4. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda sefydliadau addysg bellach am ddarparu gwell mynediad i ddysgu gydol oes? OAQ53143

Uwchsgilio a chyflogaeth sy'n darparu'r llwybr mwyaf cynaliadwy allan o dlodi. Yng Nghymru, mae gennym nifer o raglenni i helpu'r rheini sydd angen ein cymorth fwyaf, ac i gefnogi mynediad at gyfleoedd dysgu gydol oes. Rydym yn gweithio'n agos â'n sector addysg bellach i sicrhau llwyddiant pob un o'r rhaglenni hynny.

Weinidog, diolch am eich ateb. Croesawaf y ffaith eich bod bellach yn edrych ar ôl addysg bellach yn ogystal â'r agweddau eraill ac mae eich sylwadau yn gynharach heddiw yn awgrymu eich bod yn awyddus i sicrhau bod addysg bellach yn parhau i fod yn un o brif drysorau'r sector addysg yng Nghymru. Ond yn amlwg, mae llawer o'r rhaglenni hynny a mynediad at ddysgu gydol oes, sy'n darparu cyfleoedd i bobl gamu ymlaen ymhellach naill ai mewn addysg, hyfforddiant neu gyflogaeth, yn cael eu hariannu gan yr UE. Nawr, o ganlyniad i hynny, a'r posibilrwydd o Brexit 'dim bargen' ar 29 Mawrth, a fyddwch yn cael trafodaethau brys gyda sefydliadau addysg bellach a'ch cydweithwyr yn Llywodraeth Cymru i edrych ar sut y gallwn barhau i ddarparu'r rhaglenni hynny, gan weithio gyda cholegau addysg bellach, fel nad yw ein pobl yn colli'r cyfleoedd y maent yn eu cynnig?

Lywydd, mae'r Aelod yn nodi risg wirioneddol i'r agenda benodol hon. Nid yn unig y byddaf yn gweithio'n agos gyda cholegau addysg bellach i liniaru'r risg honno ac i sicrhau y gallwn barhau i ddarparu'r rhaglenni tra phwysig hyn, rwy'n gobeithio y bydd yr Aelod mor falch â minnau fod gennym ymrwymiad yn y cytundeb newydd rhyngof fi a'r Prif Weinidog newydd i archwilio'r hawl i—archwilio darpariaeth yr hawl i ddysgu gydol oes i bawb yma yng Nghymru. Credaf fod hwn yn gynnig cyffrous iawn ac rwy'n awyddus i weithio gyda chydweithwyr ym maes addysg bellach i'w wireddu.

Weinidog, mae gennyf ddiddordeb mewn archwilio'r hawl i ddysgu gydol oes y dywedoch eich bod wedi ymrwymo iddi gyda'r Prif Weinidog newydd. Cyfarfûm â'r colegau addysg bellach y diwrnod o'r blaen a gwnaethant y pwynt fod oedran cyfartalog eu dysgwyr oddeutu 25, yn hytrach na rhywun sy'n 16 neu 17, a thrwy'r gweithle modern, mae'n ymwneud â gwerthuso cyson a her gyson. Sut y credwch y caiff eich cynigion eu gwireddu—oherwydd, yn amlwg, er mwyn llofnodi'r cytundeb, mae'n rhaid ichi ddeall i ble rydych am i'r daith hon fynd—a phryd y gallem weld rhai o'r cynigion hyn yn cael eu gwireddu, gan ei fod yn fater enfawr i bobl hyfforddi yn y gweithle heddiw yma yng Nghymru?

Andrew, rydych yn llygad eich lle yn tynnu sylw at y ffaith nad yw oedran cyfartalog dysgwyr yn cyfateb i'r hyn y byddem yn ei ddisgwyl. Yn aml, pan fyddwn yn sôn am ddysgwyr yn y Siambr hon, byddwn yn meddwl am bobl 16 oed neu 18 oed; nid ydym yn meddwl am y rheini sy'n hŷn. Rydych wedi nodi mater pwysig iawn yn glir hefyd: wrth i'r byd gwaith newid, mae angen inni allu darparu cyfleoedd i'r unigolion hynny fynd i mewn ac allan o addysg er mwyn paratoi eu hunain i allu newid wrth i ofynion yr economi newid fel y gallant aros mewn cyflogaeth ystyrlon neu ddod o hyd i ffordd o ymgyrraedd at swyddi â chyflogau gwell yn y diwydiant y maent ynddo eisoes. Yn rhy aml, rydym wedi canolbwyntio ein cyrsiau ar gyrsiau sy'n cynnwys ymrwymiad hirdymor, ac ychydig iawn o bobl sy'n gallu cymryd seibiant sylweddol naill ai o'u cyfrifoldebau gofalu neu gyfrifoldebau gwaith i ddychwelyd i addysg amser llawn. Felly, mae'n bwysig ein bod wedi gwneud hyn mewn addysg uwch gyda'n cymorth rhan-amser ar gyfer rhaglenni gradd, ond bydd angen inni edrych ar sut y gallwn gefnogi unigolion, efallai drwy gyfrif dysgu unigol, lle y gall pobl ddefnyddio'r hawl a'r adnoddau hynny i allu cael mynediad at addysg ar adeg ac mewn ffordd sy'n gweddu iddynt hwy ac sy'n rhoi'r sgiliau a'r cymwysterau iddynt er mwyn iddynt allu sicrhau cyflogaeth, fel y dywedais, neu newid cyflogaeth, ac ymateb i'r economi y maent yn gweithio ynddi.

Weinidog, dros y blynyddoedd diwethaf, rydym wedi gweld gostyngiad yn nifer yr oedolion sy'n mynd ar drywydd cyfleoedd dysgu gydol oes yn ein colegau addysg bellach. Fodd bynnag, mae'r sector yn dal i ddarparu cyfleoedd dysgu i bron 65 y cant o'r 250,000 o oedolion sy'n ddysgwyr yng Nghymru. Mae'r sector addysg bellach yn wynebu argyfwng ariannu o ganlyniad i doriadau diweddar. Pa asesiad y mae eich Llywodraeth wedi'i wneud o effaith y toriadau hyn ar gyfleoedd dysgu gydol oes?

Wel, fel y dywedais wrth ateb cwestiynau yn gynharach, rydym yn gwneud yr hyn a allwn i gefnogi'r sector addysg bellach, yn fwyaf diweddar drwy ddarparu adnoddau ychwanegol iddynt fynd i'r afael â mater cyflogau, a dyna oedd y peth iawn i'w wneud mewn partneriaeth â hwy. O ran dyfodol addysg i oedolion, byddwch yn gwybod bod y Llywodraeth wedi cwblhau ymgynghoriad ar ddyfodol addysg i oedolion yn ddiweddar, ac ar hyn o bryd, rwy'n ystyried ymatebion i'r ymgynghoriad hwnnw a byddaf yn gwneud datganiad yn y Siambr pan allaf wneud hynny a phan fyddaf yn sicr o fy ffordd ymlaen.