5. Pa gynnydd sy'n cael ei wneud i wella amseroedd ymateb ambiwlansys yng Ngorllewin De Cymru? OAQ53355

Mae cryn dipyn o waith ar y gweill i sicrhau bod cleifion sydd ag angen clinigol am ymateb ambiwlans yng Ngorllewin De Cymru yn gwneud hynny cyn gynted â phosibl. Roedd yn galonogol gallu nodi bod y ffigurau diweddaraf yn dangos bod yr ardal, unwaith eto, ymhlith yr ardaloedd sy'n perfformio orau yng Nghymru ar gyfer cleifion yn y categori coch.

Diolch i chi am yr ateb hwnnw, Weinidog, ac rwy'n gwerthfawrogi'r ymdrechion a wneir i wella amseroedd ymateb. Hoffwn godi mater mewn perthynas â hynny a sut y gallwn ei helpu efallai, oherwydd yn fy amgylchiadau personol, bu angen i aelod o'r teulu ffonio am ambiwlans dros y penwythnos, ac aeth yr unigolyn i mewn i ffibriliad atrïaidd gartref. Fe ffoniom am ambiwlans a dywedwyd wrthym fod yr ambiwlans ar ei ffordd. Er eglurder, gofynnais—'A allwch roi syniad i mi pryd?'—oherwydd gwyddwn y gallwn gyrraedd Treforys mewn llai na hanner awr o bosibl. Ni chawsom wybodaeth. Buom yn aros am 20 munud a phenderfynais yrru i Dreforys, a chyrhaeddais yno cyn y byddai'r ambiwlans wedi cyrraedd. Canslais yr ambiwlans ar y ffordd mewn gwirionedd.

Ond mae etholwyr hefyd wedi dweud wrthyf faint o weithiau y maent wedi bod yn aros am ambiwlans. Pe bai staff ambiwlans a chriwiau ambiwlans, neu'r bobl ar y gwasanaeth 999, yn gallu rhoi syniad i ni—maent yn gwrthod, oherwydd dywedasant, 'Ni allwn ragweld pryd y bydd yn cyrraedd'. Ond pe baem yn gallu cael syniad o ble maent yn dod, gallwn weithredu i fynd â rhywun i'r ysbyty yn gynt, a chael triniaeth yn gynt. Yn achos unigolyn â ffibriliad atrïaidd, mae angen i chi gyrraedd yno'n gyflym.

Nawr, nid oeddwn yn gwybod pa gategori roedd ynddo. Ni ddywedwyd wrthyf a oedd yn y categori coch neu oren. Yr unig beth a ddywedwyd wrthyf oedd, 'Ni allwn roi unrhyw wybodaeth i chi, ond mae eich galwad wedi'i chofnodi ac mae wedi'i phasio ymlaen'. Nid yw hynny'n ddigon da. Mae angen i mi wybod pryd y bydd yn dod, ac os bydd oedi, gallaf weithredu i gael y claf yno. A allwch chi edrych ar hyn er mwyn sicrhau bod gan bobl yr wybodaeth orau i wneud y penderfyniadau y maent angen eu gwneud i gael cleifion i'r lle gorau? 

Roedd hyn yn rhan o'r adolygiad oren a'r sgwrs ynglŷn ag a ddylech roi syniad o pryd y bydd ambiwlans yn cyrraedd, a'r cyngor oedd na ddylid gwneud hynny. Mae prif gomisiynydd y gwasanaethau ambiwlans hefyd yn gweithio i ddatblygu'r adolygiad oren i geisio gwella profiad pobl tra bônt yn aros.

Er hynny, buaswn yn hapus i siarad â'r Aelod yn uniongyrchol am y profiad a gafodd, i geisio deall a oes mwy o bethau y gallai'r gwasanaeth ambiwlans ei wneud, hyd yn oed os yw'n sgwrs ynglŷn â'r hyn y gallai'r unigolyn ei wneud os ydynt yn gallu cludo rhywun yn ddiogel i ganolfan y maent yn debygol o orfod mynd iddi beth bynnag os yw'r ambiwlans yn cyrraedd. 

Diolch am eich cwestiwn, David, oherwydd rwy'n meddwl unwaith eto am rôl cyd-ymatebwyr, mater rwyf wedi'i godi yn y Siambr sawl gwaith. Maent yn amlwg yn gymwys i ymateb yn gyflym i'r union fath o sefyllfa a grybwyllodd David Rees. Mae ganddynt rôl enfawr i'w chwarae o ran effeithlonrwydd ymateb brys, ac rwy'n credu bod y ddadl ynglŷn â sut y telir am y gwasanaeth hwnnw yn tynnu sylw oddi wrth hynny.

O ystyried y newidiadau i'r categorïau coch ac oren yn ogystal, hoffwn godi mater ymatebwyr cyntaf, sy'n amlwg yn wahanol. Rwy'n siŵr eich bod yn falch fod grŵp ymatebwyr cyntaf Llandeilo Ferwallt a Phennard wedi denu llu enfawr o wirfoddolwyr newydd yn ddiweddar, ond unwaith eto—ac nid dyma'r tro cyntaf i hyn ddigwydd iddynt—maent yn dal i aros am hyfforddiant gan y gwasanaeth ambiwlans. Mae pobl yn colli diddordeb yn yr amser hwnnw. A allwch chi ddweud wrthym beth y gall Llywodraeth Cymru ei wneud i helpu'r gwasanaeth ambiwlans i fanteisio ar y cyfalaf cymdeithasol hwn i'w helpu i lunio ymateb gwell yn hytrach na'i wastraffu? Diolch.

Ar y ddau bwynt—. Mae yna ddau bwynt gwahanol, ac o ran cyd-ymatebwyr, nid yw'n ymwneud ag arian yn unig. Mae'n ymwneud â chytundeb ar rôl diffoddwyr tân hefyd, er enghraifft, a chytundeb sy'n ymwneud â thelerau ac amodau ac mewn gwirionedd, sut y darparwn ac y gwnawn well defnydd o bersonél hyfforddedig o fewn system ehangach ein gwasanaethau brys.

Mae'r pwynt am ymatebwyr cyntaf yn un rydym wedi'i godi gyda'r gwasanaeth ambiwlans yn y gorffennol mewn perthynas â'u cynllun ar gyfer ymatebwyr cyntaf a defnyddio pobl sydd eisiau bod yn ymatebwyr cyntaf i gynnal eu sgiliau a sicrhau bod hynny'n cael ei gynnwys a'i gynllunio'n rhan o'n system. Rwy'n hapus i ystyried hynny ac ysgrifennu at yr Aelod ynglŷn â ble mae'r gwasanaeth ambiwlans arni mewn perthynas â hynny, oherwydd nid wyf eisiau colli golwg ar y bobl sydd eisiau cyfrannu ac a fyddai'n gallu gwneud gwahaniaeth go iawn mewn amryw o gymunedau ledled y wlad.FootnoteLink

Gwybodaeth ychwanegol at y Cyfarfod Llawn (Saesneg yn unig)