i Arweinydd y Tŷ a'r Prif Chwip – Senedd Cymru ar 14 Tachwedd 2018.
1. A wnaiff Arweinydd y Tŷ roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y camau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i fynd i'r afael â throseddau casineb? OAQ52912
Rydym yn adeiladu ar ein rhaglen i fynd i'r afael â throseddau casineb ac yn ehangu ein gwaith cydlyniant cymunedol ledled Cymru i liniaru unrhyw gynnydd mewn troseddau casineb. Mae ein bwrdd cyfiawnder troseddol ar gyfer troseddau casineb yn fforwm effeithiol sy'n dod â phartneriaid allweddol at ei gilydd i gydgysylltu ein gwaith yn y maes hwn.
Diolch, arweinydd y tŷ. Yn gyntaf oll, a gaf fi ddiolch i chi a'r hyn y mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn ei wneud ar y mater pwysig hwn? Amlygwyd maint y broblem yn ddiweddar gan adroddiad y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol y buom yn ei drafod yr wythnos diwethaf, ac mae'n gwestiwn pwysig i holl Aelodau'r Cynulliad ei ystyried, a hyd yn oed yn fwy na hynny, i bob un ohonom gydnabod bod yr iaith y dewiswn ei defnyddio yn y Senedd yn llunio'r negeseuon rydym yn eu cyfleu i bobl Cymru. Felly, a fyddech yn cytuno fod yr hyn a ddywedwn a'r hyn a wnawn yn y lle hwn yn chwarae rhan bwysig wrth hybu awyrgylch a all gynorthwyo i ostwng y lefelau presennol o droseddau casineb yng Nghymru?
Rwy'n cytuno'n llwyr â Dawn Bowden wrth iddi nodi'r pwynt pwysig hwn. Ddoe, cefais y fraint o annerch cyfarfod o'r fforwm aml-ffydd draw yn y Pierhead, ac roeddent ar fin mynd ar daith gerdded drwy'r holl gymunedau ffydd gwahanol yng Nghaerdydd. Yn anffodus, oherwydd ymrwymiadau'r Cyfarfod Llawn, nid oedd modd imi ymuno â hwy, ond roedd hynny'n ymwneud â phwysleisio'r angen am gyfrifoldeb personol, gweithredu personol—pwysigrwydd gweithredoedd pob unigolyn yng nghyfanrwydd ein diwylliant yn gyffredinol, ac rwy'n cymeradwyo hynny'n gryf iawn.
Yma yng Nghymru, fel arweinwyr rydym yn awyddus i gynrychioli pob un o'r cymunedau a gynrychiolwn yn deg ac yn agored, gyda gonestrwydd a pharch, oherwydd mae ein holl gymunedau'n haeddu hynny. Ac mae'n bwynt sylfaenol fod y ffordd rydym yn sôn am ein gilydd ac yn siarad gyda'n gilydd yn bwysig iawn o ran yr ethos a osodwn yma yng Nghymru.
Arweinydd y tŷ, mae achosion o wrth-Semitiaeth wedi bod ar gynnydd ledled y Deyrnas Unedig. Yn ystod chwe mis cyntaf eleni, cofnodwyd 727 o ddigwyddiadau gwrth-Semitaidd gan y Community Security Trust. Adroddodd The Jewish Chronicle fod un o'ch cyd-Aelodau Cymreig wedi cwestiynu pa mor 'real' yw troseddau casineb gwrth-Semitaidd, ac i ba raddau y mae'r bygythiad i gyd 'yn eu pennau hwy'.
Arweinydd y tŷ, a wnewch chi fanteisio ar y cyfle hwn i ddatgan yn glir fod gwrth-Semitiaeth yn drosedd casineb, ac a wnewch ymuno â mi i gondemnio'r sylwadau hyn, sy'n methu'n llwyr â chydnabod y bygythiad sy'n wynebu ein cymunedau, yn enwedig cymunedau Iddewig yng Nghymru?
Gwnaf. Ar 17 Hydref, cyhoeddodd y Prif Weinidog ddatganiad ysgrifenedig i gadarnhau, wrth fabwysiadu diffiniad dros dro Cynghrair Ryngwladol Cofio’r Holocost o wrth-Semitiaeth yn mis Mai y llynedd, ein bod wedi cynnwys yr 11 enghraifft o'r cychwyn cyntaf yn llawn ac yn ddiamod. Felly, rwy'n fwy na pharod i ddweud yn gwbl glir na fydd gwrth-Semitiaeth mewn unrhyw ffurf yn cael ei goddef yma yng Nghymru—nac unrhyw fath arall o iaith, gweithred neu agwedd hiliol. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i annog pobl sy'n dioddef gwrth-Semitiaeth i roi gwybod i'r heddlu. Rydym yn gweithio'n galed gyda'n partneriaid i amddiffyn a chefnogi dioddefwyr cam-drin a thrais gwrth-Semitaidd ac i ddwyn y cyflawnwyr i gyfrif. Rydym yn benderfynol o sicrhau bod Cymru yn parhau i fod yn wlad gyfeillgar a goddefgar i fyw, astudio a gweithio ynddi, yn wlad lle nad oes lle i wrth-Semitiaeth yn ein cymdeithas—nac unrhyw fath arall o iaith neu gam-drin hiliol neu anoddefgar.
Arweinydd y tŷ, rwy'n croesawu'r camau rydych yn eu cymryd i fynd i'r afael â throseddau casineb. Fodd bynnag, mae hon yn broblem gynyddol, yn enwedig ar-lein. Mae llawer o bobl ifanc yn wynebu cawod gyson o gasineb, siarad casineb a bwlio ar-lein na ellir dianc rhagddo. Arweinydd y tŷ, a wnewch chi amlinellu sut rydych chi ac Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, ar y cyd â Llywodraeth y DU, yn gweithio gyda'r sector technoleg i atal lledaeniad siarad casineb ar-lein a seiberfwlio yng Nghymru?
Mae'r Aelod yn gwneud pwynt pwysig iawn. Yn amlwg, mae'r cyfryngau cymdeithasol yn rhan gynyddol o'n diwylliant a'n hiaith, a dylem fabwysiadu'r un safonau o ran ymddygiad a pharch a goddefgarwch a chynhwysiant tuag at ein gilydd dros y cyfryngau cymdeithasol ag y gwnawn ym mhob man arall. Mae'n arbennig o anffodus fod pobl yn teimlo y gallant fod yn anhysbys yno, ac mae gan bob un ohonom waith i'w wneud, rwy'n credu, i ddatblygu rheolau wrth i'r unfed ganrif ar hugain fynd rhagddi mewn perthynas â natur anhysbys fforymau o'r fath.
Darparodd Llywodraeth Cymru £5,000 eto eleni i bedwar heddlu Cymru a Cymorth i Ddioddefwyr i gefnogi Wythnos Ymwybyddiaeth Troseddau Casineb ym mis Hydref ac i godi ymwybyddiaeth o droseddau casineb drwy gydol y flwyddyn, ac mae hynny'n cynnwys yn y gofod digidol. Rwyf hefyd yn cydweithio'n agos ag Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg i gefnogi ein hwythnos diogelwch ar y rhyngrwyd a gynhaliwyd yn ddiweddar iawn, ac i gefnogi ein harloeswyr digidol a'n cadetiaid rhyngrwyd ifanc ledled Cymru i adnabod bwlio, boed ar-lein ai peidio, ac i ddysgu sgiliau a thechnegau i sicrhau eu bod hwy a'u cymheiriaid yn ddiogel a'u bod yn dysgu sut i ofalu am ei gilydd yn y byd go iawn ac yn y seiberofod.
Diolch. Cwestiwn 2, Siân Gwenllian.