4. A wnaiff y Gweinidog nodi blaenoriaethau cychwynnol Llywodraeth Cymru ar gyfer cysylltiadau rhyngwladol Cymru? OAQ53312

Bydd blaenoriaethau rhyngwladol yn cael eu llunio drwy strategaeth ryngwladol newydd, ac rydym ar gychwyn y broses honno, ond rwyf wedi dweud yn glir mai'r ffocws yw creu Cymru fwy llewyrchus a chynaliadwy drwy ragor o allforio a buddsoddi, gan gynyddu dylanwad Cymru a'r adnabyddiaeth ryngwladol ohoni.

Ydy, Weinidog, credaf ei bod hi'n bwysig iawn parhau i agor Cymru i'r byd a'r byd i Gymru, a chredaf fod hynny wedi bod yn un o fanteision pwysig datganoli. Un agwedd ar hynny yw'r rhaglen o blaid Affrica, a chredaf fod y gwerthusiad ohoni'n dangos ei bod yn cyflawni'n well na'r disgwyl. Credaf fod gennym oddeutu 20 y cant o'r cysylltiadau ysbyty i ysbyty rhwng y DU ac Affrica yma yng Nghymru. Ni oedd y genedl Masnach Deg gyntaf yn 2008. Mae Maint Cymru wedi rhagori ar y targed o blannu miliwn o goed yn Uganda, a chredaf fod targed newydd o 10 miliwn wedi'i bennu bellach. Yn 2015, elwodd 80,000 o bobl yng Nghymru o waith y rhaglen, ac oddeutu 0.25 miliwn o bobl yn Affrica is-Sahara, ac mae gennym dros 150 o gysylltiadau cymuned i gymuned, a chredaf fod hynny'n hollol wych. Felly, o gofio'r llwyddiant hwnnw a phwysigrwydd y gwaith hwn, tybed a fyddech yn ystyried cynyddu'r gyllideb, oherwydd credaf ei fod wedi bod ychydig dros £900,000 ers sawl blwyddyn bellach. Er cymhariaeth, yn yr Alban, maent wedi mynd o oddeutu £3 miliwn i £15 miliwn dros gyfnod tebyg o amser. Felly, o ystyried pwysigrwydd a gwerth mawr y gwaith hwn, Weinidog, tybed a wnewch chi edrych yn ofalus i weld a allwn gynyddu'r gyllideb.

Credaf ein bod yn wirioneddol falch o'n rhaglen Cymru o Blaid Affrica, ac mae'n enghraifft o lle mae swm bach o arian wedi mynd yn bell iawn, ac wedi trawsnewid bywydau pobl mewn ffordd hanfodol iawn yn rhai o ardaloedd tlotaf y byd. Felly, mae hyn yn rhan bendant o'r hyn y byddwn yn ei ymgorffori yn ein strategaeth ryngwladol. Ac rydych yn llygad eich lle—yn Uganda, plennir y deng-filiynfed goeden yr haf hwn, felly mae hynny'n rhywbeth y dylai pob un ohonom fod yn falch iawn ohono yn fy marn i.

Yn ddiweddar, rydym wedi cyhoeddi 15 grant bach gyda chyllideb o £250,000, felly mae llu o sefydliadau newydd yn mynd i gael arian, ond byddwn yn edrych ar y cyllidebu yng nghyd-destun y strategaeth ryngwladol. Felly, y cam cyntaf fydd blaenoriaethu, a sicrhau wedyn fod y cyllid yn cyd-fynd â'r rhestrau hynny o flaenoriaethau. Ond yn sicr, mae Affrica yn bendant iawn ar ein hagenda.

Weinidog, i ddathlu cynnal Cwpan Rygbi'r Byd, mae Llywodraeth Japan wedi lansio tymor o ddiwylliant rhwng Japan a'r DU. Mae pwyllgor gweithredol yng Nghymru yn hyrwyddo digwyddiadau yma. Rwy'n gobeithio y bydd Llywodraeth Cymru yn cymryd rhan fawr yn hyn o beth gan y dylem ddathlu ein cysylltiadau â Japan. Maent wedi gwneud cymaint yn economaidd, ac mae gennym lawer o gysylltiadau diwylliannol hefyd, a dyma'r math o beth sydd ei angen arnom er mwyn hyrwyddo Cymru yn well dramor ac adeiladu ar y traddodiadau cyfoethog sydd eisoes wedi'u datblygu yn sylweddol.

Diolch. Credaf fod gennym draddodiad hir a balch iawn o ran ein perthynas â Japan. Wrth gwrs, gwelsom lawer o gwmnïau yn symud yma yn y 1970au hwyr a'r 1980au cynnar, gan drawsnewid rhannau o'n cymunedau. Mae'n drist iawn gweld bellach fod cwmnïau megis Sony wedi dweud y byddant yn symud eu pencadlys o'r Deyrnas Unedig o ganlyniad uniongyrchol i Brexit. Felly, mae hynny'n rhywbeth anffodus iawn, wrth gwrs, ond mae'n digwydd eisoes. Credaf fod yr un peth yn wir am Panasonic. Mae Celfyddydau Rhyngwladol Cymru yn sefydliad sydd wedi bod yn edrych ar yr hyn y gallwn ei wneud mewn perthynas â Chwpan Rygbi'r Byd. Mae cyfleoedd gwych i'w cael. Rwyf wedi bod yn siarad â rhywun sy'n ymwneud â hyrwyddo paentiadau a gwerthu gwaith celf dramor, ac mae hi wedi gwneud cyswllt pendant iawn gydag amgueddfa yn Japan. Felly, eisoes, mae pethau'n adeiladu tuag at gwpan y byd, a gwn fod y Gweinidog sy'n gyfrifol am amaethyddiaeth a materion gwledig wedi mynegi diddordeb mewn ymweld â Japan, gan eu bod wedi cyhoeddi yn ddiweddar y byddant yn codi'r gwaharddiad ar allforio cig oen Cymru i Japan. Felly, mae hwn yn gyfle go iawn inni hyrwyddo ac i ddefnyddio Cwpan Rygbi'r Byd i ddod o hyd i farchnadoedd newydd mewn cyfnod gwirioneddol anodd, yn enwedig os cawn ryw fath o Brexit 'dim cytundeb', a fyddai'n ei gwneud yn anodd iawn inni allforio i'n marchnadoedd traddodiadol.

Dwi yn croesawu'r ffaith bod y rôl yma'n bodoli, yn enwedig gan ei bod hi'n bwysig bod Cymru'n cael barn ar bethau sydd yn digwydd ar lefel ryngwladol. Yn y cyd destun hynny, tybed a fedrwch chi esbonio i ni pa fathau o drafodaethau y byddwch chi'n gallu dod gerbron y Senedd yma i ni allu cael dadleuon ynglŷn â'r hyn sydd yn digwydd ar lefel rhyngwladol. Er enghraifft, dwi wedi bod yn gweithio gyda'r gymuned o Gwrdiaid yma yn ne Cymru ar hyn o bryd, sydd wedi bod yn canfasio ac yn ymgyrchu'n erbyn y ffaith bod nifer o ymgyrchwyr a gwleidyddion yn y carchar yn Nhwrci ar streic newynu—ar hunger strike—oherwydd y ffaith bod Llywodraeth Twrci yn eu trin nhw'n anfoddhaol. Os ydym ni fel Senedd yn cael barn ac yn cael dadleuon ar faterion o bwys rhyngwladol, yna mae hynny'n danfon neges glir i'r byd am ba mor bwysig yw'r materion i'r byd, ond hefyd i'r gymuned o Gwrdiaid, sydd yn gymuned fawr yma yn ne Cymru. Felly, a fedra i ofyn i chi beth yw eich gweledigaeth chi ar gyfer cael trafodaethau ar bethau sydd ddim wedi cael eu datganoli ond pethau sydd o bwys iawn i bobl o Gymru ac i bobl y byd yn gyffredinol?

Diolch. Dwi yn croesawu'r ffaith bod yna gyfle i ni nawr i ymrwymo gyda beth sy'n digwydd yn y byd ehangach. Dwi'n meddwl bod rhaid i ni fod yn ymwybodol hefyd, wrth gwrs, bod hwn yn fater sy'n reserved i raddau helaeth i'r Llywodraeth, ond, wrth gwrs, mae gyda ni ddiddordeb mawr, yn arbennig os oes yna gysylltiadau rhwng pobl Cymru ac ardaloedd eraill y byd. Gaf i jest, ar fater y Cwrdiaid, ddweud fy mod i wedi cwrdd â llysgennad Twrci ddydd Llun ac wedi codi'r mater yma o'r imâm o Gasnewydd sydd wedi bod yn newynu achos ei fod e'n gofidio am yr hyn sy'n digwydd yn Nhwrci? Dwi yn meddwl bod rhaid i ni, wrth gwrs, gofio mai dyma'r degfed gwlad lle rŷn ni'n allforio ein nwyddau ni. Felly, mae'n fasnach pwysig i ni, ond, wrth gwrs, mae'n rhaid i ni sicrhau bod y masnach hefyd yn cyd-fynd gyda hawliau dynol.