– Senedd Cymru am 7:30 pm ar 5 Rhagfyr 2018.
Grŵp 15 yw'r grŵp nesaf, a'r grŵp olaf, ac mae'r gwelliannau yma yn ymwneud â chychwyn. Gwelliant 36 yw'r prif welliant, a'r unig welliant, ac rwy'n galw ar Janet Finch-Saunders is gyflwyno'r gwelliant ac i siarad iddo. Janet Finch-Saunders.
Diolch, Lywydd. Mae gwelliant 36 wedi cael ei ailgyflwyno fel mater o egwyddor. Yng Nghyfnod 2, dywedodd fy nghyd-Aelod, Suzy Davies AC, yn glir iawn wrth y Gweinidog y dylai fod pŵer gan y Cynulliad i atal gweithredu gan Lywodraeth Cymru dros dro os credwn ei bod wedi gweithredu y tu allan i'w phwerau. Mae adran 12(3)(b) o'r Bil yn caniatáu i Lywodraeth Cymru wneud nifer o ddarpariaethau mewn perthynas â'r Bil yn dod i rym, ac mae'r gwelliant hwn yn rhoi'r un cyfle'n union i'r Cynulliad—i Lywodraeth Cymru egluro ei gweithredoedd os gofynnir cwestiynau. Diolch.
Rydym ar ddiwedd y ddadl yma, felly nid wyf am eich cadw'n hir. Ond mae hon yn adeg berffaith i groesawu hen ffrindiau yn ôl, onid yw? Mae gwelliant 42 yn un o'r hen ffrindiau hynny. Mae'n ymwneud â Gorchmynion cychwyn. Rydym yn rheolaidd yn dod â hyn—[Torri ar draws.] Ydym, ac am reswm da, Ysgrifennydd y Cabinet, oherwydd mae'n rhywbeth y mae angen i'r Llywodraeth roi sylw iddo, oherwydd yn aml gall anghofio mai'r Cynulliad hwn yw'r ddeddfwrfa, nid y Llywodraeth, ac os ydym am gael cyfle i graffu ar unrhyw weithgarwch gan Lywodraeth Cymru a gyflawnwyd yn rhinwedd statud, cawn wneud hynny. Os credwn efallai fod Gweinidogion Cymru wedi mynd yn rhy bell—nid wyf yn dweud y byddant, ond os ydym yn meddwl efallai eu bod wedi gwneud hynny—efallai y tu hwnt i'w hawdurdod, dylem allu atal eu gweithredoedd dros dro inni allu gweld, fel y dywedodd Janet. Dyna fyddai'r gwelliant hwn yn caniatáu inni ei wneud, oherwydd mae'r adran yn caniatáu i Lywodraeth Cymru wneud amrywiaeth o ddarpariaethau mewn perthynas â'r Bil yn dod i rym—darpariaethau darfodol, trosiannol neu arbed; gallwn eu canu os yw'n haws. Mae'r geiriad yn eithaf safonol. [Torri ar draws.] Na, nid Peter Lilley wyf fi.
Rwy'n derbyn mai dyma'r geiriad safonol, ond gallent olygu unrhyw beth mewn gwirionedd, oni allent? Felly, yng Nghyfnod 2, dywedodd y Gweinidog nad yw gwneud Gorchmynion cychwyn fel arfer yn ddarostyngedig i unrhyw weithdrefn a bod safbwynt Llywodraeth Cymru bob amser wedi bod yn glir nad oes angen i Orchmynion cychwyn fod yn ddarostyngedig i unrhyw weithdrefn. Wel, nid ydynt fel rheol wedi'u cysylltu wrth hyn gan fod Llywodraeth Cymru yn ein taro'n ôl o hyd gyda help y meinciau cefn. Ond mewn gwirionedd, nid barn y Llywodraeth sy'n bwysig yma, ond barn y ddeddfwrfa mewn gwirionedd—pwynt yr ydym yn ei wneud dro ar ôl tro a chaiff ei wthio'n ôl gan y Llywodraeth mewn ffordd y credaf bellach ei bod yn amhriodol yn ôl pob tebyg.
Felly, os yw'r Llywodraeth yn mynd i ddal ati i'n hatal rhag cyflwyno'r un yma, rwy'n credu ei bod hi'n bryd i mi ofyn i'r Aelodau Llafur ar y meinciau cefn wneud rhywbeth eithaf radical yma. Bu'n wythnos pan fo seneddau wedi bod yn sefyll yn gadarn yn erbyn llywodraethau, felly pam na fanteisiwch chi ar y cyfle i wneud safiad bach ac ymuno â chwyldro bach drwy gefnogi'r gwelliant hwn a gwireddu'r fuddugoliaeth fach hon yn erbyn Llywodraeth Cymru, sydd, ac mae hwn yn bwynt difrifol, yn atgyfnerthu rôl y Senedd Cymru hon vis-à-vis Llywodraeth Cymru. Diolch.
Y Gweinidog.
Diolch, Lywydd. A gaf fi annog cyd-Aelodau ar y meinciau hyn ac ar eu traws, 'Gadewch inni gadw'r gwrthryfeloedd hynny i ddigwydd yn San Steffan ac nid yma'? [Torri ar draws.] Er ei bod yn hwyr yn y dydd.
A gaf fi ddiolch, gyda'r gwelliant olaf hwn, i'r rhai sydd wedi cynnig gwelliannau ac wedi craffu'n dda ar y cam hwn o daith y Bil? Yn wir, cododd y mater hwn yn ystod Cyfnodau 1 a 2. Yr union welliant hwn ydoedd yn wir, felly efallai y bydd fy ymateb yn gwbl rhagweladwy. Nid yw gwneud Gorchmynion cychwyn fel arfer yn ddarostyngedig i unrhyw weithdrefn gan eu bod yn dod â materion i rym y mae'r Cynulliad Cenedlaethol wedi'u cymeradwyo eisoes. Mae safbwynt Llywodraeth Cymru ar y mater hwn wedi'i egluro eisoes. Ni welaf reswm, felly, i wyro oddi wrth y confensiwn presennol mewn perthynas â Gorchmynion cychwyn.
Diolch yn fawr iawn, Weinidog—rwy'n gwerthfawrogi eich caredigrwydd ar hyn. Ydy, mae'n ymwneud â Gorchymyn sy'n cyflwyno rhywbeth y mae'r Cynulliad wedi'i gytuno, ond mae angen inni wneud yn siŵr eich bod yn ei wneud yn gywir, a dyna'r tamaid bach o waith craffu ychwanegol yr oeddem yn gofyn amdano yma. Rwyf bron yn sicr, 100 gwaith allan o gant, na fydd problemau, ond ni wyddoch, a dyna sydd angen inni fel seneddwyr gadw llygad arno.
Diolch i chi, Suzy. Rwy'n credu bellach ein bod ar y cyd wedi dihysbyddu amynedd ein cyd-Aelodau. Ni fyddaf yn cefnogi'r gwelliant hwn.
Janet Finch-Saunders i ymateb.
Mae'n bryd i mi wneud fy araith derfynol yn awr. Fe symudwn i bleidlais, ond cyn i mi wneud hynny, hoffwn ddiolch i chi, Lywydd, ac i'r Gweinidog, a'r holl gyd-Aelodau am eich amynedd a'ch haelioni yn ystod ein gwelliannau. Rydym wedi cyflwyno'r rhain gyda'r bwriadau gorau oherwydd ein bod yn credu'n gryf ein bod eisiau i'n plant ledled Cymru allu manteisio ar y cynnig hwn ac yn bwysicach, rydym am weld ein rhieni'n gallu dychwelyd i'r gwaith, dychwelyd i addysg a dychwelyd i hyfforddiant. Felly, rydym wedi gwneud ein gorau i graffu ar hyn, a hoffwn ddiolch wrth gwrs i fy nghyd-Aelod Suzy Davies am ei gwaith ar hyn hefyd. Diolch yn fawr.
Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 36? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i'r bleidlais felly. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 18, neb yn ymatal, 25 yn erbyn. Gwrthodwyd gwelliant 36.
Y gwelliant olaf felly i bleidleisio arno yw gwelliant 5. Siân Gwenllian.
Mae'n bleser gen i i symud hwn yn ffurfiol.
Y cwestiwn felly: a ddylid derbyn gwelliant 5? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais ar y gwelliant yma. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 17, neb yn ymatal, 25 yn erbyn. Gwrthodwyd gwelliant 5.
Dyna ni, felly, yn dod at ddiwedd ein hystyriaeth o'r Cyfnod 3 o'r Bil Cyllido Gofal Plant (Cymru). Rwy'n datgan y bernir pob adran o'r Bil wedi eu derbyn. Daw hynny â thrafodion heddiw i ben.